Διαδηλωτές με ρωσική σημαία και αντιγαλλικό πανό στην Ουαγκαντούγκου της Μπουρκίνα Φάσο - RIA Novosti, 1920, 21.01.2023
© AFP 2023 / Olympia de Maismont
Petr Akopov
Στον πόλεμο με τη
Ρωσία, η Δύση δεν έχει ξεχασμένα μέτωπα - παντού πρέπει να είναι σε εγρήγορση.
Οι εργασίες διεξάγονται σε όλες τις ηπείρους - και η Αφρική κατέχει μια
ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους.
Όχι επειδή υπάρχουν 54
χώρες εκεί και οι ψήφοι τους είναι σημαντικές για να υπάρξει πλειοψηφία για την
ψήφιση των ψηφισμάτων που καταδικάζουν την "επιθετική Ρωσία" στον
ΟΗΕ. Όλα αυτά είναι ασήμαντα, αν και το γεγονός ότι μόλις τον περασμένο Μάρτιο
η πλειονότητα των αφρικανικών χωρών αρνήθηκε να ψηφίσει με τη Δύση αποτέλεσε
έκπληξη για το "χρυσό δισεκατομμύριο". Αλλά δεν πρόκειται για
συμβολικά ψηφίσματα, αλλά για τον απολύτως συγκεκριμένο αγώνα για τη μελλοντική
παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Στην οποία η σημερινή Αφρική (η οποία ξεπερνάει με
ταχείς ρυθμούς την Κίνα και την Ινδία σε πληθυσμό) δεν θα είναι πλέον απλώς
αντικείμενο των χειρισμών των άλλων, αλλά θα προσπαθήσει να προωθήσει σοβαρά τα
δικά της συμφέροντα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχει τόσο μεγάλη σημασία
αν ο στρατηγικός εταίρος της Αφρικής για τις επόμενες δεκαετίες θα είναι η Δύση
ή η Ανατολή: οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ή η Κίνα και η Ρωσία. Υπάρχει βέβαια και μια
τρίτη δύναμη στον αγώνα για την Αφρική, ο ισλαμικός κόσμος (που περιλαμβάνει
ένα μεγάλο μέρος της Μαύρης Ηπείρου), αλλά και ο ίδιος γέρνει όλο και
περισσότερο από τη Δύση προς την Ανατολή.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο
που τα επερχόμενα κοινά ναυτικά γυμνάσια Κίνας-Ρωσίας-Νότιας Αφρικής στα
ανοικτά των νοτιοαφρικανικών ακτών σε ένα μήνα προκαλούν μεγάλη δυσαρέσκεια στη
Δύση. Άλλωστε, αν, όπως δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Άμυνας της Νότιας Αφρικής
Thandi Modise, οι Αμερικανοί "απειλούν την Αφρική για οτιδήποτε μυρίζει
Ρωσία", τότε τι να πούμε για τα ρωσικά πολεμικά πλοία στα ανοικτά του
νότιου άκρου της ηπείρου. Το 2019 έχουν ήδη πραγματοποιηθεί κοινές ασκήσεις και
μάλιστα και οι τρεις χώρες είναι μέλη των BRICS, αλλά είναι σαν η Δύση να
ανακαλύπτει για πρώτη φορά μια νέα πραγματικότητα: ο μη δυτικός κόσμος
δραστηριοποιείται όλο και περισσότερο όχι μόνο στη δημιουργία πολυμερών δεσμών
σε διάφορους τομείς, αλλά και στην οικοδόμηση μιας παράλληλης αρχιτεκτονικής
για μια νέα παγκόσμια τάξη. Στο εμπόριο, τους διαδρόμους μεταφορών, το
χρηματοπιστωτικό σύστημα, το εμπόριο όπλων και την άμυνα, τις πρώτες ύλες και
την ασφάλεια των πληροφοριών, η Ρωσία και η Κίνα πρωτοστατούν στη διαδικασία.
Ταυτόχρονα, η Μόσχα και το Πεκίνο, παρά το γεγονός ότι οι οικονομίες τους είναι
διασυνδεδεμένες με εκείνες της Δύσης, έχουν από καιρό αποφασίσει να καταστήσουν
τις σχέσεις τους με τον τρίτο κόσμο λιγότερο εξαρτημένες από τους παγκόσμιους,
δηλαδή τους αγγλοσαξονικούς, κανόνες και μηχανισμούς. Και αφού η Δύση
προσπάθησε να αποκλείσει τη Ρωσία από την παγκόσμια οικονομία και απείλησε την
Κίνα με τρομερές συνέπειες αν ακολουθούσε το δρόμο της Ρωσίας, η διαδικασία
απομόνωσης της Ανατολής από τη Δύση επιταχύνθηκε.
Η Αφρική, η οποία έχει
ταυτόχρονα μεγάλη ανάγκη από βοήθεια και είναι η τελευταία περιοχή με
απεριόριστες δυνατότητες ανάπτυξης (δημογραφικές και οικονομικές) και, ως εκ
τούτου, φαίνεται να είναι ένας επιθυμητός σύμμαχος για όλους, βλέπει στη
διαμάχη Δύσης-Ανατολής μια ευκαιρία να ενισχύσει το δικό της βάρος και να
αποκτήσει πραγματική ανεξαρτησία. Θα ήταν λάθος, ωστόσο, να περιορίσουμε την
αφρικανική θέση σε μια απλή επιθυμία να επωφεληθεί από το "φλερτ",
δηλαδή να δεχθεί επενδύσεις και από τις δύο πλευρές.
Εξάλλου, οι
περισσότερες αφρικανικές χώρες (αν όχι η Βόρεια Αφρική με την ξεχωριστή ιστορία
της) έχουν ήδη πάνω από εξήντα χρόνια εμπειρίας με την ανεξαρτησία - και έχουν
δείξει πώς και με ποιον μπορούν να κάνουν επιχειρήσεις. Παρά την αφερεγγυότητα
μεγάλου μέρους των αφρικανικών κρατών, οι διαδικασίες διαμόρφωσης των εθνικών
ελίτ συνεχίζονται εκεί και υπάρχει κατανόηση της ανάγκης για ολοκλήρωση. Τόσο η
περιφερειακή όσο και η ηπειρωτική (στο πλαίσιο της Αφρικανικής Ένωσης)
ολοκλήρωση έχουν, φυσικά, παρενέργειες. Η διαδικασία αυτή μπορεί να μετατραπεί
σε μια νέα μορφή νεοαποικιακού ελέγχου από τη Δύση (για παράδειγμα, μέσω της
ΕΕ-Αφρικανικής Ένωσης). Ο οικονομικός, προσωπικός, ιδεολογικός και άλλες μορφές
δυτικού ελέγχου παρέμειναν σχεδόν παντού στην Αφρική, ενώ όλες οι προσπάθειες
για την οικοδόμηση ανεξάρτητης αφρικανικής ολοκλήρωσης καταστέλλονταν πάντα
σκληρά (όπως, για παράδειγμα, με τον Μουαμάρ Καντάφι, η ανατροπή του οποίου
ήταν σχεδόν το πρώτο αποτέλεσμα της δυσαρέσκειας της Δύσης για τις προσπάθειές
του για παναφρικανική ολοκλήρωση). Ωστόσο, οι περισσότερες αφρικανικές χώρες
κατανοούν ότι χωριστά θα παρέμεναν μαριονέτες εξωτερικών δυνάμεων και ότι με τη
συνένωση των προσπαθειών τους θα είχαν την ευκαιρία για εσωτερική ανάπτυξη,
καθώς και για να διαδραματίσουν ρόλο στην παγκόσμια σκηνή.
Η Ρωσία δεν προσφέρει
στην Αφρική μόνο οικονομικά προγράμματα, αλλά ακριβώς βοήθεια για να αποκτήσει
πραγματική ανεξαρτησία από τον δυτικό έλεγχο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο
η ίδια η Γαλλία είναι τόσο δυσαρεστημένη με τη διείσδυση της ρωσικής PMC Wagner
στη γαλλόφωνη Αφρική - πρώτα στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στη συνέχεια
στο Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο. Αν οι τοπικές ελίτ δουν ότι με τη βοήθεια των
Ρώσων (κυρίως των εκπαιδευτών) μπορούν όχι μόνο να βάλουν τάξη στη χώρα
(καθηλώνοντας κάθε είδους αυτονομιστικές και επαναστατικές ομάδες), αλλά και να
απαλλαγούν από την εξάρτηση από το Παρίσι - αυτό θα υπονομεύσει σοβαρά τη
γαλλική επιρροή στη Δυτική και Κεντρική Αφρική.
Η Ρωσία μπορεί να
βοηθήσει όχι μόνο με την εκπαίδευση του στρατού και την προμήθεια όπλων, αλλά
και με την κατάρτιση, την κατασκευή έργων υποδομής, την εξερεύνηση και την
ανάπτυξη των φυσικών πόρων - όλα αυτά που πολλές αφρικανικές χώρες μπορούν να
θυμηθούν από την πρώτη σοβιετική εισβολή στην Αφρική τη δεκαετία του '60. Επιπλέον,
υπάρχει επίσης η Κίνα (ο κύριος εμπορικός εταίρος και πιστωτής, με τεράστιες
επενδύσεις και μεγάλα έργα υποδομής στην ήπειρο), και οι μοναρχίες του Κόλπου
(με τεράστιες οικονομικές δυνατότητες). Με άλλα λόγια, με τον κατάλληλο
συνδυασμό σχέσεων με μη δυτικούς παράγοντες, η Αφρική μπορεί πραγματικά να
"ξεφύγει από τη Δύση" και να κινηθεί προς την υποταγή.
Η Δύση το
αντιλαμβάνεται αυτό και προσπαθεί να χρησιμοποιήσει την κατάσταση στην Ουκρανία
για να ασκήσει πίεση στην Αφρική. Κατηγορούν τη Ρωσία ότι απειλεί την παγκόσμια
τάξη και ότι αυξάνει τις τιμές των εμπορευμάτων και των τροφίμων - προτρέποντας
τις χώρες της Μαύρης Ηπείρου να συμμετάσχουν στις δυτικές κυρώσεις προκειμένου
να "σταματήσουν τον επιτιθέμενο". Την περασμένη εβδομάδα δύο Ευρωπαίοι
-Γερμανός και Γάλλος- υπουργοί Εξωτερικών πέταξαν στην Αντίς Αμπέμπα, όπου
βρίσκεται η έδρα της Αφρικανικής Ένωσης: η Annalena Berbock και η Catherine
Colonna. Οι κυρίες έπεισαν τους οικοδεσπότες τους ότι "η Αφρικανική Ένωση
και η Ευρώπη πρέπει να παραμείνουν ενωμένες", διότι πρέπει να
"σταθούν δίπλα-δίπλα" απέναντι στον Πούτιν, καθώς η ΑΕ και η ΕΕ
μοιράζονται κοινές αξίες και "η Ευρώπη και η Αφρική είναι γείτονες όχι
μόνο γεωγραφικά, αλλά και στις καρδιές τους".
Οι Αφρικανοί μπορούν
να συμφωνήσουν με τον λόγο περί κοινών αξιών με την Ευρώπη μόνο υπό την έννοια
ότι τα βρετανικά, γαλλικά και γερμανικά μουσεία είναι πράγματι γεμάτα από
αφρικανικούς θησαυρούς που αφαιρέθηκαν κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατικής
λεηλασίας. Και φυσικά, οι αφρικανικές χώρες δεν έχουν καμία πρόθεση να
συμμετάσχουν στις κυρώσεις- επιπλέον, η δυτική πίεση τις κάνει να
συνειδητοποιούν περισσότερο τη σημασία των σχέσεων με τη Ρωσία. Την ώρα που η Berbock και ο Colonna ταξίδευαν στην Αιθιοπία,
ανακοινώθηκε ότι μια δεύτερη σύνοδος κορυφής Ρωσίας-Αφρικής θα διεξαγόταν στην
Αγία Πετρούπολη στα τέλη Ιουλίου. Η πρώτη, που πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο
του 2019 στο Σότσι, ήταν ένα σημαντικό βήμα προς την επιστροφή της Ρωσίας στην
Αφρική, ενώ η δεύτερη θα καταδείξει την επιθυμία της Μαύρης Ηπείρου για μια
νέα, μεταδυτική παγκόσμια τάξη.
The- West- loses -the -fight -for- Africa
https://ria.ru/20230121/afrika-1846380105.html
