Μνημόνιο και δανειακή σύμβαση είναι ενιαία και αδιαίρετα. Το Μνημόνιο αποτελεί ΟΡΟ της δανειακής σύμβασης. Επιπλέον, το Μνημόνιο δεν αποτελεί μόνο νόμο της ελληνικής «έννομης τάξης», αλλά νόμο κοινοτικής ισχύος, καθώς περιλαμβάνεται σε σειρά αποφάσεων του Συμβουλίου (μετά από αποφάσεις συνόδων κορυφής της ΕΕ). Ολ’ αυτά αναφέρονται αναλυτικά και στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχέδιου με το οποίο ψηφίστηκε το Μνημόνιο-2 και οι νέες δανειακές συμβάσεις (Ν. 4046/2012). Και είναι πραγματικά απορίας άξιο που κανένας δεν βγαίνει να πει στους ΣΥΡΙΖΑίους: «λέτε ψέματα».
Το Μνημόνιο και οι νέες δανειακές συμβάσεις ψηφίστηκαν «πακέτο» και αποτελούν το νόμο 4046/2012. Φυσικά, «πακέτο» αποτελούν όχι γιατί περιλαμβάνονται στον ίδιο νόμο. Θα μπορούσε μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία να καταργήσει ένα τμήμα αυτού του νόμου και να κρατήσει το υπόλοιπο. Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, δεν λέει ότι θα φέρει νόμο που θα καταργήσει το Μνημόνιο, δηλαδή το μισό νόμο 4046/2012.
«Πακέτο» αποτελούν και διότι το ένα εμπεριέχεται στο άλλο. Η ψήφιση και η εφαρμογή του Μνημόνιου αποτελούν όρο για την υλοποίηση της δανειακής σύμβασης και την εκταμίευση των δανειακών δόσεων. Αν το Μνημόνιο καταργηθεί, τότε είναι σαν να καταγγέλθηκε η δανειακή σύμβαση. Ας δούμε γιατί.
Στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχέδιου με το οποίο έγιναν νόμος του ελληνικού κράτους το Μνημόνιο-2 και οι νέες δανειακές συμβάσεις, αναφέρεται:
«Το Μνημόνιο Συνεννόησης αποτελεί ξεχωριστό και συμπληρωματικό έγγραφο προς το αρχικό Μνημόνιο Συνεννόησης που υπεγράφη στις 3 Μαΐου 2010, όπως έχει πρόσφατα αναθεωρηθεί από το συμπληρωματικό Μνημόνιο Συνεννόησης (Πέμπτο Παράρτημα) της 6ης Δεκεμβρίου 2011, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ελλάδας και της Τράπεζας της Ελλάδος.
Η διαθεσιμότητα των Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης συναρτάται με την εφαρμογή από την Ελλάδα των μέτρων που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο Συνεννόησης, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται σ’ αυτές».
Μας λέει, δηλαδή, η εισηγητική έκθεση, ότι για να «τρέξουν» οι δανειακές συμβάσεις θα πρέπει να εφαρμόζεται το Μνημόνιο. Οποιος, λοιπόν, λέει ότι θα καταργήσει το Μνημόνιο, θα πρέπει να καταργήσει ολόκληρο το σχετικό νόμο, επομένως να καταγγείλει και τις δανειακές συμβάσεις. Και όποιος παρατείνει τη δανειακή σύμβαση, παρατείνει και το Μνημόνιο.
Μήπως όμως αυτά που μπήκαν στην αιτιολογική έκθεση ήταν μια τρομοκρατική προπαγάνδα του Βενιζέλου και της συγκυβέρνησης Παπαδήμου; Καλύτερα να μην τίθεται αυτό το ερώτημα, γιατί αυτά που αναφέρει η αιτιολογική έκθεση είναι αυτούσια αποσπάσματα από τις δανειακές συμβάσεις:
«Το ΕΤΧΣ παρέχει στο Επωφελούμενο Κράτος Μέλος Χρηματοδοτική Ενίσχυση, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις του Μνημονίου Συνεργασίας και της παρούσας Σύμβασης» [Ορος 2(1) της Σύμβασης].
«Τα Μέρη που συμβάλλονται στην παρούσα Σύμβαση αναγνωρίζουν και αποδέχονται την ύπαρξη και τους όρους του Μνημονίου Συνεννόησης ως αυτό τροποποιείται, συμπληρώνεται ή ενημερώνεται κατά καιρούς» [Ορος 12(3)].
«Η διαθεσιμότητα αυτής της Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης εξαρτάται από τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τα μέτρα που εκτίθενται στο Μνημόνιο» [Προοίμιο (8) της Σύμβασης].
Τα ίδια ακριβώς αναφέρει και η αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου. Δεν εκταμιεύεται δεκάρα από τα δάνεια των συμβάσεων, εάν δεν τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια οι όροι του Μνημόνιου. Επειδή, δε, αυτοί που καταρτίζουν τόσο σημαντικές δανειακές συμβάσεις δεν είναι ερασιτέχνες, ούτε παίζουν, υπάρχουν και ρήτρες καταγγελίας της σύμβασης. Προβλέπεται, λοιπόν, ότι «το ΕΤΧΣ μπορεί, με γραπτή ενημέρωση του Επωφελούμενου Κράτους Μέλους, να ακυρώσει το Πρόγραμμα και/ή να κηρύξει το συνολικό ποσό κεφαλαίου κάθε Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης, μαζί με τους δεδουλευμένους τόκους, ληξιπρόθεσμο και απαιτητό» [Ορος 8(1) της Σύμβασης].
Αν η δανειακή σύμβαση καταγγελθεί, δεν σταματά μόνο η παραπέρα χρηματοδότηση, αλλά κηρύσσεται ληξιπρόθεσμο και απαιτητό όλο το κεφάλαιο που έχει δοθεί, συν τους δεδουλευμένους τόκους. Θα πρέπει, δηλαδή, το ελληνικό κράτος να επιστρέψει όλα όσα έχει πάρει στο παρελθόν, συν τους μέχρι στιγμής τόκους. Και βέβαια, όπως γνωρίζουμε, η υπόθεση θα δικαστεί από τα δικαστήρια του Λουξεμβούργου, με βάση το Αγγλικό Δίκαιο, ενώ η Ελλάδα έχει παραιτηθεί από κάθε δικαίωμα ασυλίας:
«Η παρούσα Σύμβαση και κάθε εξωσυμβατική αξίωση που γεννάται σε σχέση με αυτή θα διέπονται και θα ερμηνεύονται σύμφωνα με το Αγγλικό δίκαιο. Τα Μέρη υποχρεούνται να υπαγάγουν κάθε διαφορά που ενδέχεται να προκύψει σε σχέση με τη νομιμότητα, εγκυρότητα, ερμηνεία ή εκτέλεση της παρούσας Σύμβασης στην αποκλειστική αρμοδιότητα των δικαστηρίων του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου. Το Επωφελούμενο Κράτος Μέλος και η Τράπεζα της Ελλάδος παραιτούνται με την παρούσα αμετάκλητα και ανεπιφύλακτα από κάθε δικαίωμα ασυλίας που ήδη έχουν ή μπορεί να δικαιούνται» [Οροι 13(1), (2), (4)].
Ας σημειωθεί ότι για να «δεθούν» νομικά όλ’ αυτά, οι δανειστές υποχρέωσαν τον υπουργό Οικονομικών να πάρει από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους στο υπουργείο Οικονομικών νομική γνωμοδότηση ότι η Σύμβαση είναι ικανοποιητική [όρος 3(3)(α)(i) της Σύμβασης], υπαγορεύοντας και το περιεχόμενο της γνωμοδότησης (το «Υπόδειγμα Νομικής Γνωμοδότησης» αποτελεί το Παράρτημα 5 του σχεδίου δανειακής σύμβασης). Δηλαδή, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους στο υπουργείο Οικονομικών γνωμοδότησε κατά παραγγελίαν!
Και κοινοτικός νόμος το Μνημόνιο
Πέρα από τον ψεύτικο διαχωρισμό Μνημόνιου - δανειακής σύμβασης, που όπως είδαμε δεν ισχύει, ο ΣΥΡΙΖΑ επιστράτευε προεκλογικά και ένα άλλο επιχείρημα:«Το περιεχόμενο του Μνημονίου δεν συνιστά ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας. Μόνον η δημοσιονομική σταθερότητα είναι πραγματική ανάγκη και ευρωπαϊκή υποχρέωση για τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωζώνη. Συνεπώς, η ακύρωση ενός νόμου του κράτους δεν είναι μονομερής ενέργεια». Τώρα, βέβαια, δεν λέει τίποτα για ακύρωση του σχετικού νόμου, εξακολουθεί όμως το παραμύθι «άλλο το Μνημόνιο και άλλο η δανειακή σύμβαση».
Τόσα ψέματα σε τόσο λίγες λέξεις! Ας τα πάρουμε με τη σειρά, ανατρέχοντας και πάλι στην αιτιολογική έκθεση που συνόδευε το νομοσχέδιο «Μνημόνιο-δανειακές συμβάσεις»:
«Ολα τα εξαιρετικού χαρακτήρα μέτρα που λαμβάνει η χώρα στο πλαίσιο αυτό ενσωματώνονται σε αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ, οι οποίες εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ, διαδικασία στην οποία ενταχθήκαμε τον Απρίλιο του 2009. Οι αποφάσεις αυτές του Συμβουλίου της ΕΕ, καθόσον μας αφορά, βρίσκουν διπλό έρεισμα στη Συνθήκη για τη Λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ):
– Αφενός στο άρθρο 126 παρ. 9 της ΣΛΕΕ, που αφορά σε μέτρα που καλείται να λάβει η χώρα μας στο πλαίσιο της διαδικασίας μείωσης του υπερβολικού ελλείμματός της…
– Αφετέρου στο άρθρο 136 παράγραφος 1 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ, που προβλέπει τη δυνατότητα θέσπισης ειδικών μέτρων μόνο για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ, προκειμένου να ενισχυθεί ο συντονισμός και η εποπτεία της δημοσιονομικής τους πειθαρχίας (…).
Συμπερασματικά, οι αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ, που προσδίδουν ενωσιακή νομιμότητα στα μέτρα που λαμβάνει η χώρα μας στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής της, τροποποιούνται και επικαιροποιούνται κατόπιν της αξιολόγησης της πορείας εφαρμογής του προγράμματός μας από την Τρόικα ενόψει της εκταμίευσης κάθε νέας δόσης από το πρόγραμμα χρηματοδότησης της οικονομίας μας.
Κατά συνέπεια, και τα νέα μέτρα (σ.σ. το Μνημόνιο-2) που η κυβέρνηση συμφώνησε να ληφθούν με τους εταίρους μας και το ΔΝΤ, στο πλαίσιο του νέου οικονομικού προγράμματος της χώρας, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με το ποσό των 130 δισ. ευρώ περίπου, θα ενσωματωθούν σε νέα απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία θα εκδοθεί στη βάση ακριβώς των άρθρων 126 παρ. 9 και 136 παρ. 1 α) της ΣΛΕΕ, καθιστώντας την νομιμότητα των μέτρων αυτών αδιαμφισβήτητη από την άποψη του ευρωπαϊκού δικαίου».
Η δωσιλογική συγκυβέρνηση Παπαδήμου, συνεχίζοντας το έργο της δωσιλογικής κυβέρνησης Παπανδρέου, κάρφωσε τον ελληνικό λαό στο βράχο του Μνημόνιου και της δανειακής σύμβασης πιο γερά απ’ όσο ο Ηφαιστος κάρφωσε τον Προμηθέα στο βράχο. Το Μνημόνιο (στη διαχρονική του εξέλιξη) δεν αποτελεί μόνο όρο της δανειακής σύμβασης, αλλά έχει περιβληθεί και με την ισχύ αποφάσεων του Συμβούλιου της ΕΕ. Για να το πούμε αλλιώς, ακόμα και αν καταργούνταν ο νόμος που περιλαμβάνει Μνημόνιο και δανειακές συμβάσεις, το Μνημόνιο θα παρέμενε με άλλη μορφή, γιατί αποτελεί απόφαση του Συμβούλιου της ΕΕ, στο πλαίσιο της διαδικασίας επιτήρησης στην οποία βρίσκεται το ελληνικό κράτος λόγω υπερβολικού ελλείμματος. Ιδού το ιστορικό των αποφάσεων του Συμβούλιου της ΕΕ.
Στις 8 Ιούνη 2010, το Συμβούλιο της ΕΕ εξέδωσε την απόφαση 2010/320/ΕΕ,«απευθυνόμενη προς την Ελλάδα με σκοπό την ενίσχυση και εμβάθυνση της δημοσιονομικής εποπτείας, διά της οποίας ειδοποιείται η Ελλάδα να λάβει τα μέτρα μείωσης του ελλείμματος που κρίνονται αναγκαία για την αντιμετώπιση της κατάστασης υπερβολικού ελλείμματος». Η απόφαση αυτή περιλάμβανε όλα τα μέτρα του πρώτου Μνημόνιου. Οχι γενικά και αόριστα, αλλά ένα προς ένα, όπως ακριβώς συμφωνήθηκαν με την τρόικα και με το χρονοδιάγραμμα που συμφωνήθηκε.
Στις 7 Σεπτέμβρη 2010, το Συμβούλιο εξέδωσε την απόφαση 2010/486/ΕΕ στην οποία ενσωματώθηκαν τα μέτρα που αποφασίστηκαν με την τρόικα με την πρώτη επικαιροποίηση του Μνημόνιου.
Στις 20 Δεκέμβρη 2010, το Συμβούλιο εξέδωσε την απόφαση 2011/57/ΕΕ, στην οποία αποτυπώθηκαν αναλυτικότατα οι νέες αλλαγές που έγιναν στο Μνημόνιο, μετά τη νέα επικαιροποίησή του από την τρόικα.
Ανάλογες αποφάσεις εκδόθηκαν από το Συμβούλιο στις 7 Μάρτη 2011 (2011/257/ ΕΕ), στις 12 Ιούλη 2011 (2011/734/ ΕΕ) και στις 8 Νοέμβρη 2011 (2011/791/ΕΕ). Κάθε φορά που ερχόταν η τρόικα και επικαιροποιούσε το Μνημόνιο, ακολουθούσε μια απόφαση του Συμβούλιου της ΕΕ, που ενσωμάτωνε αναλυτικά όλες τις αλλαγές. Για παράδειγμα, το χαράτσι μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ περιλήφθηκε στην απόφαση της 8ης Νοέμβρη του 2011: «Αρθρο 1 β): μόνιμη εισφορά στα ακίνητα που εισπράττεται μέσω των τιμολογίων παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, με στόχο την είσπραξη τουλάχιστον 1.667 εκατ. ευρώ το 2011 και 1750 εκατ. ευρώ από το 2012 και εξής».
Τέλος, στις 13 Μάρτη 2012, το Συμβούλιο εξέδωσε την απόφαση 2012/211/ΕΕ, στην οποία περιλαμβάνονταν τα μέτρα του Μνημόνιου-2 (αυτό που επεκτείνεται τώρα μαζί με τη δανειακή σύμβαση). Το Μνημόνιο, όχι μόνο δεν είναι κάτι ξέχωρο από τις υποχρεώσεις της Ελλάδας ως προς το ύψος του ελλείμματος, όπως ψευδώς διακήρυσσε από τις προεκλογικές εξέδρες ο Τσίπρας, αλλά αποτελεί κοινοτική υποχρέωση, στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Γι’ αυτό και στις 30 Μάη 2012, το Συμβούλιο εξέδωσε την υπ’ αριθμ. SWD(2012)307 «Σύσταση σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Ελλάδας του 2012», η οποία, αφού θύμιζε τα σχετικά με τη νέα δανειακή σύμβαση και το Μνημόνιο-2, κατέληγε: «Το ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΕ ΣΥΝΙΣΤΑ στην Ελλάδα: Να εφαρμόσει τα μέτρα που θεσπίζονται στην απόφαση 2011/734/ΕΕ του Συμβουλίου της 12ης Ιουλίου 2011, όπως τροποποιήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2011 και στις 13 Μαρτίου 2012, και στο Μνημόνιο συνεννόησης για τους ειδικούς όρους της οικονομικής πολιτικής, το οποίο υπεγράφη στις 14 Μαρτίου 2012».
Αυτά είχε υπόψη του ο χολωμένος για τη μη υπουργοποίησή του Αλ. Μητρόπουλος, που «κάρφωσε» την πολιτική ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας ότι «δεν γνώριζε τις νομικές δεσμεύσεις» και επομένως τώρα είναι δεμένη χειροπόδαρα.
