Σε
μια μέρα, 47 διαδηλωτές σκοτώθηκαν στο
Ιράκ. Περίπου 500 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί
σε συγκρούσεις με τις αρχές από την αρχή
του Οκτωβρίου
Στρατηγικό Ίδρυμα Πολιτισμού
Αντόν
Βεσέλοφ
Στις
29 Νοεμβρίου, ο Ιρακινός Πρωθυπουργός
Αντέλ Αμπντέλ Μαχντί ανακοίνωσε ότι θα
παραιτηθεί. Αυτό έχει προκαλέσει
αγαλλίαση στους δρόμους της Βαγδάτης
και άλλων πόλεων, αλλά δεν υπάρχει λόγος
να είναι ευτυχισμένοι. Η αναχώρηση του
πρωθυπουργού δεν λύνει τα προβλήματα
της χώρας. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε
ακόμη να επιφέρει την ένταση των παθών
στις αρχές Οκτωβρίου, αλλά τώρα το
διακύβευμα έχει αυξηθεί. Εάν στην αρχή
των μαζικών διαδηλώσεων οι απαιτήσεις
ήταν η παροχή βασικών υπηρεσιών (πόσιμο
νερό, ηλεκτρισμός), θέσεις εργασίας και
τιμωρία των καταχραστών των δημόσιων ταμείων, τώρα
μιλάμε για ριζική μεταρρύθμιση των
κρατικών θεσμών.
Σε
έκτακτη συνεδρίαση του Υπουργικού
Συμβουλίου, ο α. Αμπντέλ Μαχντί ζήτησε
από τους υπουργούς να παραμείνουν στις
θέσεις τους μέχρι να διοριστεί νέος
πρωθυπουργός και σχηματιστεί νέα
κυβέρνηση. Εν τω μεταξύ, στις 28 Νοεμβρίου,
ο ηγέτης του μεγαλύτερου κοινοβουλευτικού
μπλοκ, Muqtada Al-Sadr, προειδοποίησε: «Εάν η
κυβέρνηση δεν παραιτηθεί, αυτή θα είναι
η αρχή του τέλους του Ιράκ». Μαζικές
διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες συμβαίνουν
στο Ιράκ εδώ και δύο μήνες, αλλά η
κανονικοποίηση δεν έρχεται.
Οι
ομοσπονδιακές αρχές βιάζονται, χωρίς
να ξέρουν πόσο μακριά μπορεί να πάνε,
κάνοντας παραχωρήσεις. Έτσι, το ανώτατο
δικαστικό συμβούλιο του Ιράκ δήλωσε
ότι μέχρι τις 20 Νοεμβρίου, 2.400 διαδηλωτές
που είχαν συλληφθεί , κατά τη διάρκεια
των διαδηλώσεων είχαν απελευθερωθεί,
αλλά παρέμεινε άγνωστος ο αριθμός των
ανθρώπων που κρατούνταν, συνελήφθησαν
και έλειπαν. Η έλλειψη πληροφοριών έχει
δώσει αφορμή για φήμες.
Στα
μέσα Νοεμβρίου, η κυβέρνηση ανακοίνωσε
την πρόθεσή της να ιδρύσει ειδικό
δικαστήριο για την καταπολέμηση της
διαφθοράς. Ανακοινώθηκε ότι έχουν
εκδοθεί εντάλματα σύλληψης για 58
αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων μέλη
της κυβέρνησης, μέλη του Κοινοβουλίου,
διοικητές και αρχηγοί επαρχιακών
συμβουλίων. Την ίδια στιγμή, ο α. Αμπντέλ
Μαχντί ανακοίνωσε την επικείμενη απόλυση
13 Υπουργών, και όχι χωρίς αμηχανία-ορισμένες
λεπτομέρειες της βιογραφίας του σημερινού
Υπουργού Αμύνης έγιναν γνωστές. Ο Nanja
Al Shammari έζησε στη Σουηδία από το 2009
και έγινε πολίτης του Βασιλείου το 2015.
Σε αυτόν και στην οικογένειά του είχε διατεθεί ένα διαμέρισμα στα προάστια
της Στοκχόλμης, έλαβε επιδόματα αναπηρίας
"λόγω προβλημάτων μνήμης". Η
Al-Shammari ήταν δύο φορές υπό έρευνα στη
Σουηδία, συμπεριλαμβανομένης της υποψίας
για ασφαλιστική απάτη. Και οι διαδηλωτές
στο Ιράκ έχουν ένα νέο σύνθημα: "υπουργοί,
γυρίστε πίσω από εκεί που ήρθατε!"
μεταξύ των κορυφαίων Ιρακινών ηγετών,
πολλοί από εκείνους που έζησαν στο
εξωτερικό για χρόνια και έχουν ξένη
υπηκοότητα.
Οι
ιρακινές αρχές προτιμούν τώρα ποινικά
και κατασταλτικά μέτρα. Στις 25 Νοεμβρίου,
η Επιτροπή Επικοινωνιών και μέσων
ενημέρωσης διέταξε το κλείσιμο εννέα
τηλεοπτικών καναλιών και τεσσάρων
ραδιοφωνικών σταθμών για "δημοσίευση
περιεχομένου που παρακινούσε τη βία",
καθώς και πέντε άλλα τηλεοπτικά κανάλια
προειδοποιήθηκαν. Και ο βασικός
λανθασμένος υπολογισμός των αρχών ήταν
η "υπερβολική χρήση βίας" που έφθασε
στο επίπεδο που εμπίπτει στα άρθρα του
ποινικού κώδικα. Σε μία μόνο ημέρα, 47
διαδηλωτές σκοτώθηκαν στις επαρχίες
Ziqar και Najef
· από τις αρχές Οκτωβρίου, περίπου 500
άνθρωποι σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις, ο
αριθμός των τραυματιών εκτιμάται σε
18.000
Αν
οι διαμαρτυρίες είχαν πραγματοποιηθεί
σε επαρχίες με σουνίτες, ο στρατός και
η αστυνομία θα είχαν ενεργήσει πολύ
σκληρότερα. Ωστόσο, η ιδιαιτερότητα της
κατάστασης είναι ότι το κεντρικό και
το νότιο τμήμα της χώρας είναι
"αποκρουστικό", όπου η συντριπτική
πλειονότητα του πληθυσμού είναι Σιίτες
και η επιρροή του Ιράν είναι πολύ υψηλή.
Η Ιρακινή κυβέρνηση είναι επίσης κυρίως
Σιίτες και έχει στενούς δεσμούς με την
Τεχεράνη. Ωστόσο, στα νότια της χώρας,
όπου πορτραίτα ιρανικών θρησκευτικών
προσωπικοτήτων ήταν πρόσφατα πολύ πιο
κοινά από την ιρακινή σημαία, τα
συναισθήματα άλλαξαν ξαφνικά για να
απαιτήσουν "απελευθέρωση από την
πολιτική ηγεμονία του Ιράν".
Πρόσφατα,
το Ιράν έχει εκτεθεί σχεδόν ως διοργανωτής
ταραχών, και πλήθη διαδηλωτών επιλέγουν
το Ιρανικό προξενείο ως στόχο για
πογκρόμς. Μετά την επίθεση κατά του
κτιρίου του ιρανικού Προξενείου στην
Καρμπάλα, ο πρωθυπουργός προσκάλεσε
τους Σεΐχηδες των ντόπιων φυλών στη
συνάντηση, αλλά αρνήθηκαν, αναφέροντας
ότι θα υποστηρίξουν τους διαδηλωτές
μέχρι να εκπληρωθούν όλα τα αιτήματά
τους.
Στις
27 Νοεμβρίου, το κτίριο του Ιρανικού
προξενείου στο Nejef βανδαλίστηκε και
κάηκε. δύο από τους επιτιθέμενους
σκοτώθηκαν από την ασφάλεια του κτιρίου και 33
τραυματίστηκαν. Η εντολή του Κυβερνήτη ήταν η επιβολή απαγόρευσης της κυκλοφορίας στην
πόλη και έφτασαν επιπλέον στρατιωτικοί
και αστυνομικές μονάδες, καθώς και
εθελοντές από το "τμήμα Αμπάς" της
Εθνοφρουράς των Σιιτών. Το Νέιφ και η
Καρμπάλα δεν είναι μόνο κέντρα των
επαρχιών του ίδιου ονόματος, αλλά πόλεις
όπου βρίσκονται τα Σιιτικά ιερά τους ,
τόποι προσκυνήματος για εκατομμύρια
Σιίτες πολλών χωρών, ειδικά από το Ιράν.
Στις 30 Νοεμβρίου, ο Σιιτικός ναός του
Χακίμ δέχθηκε επίθεση, με τους επιτιθέμενους
να βάζουν φωτιές στις μπροστινές πόρτες
αλλά διασκορπίστηκαν από την αστυνομία
η οποία χρησιμοποίησε δακρυγόνα.
Τα
γεγονότα των τελευταίων δύο μηνών
δείχνουν ότι οι προκλήσεις χρησιμοποιούνται
και από τις δύο πλευρές. Στις 25 Νοεμβρίου,
μια μεγάλη ομάδα αγνώστων ατόμων,
οπλισμένοι με μαχαίρια και Γκλοπς,
επιτέθηκαν σε ένα στρατόπεδο αποφοίτων
πανεπιστημίων που οργάνωσαν μια ειρηνική
συγκέντρωση έξω από το γραφείο της
πετρελαϊκής εταιρείας, Si-KAR, απαιτώντας
θέσεις εργασίας. Δώδεκα διαδηλωτές
τραυματίστηκαν σε ποικίλους βαθμούς
σοβαρότητας και οι σκηνές κάηκαν. Σύμφωνα
με αυτόπτες μάρτυρες, όχι μόνο οι
στρατιώτες και οι αστυνομικοί, αλλά και
η "πολιτοφυλακή" των ριζοσπαστικών
Σιτών οργανώσεων πυροβολούσαν τους
διαδηλωτές στη Βαγδάτη και σε άλλες
πόλεις. Και μετά υπάρχουν οι επιθετικές
ενέργειες των διαδηλωτών που επιτίθενται
σε αστυνομικά τμήματα, στρατώνες,
κυβερνητικά κτήρια, γραφεία κομμάτων.
Οι συνοριακές διασταυρώσεις με το Ιράν
και το Κουβέιτ, το στρατηγικό λιμάνι
του um Kasr και οι δρόμοι που οδηγούν στα
κυρίως κοιτάσματα στην επαρχία Βασόρα
έχουν επανειλημμένα μπλοκαριστεί. Το
κράτος έχει υποστεί ζημιές δεκάδων
δισεκατομμυρίων δολαρίων σε λίγες
εβδομάδες. Φαίνεται ότι τα πλήθη των
νέων ενεργούν με βάση την αρχή του "όσο
χειρότερα τόσο το καλύτερο".
Η
κατάσταση στο Ιράκ ανησυχεί όλο και
περισσότερο στην Ουάσιγκτον. Στις 23 και
24 Νοεμβρίου, δύο υψηλόβαθμες Αμερικανικές
αντιπροσωπείες επισκέφθηκαν το Ιράκ αυτοπροσώπως. Ο πρώτος που έφτασε ήταν ο
Αντιπρόεδρος Μάικ Πένς, ο οποίος
συναντήθηκε στη Βαγδάτη με τη στρατιωτική
διοίκηση των ΗΠΑ στο Ιράκ, και στο Ερμπίλ
με τον Πρόεδρο του Κουρδιστάν Βετνάζον
και τον πρωθυπουργό Μασρούρ Μπαρζάνι.
Στην ιρακινή πρωτεύουσα, η Πένς δεν καταδέχτηκε να έχει διαπραγματεύσεις και τίμησε τις ομοσπονδιακές αρχές μόνο με
τηλεφωνική συνομιλία με τον πρωθυπουργό . Αμπντέλ Μαχντί. Ο επικεφαλής μιας
άλλης αντιπροσωπείας, ο σύμβουλος
εθνικής ασφάλειας της Γερουσίας Ρόμπερτ
Καρίμ, συναντήθηκε επίσης μόνο με την
κουρδική ηγεσία, διαβεβαιώνοντάς την ότι η Ουάσιγκτον βλέπει το Ερμπίλ ως
σύμμαχο και θα συνεχίσει να βοηθά την
περιφερειακή κυβέρνηση και τις δυνάμεις
της Peshmerga.
Η
θέση που έλαβαν οι αρχές της κουρδικής
αυτονομίας είναι ενδεικτική. Στο Ερμπίλ
επιδιώκουν να απεικονίζουν τις σχέσεις
με τη Βαγδάτη ως σχεδόν διακριτική. Στις
24 Νοεμβρίου, ο Μπαρζάνι δήλωσε ότι "το
Κουρδιστάν είναι έτοιμο να βοηθήσει το
Ιράκ στην επίλυση της σημερινής
κατάστασης". Ο επικεφαλής της αυτονομίας
επεσήμανε ότι το Ερμπίλ σκοπεύει να
επιλύσει τις υπόλοιπες διαμάχες μέσω
ειρηνικών διαλόγων και "οι
διαπραγματεύσεις με τις ιρακινές αρχές
είναι σε καλό επίπεδο". Τα μέρη
ανταλλάσσουν αντιπροσωπείες και συζητούν
για το τι δεν είναι διαπραγματεύσιμο,
διότι ορίζεται από το νόμο. Για παράδειγμα,
σχετικά με την προμήθεια πετρελαίου
από το Κουρδιστάν: σύμφωνα με τον ιρακινό
υπουργό πετρελαίου, το 2019 το ομοσπονδιακό
κέντρο δεν έλαβε ούτε μία σταγόνα από
την αυτονομία.
Ο
Πρόεδρος του κυβερνώντος Κουρδικού
Δημοκρατικού Κόμματος, Μασούντ Μπαρζάνι,
δήλωσε σε σχέση με την παραίτηση του
ιρακινού πρωθυπουργού: "παρακολουθούμε
στενά τις τελευταίες εξελίξεις και
χαιρετίζουμε οποιαδήποτε βήματα που
θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίλυση
της κρίσης και δεν θα οδηγήσουν στην
επιστροφή της δικτατορίας. "
Οι
φόβοι για τη δικτατορία δεν είναι
αβάσιμοι-μερικές φορές μπορεί να φέρει
την τάξη μόνο με ένα σκληρό χέρι, αλλά
ένα τέτοιο άτομο δεν είναι ορατό στην
ιρακινή πολιτική σκηνή. Στα τέλη
Νοεμβρίου,ο Πτέραρχος Najeem Al-Jaburi, , ο
οποίος ηγήθηκε της επιχειρησιακής
διοίκησης από το 2015 Απριλίου, έγινε ο
νέος κυβερνήτης της επαρχίας Νεινάβα.
Αυτό οφείλεται στην άμεση συμμετοχή
του κατά τη διάρκεια των εννέα μηνών
της πολιορκίας μιας πόλης με σχεδόν ένα
εκατομμύριο κατοίκους, δεν απέμεινε ούτε
ένα ολόκληρο κτίριο. Ωστόσο, οι στρατηγοί
είναι τώρα ήσυχοι και ένας-ένας
παραιτούνται. Και ο Αντιστράτηγος Jamil
al-Shammari, ο οποίος διέταξε τα στρατεύματα
στη Νασιριάλα στις 28 Νοεμβρίου (με
αρκετές ντουζίνες νεκρών διαδηλωτών),
συνελήφθη την 1η Δεκεμβρίου και πρόκειται
να εμφανιστεί ενώπιον δικαστηρίου.
Όσον
αφορά τη θέση της Μόσχας, σκιαγραφήθηκε
από τον Ρώσο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών
κ. Μπογκντάνοφ: «είμαστε πάντα έτοιμοι
να παράσχουμε, εάν είναι απαραίτητο,
κάποια βοήθεια για την επίλυση αυτών
των προβλημάτων... Είμαστε σε επαφή με
την ηγεσία της Δημοκρατίας του Ιράκ,
τόσο στη Βαγδάτη όσο και στο Βορρά, στο
Κουρδιστάν, έχουμε το Γενικό Προξενείο,
και στη Βασόρα και στις νότιες περιοχές,
όπου οι μαζικές διαδηλώσεις έχουν λάβει
μια ιδιαίτερα οξεία μορφή ". Ο διπλωμάτης
αξιολόγησε την κατάσταση στο Ιράκ ως
ανησυχητική: «ευχόμαστε τόσο στους Ιρακινούς όσο και στην Ιρακινή ηγεσία
οι προσπάθειές τους να εξομαλύνουν την
κατάσταση και να αντιμετωπίσουν τις
απαιτήσεις των διαδηλωτών, και είναι
σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένες-εννοώ
με την οικονομική κατάσταση και τα
προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός,
την ανεργία και την διαφθορά, έτσι ώστε
η κυβέρνηση να βρει τη δύναμη να παράσχει
επαρκείς απαντή
σεις σε αυτές τις
προκλήσεις όσο το δυνατόν ταχύτερα και
αποτελεσματικότερα.»
Λοιπόν,
είναι αδύνατο να μην παραδεχτούμε:
πρόκειται για μια συγκεχυμένη, κάπως
αόριστη δήλωση-ήδη διαφορετική σε σχέση
με την ομιλία του Sergei Lavrov στη
Βαγδάτη πριν από δύο μήνες, όταν ο Υπουργός χαιρέτισε τα
δημοκρατικά επιτεύγματα και τις αλλαγές
προς το καλύτερο στο Ιράκ.
Φωτογραφία:
Pakistan Today
