Εργασίες διάσωσης σε κτίριο που καταστράφηκε από σεισμό
στην τουρκική πόλη Ντιγιάρμπακιρ - RIA Novosti, 1920,
07.02.2023
© Sputnik /
Sertaç Kayar
Petr Akopov
Ο ισχυρότερος σεισμός ένωσε την Τουρκία και τη Συρία -
και οι δύο χώρες υπέστησαν τεράστιες καταστροφές και χιλιάδες θανάτους. Η
Τουρκία έχει πληγεί περισσότερο, αλλά η Συρία έχει ήδη καταστραφεί από μια
δεκαετία εμφυλίου πολέμου, οπότε οι εικόνες των σπιτιών που κατέρρευσαν στο Χαλέπι
τη Δευτέρα μας θυμίζουν αμέσως τα επακόλουθα των μαχών. Οι δύο γειτονικές χώρες
είναι τώρα θύματα μιας φυσικής καταστροφής, το επίκεντρο της οποίας βρισκόταν
στην Τουρκία, και πριν από αυτό και οι δύο υπέστησαν μια ανθρωπογενή
καταστροφή, το επίκεντρο της οποίας βρισκόταν στη Συρία.
Τούρκοι και Σύριοι έχουν πολλές αξιώσεις ο ένας εναντίον
του άλλου: οι συριακές αρχές κατηγορούν τους Τούρκους για επιθετικότητα,
χρηματοδότηση και εκπαίδευση ανταρτών και επιθυμία προσάρτησης των βόρειων
τμημάτων της αραβικής δημοκρατίας- η Άγκυρα κατηγορεί τη Δαμασκό για τον ίδιο
τον εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος έφερε εκατομμύρια πρόσφυγες στην Τουρκία και
επιδείνωσε το κουρδικό πρόβλημα που απειλεί την ασφάλεια της δημοκρατίας. Τα
αμοιβαία παράπονα έχουν εδώ και καιρό οδηγήσει την κατάσταση σε αδιέξοδο, αλλά
μπορεί ένας σεισμός να αναιρέσει ό,τι έχουν κάνει οι άνθρωποι; Μπορεί μια κοινή
δυστυχία να βοηθήσει να βρεθεί διέξοδος στην τουρκοσυριακή αντιπαράθεση και να
φέρει τα δύο κράτη πιο κοντά;
Ναι, μπορεί, διότι ο Ερντογάν και ο Άσαντ βρίσκονταν ήδη
στο δρόμο της συμφιλίωσης. Μέχρι το 2011 αποκαλούσαν ο ένας τον άλλον αδέλφια,
και τότε ο Τούρκος πρόεδρος καταράστηκε τον Σύρο πρόεδρο ως δολοφόνο. Η
υποστήριξη της Ρωσίας και του Ιράν βοήθησε τον Άσαντ να αντέξει, και η Τουρκία,
αρχικά δυσαρεστημένη από τη ρωσική παρέμβαση, σταδιακά άρχισε να συμβιβάζεται
όλο και περισσότερο με το γεγονός ότι η εξουσία στη Δαμασκό δεν πρόκειται να
αλλάξει. Μόλις πέρυσι, ο Ερντογάν άρχισε να μιλάει για μια πιθανή συνάντηση με
τον Άσαντ - και τώρα η Συρία δεν βιάζεται να συμφιλιωθεί (πράγμα που
συνεπάγεται επίσης παραχωρήσεις) με τον ισχυρότερο γείτονά της. Πολύ
περισσότερο που η Τουρκία θα πραγματοποιήσει εκλογές στα μέσα Μαΐου και η
Δαμασκός δεν θέλει να ενισχύσει την ήδη καλή θέση του Ερντογάν.
Η Ρωσία ενδιαφέρεται υπέρμετρα για την εξομάλυνση των
τουρκοσυριακών σχέσεων - και κάνει τα πάντα για να το πετύχει. Ενώ στο παρελθόν
οι επαφές της Άγκυρας και της Δαμασκού ήταν μη δημόσιες και περιορίζονταν στο
επίπεδο των ειδικών υπηρεσιών, πρόσφατα στη Μόσχα πραγματοποιήθηκαν τριμερείς
συναντήσεις σε υπουργικό επίπεδο. Έτσι, ο δρόμος για μια συνάντηση μεταξύ του
Άσαντ και του Ερντογάν έχει ήδη ξεκινήσει - και μια κοινή τραγωδία μπορεί να
την φέρει πιο κοντά αντί να την απομακρύνει. Είναι πιθανό η Δαμασκός να μην
περιμένει πλέον τις τουρκικές εκλογές - τουλάχιστον μια τηλεφωνική συνομιλία
μεταξύ των δύο προέδρων μπορεί να πραγματοποιηθεί τώρα. Ο σεισμός δεν θα
υπονομεύσει τις θέσεις του Ερντογάν, αλλά μάλλον θα τις ενισχύσει: η επίδραση
της συνοχής του έθνους με φόντο την κοινή δυστυχία δεν έχει ακυρωθεί. Ο Τούρκος
πρόεδρος θα είχε νικήσει τον ενιαίο υποψήφιο της αντιπολίτευσης, που πιθανότατα
θα ήταν ο 74χρονος ηγέτης των κεμαλιστών, επικεφαλής του Λαϊκού
Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αλλά τώρα οι ηττημένοι μπορούν
να αποδώσουν τη νίκη του στον σεισμό.
Η τουρκική στάση απέναντι στη Συρία συγκρίνεται μερικές
φορές με εκείνη της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία, επειδή το σημερινό συριακό
έδαφος, μαζί με άλλα αραβικά εδάφη, αποτελούσε μέρος της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας στις αρχές του 20ού αιώνα. Αλλά αυτός ο παραλληλισμός είναι
εντελώς λανθασμένος, διότι οι Τούρκοι και οι Άραβες είναι διαφορετικοί λαοί.
Ναι, συνδέονται με αρκετούς αιώνες κοινού παρελθόντος και θρησκείας, αλλά
αντιλαμβάνονται αυτό το παρελθόν με διαφορετικό τρόπο, και στη Συρία, για
παράδειγμα, η σιιτική μειονότητα έχει την εξουσία, όχι η σουνιτική όπως στην
Τουρκία. Και οι δύο χώρες είναι πολυεθνικές (η Συρία είναι επίσης
πολυθρησκευτική), αλλά η Τουρκία μοιάζει περισσότερο με μια αυτοκρατορία στην
οποία η τουρκική καταγωγή του ατόμου, αν και σημαντική, δεν είναι καθοριστική.
Το κουρδικό ζήτημα που τυπικά ενώνει τα δύο κράτη τα χωρίζει επίσης: οι Κούρδοι
που ζουν και στις δύο πλευρές των συνόρων αποτελούσαν πάντα πρόβλημα τόσο για
την Άγκυρα όσο και για τη Δαμασκό. Έτσι, τώρα η Τουρκία, στην πραγματικότητα,
διεκδικεί (ανεπίσημα) μόνο κάποια βόρεια τμήματα της Συρίας που κατοικούνται
κυρίως από Τουρκομάνους συγγενείς με τους Τούρκους και για να τιθασεύσει τους
υπερβολικά αυτόνομους Κούρδους της Συρίας. Όσο ισχυρότερη γίνεται η ισχύς της
Δαμασκού - και στα εδάφη που ελέγχονται από το φιλοαμερικανικό τμήμα των
Κούρδων - τόσο πιο σημαντικό θα είναι για τις δύο πλευρές να αποκαταστήσουν τις
σχέσεις τους.
Μια συμφιλίωση μεταξύ του Ερντογάν και του Άσαντ δεν θα
ήταν μόνο εξαιρετικά σημαντική για τις χώρες τους, αλλά θα αποτελούσε επίσης
μια σημαντική επιβεβαίωση της αυξανόμενης επιρροής της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή.
Η Συρία είναι εδώ και καιρό προσανατολισμένη προς τη Μόσχα - μια διαδικασία που
ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 και την τελευταία δεκαετία έφτασε στο υψηλότερο
δυνατό επίπεδο (αν και οφείλεται σε έκτακτες, δηλαδή σε κάθε περίπτωση
προσωρινές, συνθήκες). Η Τουρκία θεωρούνταν ιστορικά αντίπαλος και κατά καιρούς
ακόμη και εχθρός της Ρωσίας, αλλά τώρα, παρά την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, παίρνει
μια ανεξάρτητη θέση τόσο στην παγκόσμια σκηνή όσο και στις σχέσεις της με τη
Ρωσία. Η ενίσχυση των ρωσοτουρκικών σχέσεων σε διάφορα μέτωπα έχει ωφελήσει και
τις δύο χώρες, αλλά η Συρία είναι το κύριο εμπόδιο της τελευταίας δεκαετίας.
Δεν εξαρτώνται όλα στη χώρα αυτή από την αμοιβαία κατανόηση και τον συμβιβασμό
μεταξύ Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν: Υπάρχει επίσης ένα σοβαρό αμερικανικό
παιχνίδι, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επανάληψη των προσωπικών επαφών
μεταξύ Ερντογάν και Άσαντ θα έχει αντίκτυπο όχι μόνο στις διμερείς σχέσεις,
αλλά και στη θέση της Ρωσίας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η Συρία και η Τουρκία
θα είναι πάντα γείτονες και η Ρωσία θα είναι πάντα δίπλα τους. Δεν είναι στη
δύναμή μας να αποτρέψουμε αυθόρμητες φυσικές τραγωδίες, αλλά είναι στη δύναμή
μας να βοηθήσουμε τους καβγαδίζοντες γείτονες να συμφιλιωθούν.
Earthquake-
in- Turkey- and -Syria -will -change -the- Middle -East
https://ria.ru/20230207/zemletryasenie-1850139514.html
