 |
| © REUTERS / Μουσταφά Οζταρτάν |
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας βορείου Κύπρου Ερσίν Τατάρ σε τελετή για την 37η επέτειο της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου - RIA Novosti, 1920, 16.11.2020
ΜΟΣΧΑ, 10 Νοεμβρίου - RIA Novosti, Sofia Melnichuk. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετέβη στην Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, κράτος το οποίο μόνο η Άγκυρα αναγνωρίζει. Η επίσκεψη την παραμονή των διαπραγματεύσεων για την Κυπριακή διευθέτηση εξόργισε τη Λευκωσία και την Αθήνα. Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα της διαιρεμένης νήσου. Τι εμποδίζει τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, αναλύθηκε από το RIA Novosti.
Η
Προκλητική επίσκεψη
Προκλητική,
όπως την έχουν ονομάσει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η κρατική επίσκεψη
χρονολογείται να συμπέσει με πολλά γεγονότα. Αρχικά, ο Ερντογάν συναντήθηκε με
τον νέο πρόεδρο της ΤΔΒΚ, Ερσίν Τατάρ, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του στα
τέλη Οκτωβρίου μετά τη νίκη του στις εκλογές. Η δεύτερη επίσημη ευκαιρία είναι
η 37η επέτειος από την ίδρυση της δημοκρατίας.
Ο
Ερντογάν ανέφερε ότι η Τουρκία, ως εγγυητής της διευθέτησης, "δεν θα ανεχτεί πλέον
διπλωματικά παιχνίδια", αναφερόμενος στην εξερεύνηση κοιτασμάτων
υδρογονανθράκων στην Κυπριακή υφαλοκρηπίδα. «Κανένα βήμα στην Ανατολική
Μεσόγειο χωρίς να ληφθούν υπόψη τα συμφέροντα της χώρας μας και της ΤΔΒΚ δεν θα
οδηγήσει σε ειρήνη και σταθερότητα», τόνισε ο Τούρκος ηγέτης.
Το
Κυπριακό πρόβλημα με πρωτοβουλία του ΟΗΕ έχει προσπαθήσει να επιλυθεί για
μεγάλο χρονικό διάστημα - μέχρι στιγμής χωρίς επιτυχία. Οι επόμενες διαπραγματεύσεις
για τη δημιουργία μιας ενοποιημένης ομοσπονδίας είχαν προγραμματιστεί για το
2020. Ωστόσο, ο νέος πρόεδρος της ΤΔΒΚ δεν συμφωνεί - κατά τη γνώμη του, θα
πρέπει να υπάρχουν δύο κράτη στην Κύπρο.
 |
| © AP Photo / Τουρκική Προεδρία |
Αντίθετα, ο προκάτοχος του Τατάρ, Μουσταφά Ακίντσι, είχε ταχθεί υπέρ της ενοποίησης βορρά και νότου, που έχει διαχωριστεί από το 1974, όταν τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στο νησί ως απάντηση στην ανατροπή από τους Ελληνοκύπριους του πρώτου προέδρου, Αρχιεπισκόπου Μακάριου Γ ́.
Το
ταξίδι του Ερντογάν στην μη αναγνωρισμένη δημοκρατία προσέλκυσε την προσοχή και
επειδή έλαβε χώρα στο πλαίσιο της κλιμάκωσης των αντιφάσεων μεταξύ Τουρκίας,
Κύπρου και Ελλάδας σχετικά με τις έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αμφιλεγόμενη Αφροδίτη
Οι
αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας απαιτούν από την Τουρκία να σταματήσει τις
σεισμικές έρευνες στην αποκλειστική οικονομική ζώνη του νησιού, καθώς αυτό
αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο. Η Άγκυρα αρνείται, και η διαφωνία συνεχίζεται
εδώ και πολλά χρόνια.
Η
διαμάχη επιδεινώνεται σταθερά από το 2011, όταν ξεκίνησαν οι εργασίες στο πεδίο
φυσικού αερίου της Αφροδίτης στην υφαλοκριπίδα της Κύπρου. Το Τουρκικό πλοίο
Barbaros Hayreddin Pasa έχει εμφανιστεί στην επίμαχη περιοχή περισσότερες από
μία φορές. Το καλοκαίρι του 2019 επιβλήθηκαν κυρώσεις της ΕΕ κατά της Άγκυρας.
Τον
Αύγουστο του τρέχοντος έτους, η Ελλάδα επικύρωσε συμφωνία με την Αίγυπτο για
τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών, η οποία της έδωσε το δικαίωμα να επεκτείνει
τα χωρικά ύδατα γύρω από τα νησιά από έξι σε δώδεκα ναυτικά μίλια. Η Άγκυρα δεν
το παραδέχτηκε. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, το Τουρκικό σκάφος αναγνώρισης Oruc
Reis εστάλη στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) της Ελλάδας και της Κύπρου,
συνοδευόμενο από πολεμικά πλοία.
Την
ίδια στιγμή, η Άγκυρα επιμένει ότι είναι εκεί νόμιμα - με την άδεια της
Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου.
Δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα
Η
θέση της Τουρκίας είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να επιλύσει
ζητήματα που σχετίζονται με το πεδίο της Αφροδίτης για λογαριασμό ολόκληρου του
νησιού, δήλωσε ο Πάβελ Γκούντεφ, ειδικός στο δίκαιο της θάλασσας και ανώτερος
ερευνητής στο Κέντρο Βορειοαμερικανικών Σπουδών στο IMEMO RAN.
"Κατά
τη γνώμη της Άγκυρας, η ΤΔΒΚ θα πρέπει να έχει τη δική της χωρική θάλασσα - 12
ναυτικά μίλια, αποκλειστική οικονομική ζώνη και υφαλοκρηπίδα - 200 ναυτικά
μίλια", συνεχίζει ο ειδικός. "Με άλλα λόγια, οποιαδήποτε διάκριση
μεταξύ της ΤΔΒΚ και της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι δυνατή μόνο μετά τη
διευθέτηση των σχέσεών τους. Ως αποτέλεσμα, οι Κύπριοι εκδίδουν άδειες εξερεύνησης
σε διαφορετικές εταιρείες, και οι Τούρκοι λαμβάνουν άδεια από την ΤΔΒΚ. Και
αυτές οι ζώνες αλληλεπικαλύπτονται."
 |
| © AP Photo / Fatih Aktas |
Από την άλλη, πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι ισχυρισμοί της Τουρκίας. Το γεγονός είναι ότι στα βορειοανατολικά της Κύπρου, η ίδια η Τουρκική ακτή έχει το Ελληνικό νησί Καστελόριζο. Στο πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Αθήνα μπορεί να επεκτείνει την ΑΟΖ στα 200 μίλια που προβλέπονται στη Συμφωνία και τα χωρικά ύδατα γύρω από το νησί.
Έτσι,
ένα μεγάλο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου θα κλείσει από τις θαλάσσιες ζώνες
της Ελλάδας και της Κύπρου - αφού θα έρθουν σε επαφή. Από την άποψη της Τουρκίας,
αυτό είναι άδικο: η χώρα έχει τεράστιες ακτές και η Άγκυρα έχει επίσης το
δικαίωμα να διεκδικήσει την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα.
Προκειμένου
να αποτραπεί η διχοτόμηση της Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, η
Τουρκία έχει συνάψει συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων με τη
Λιβύη. "Αν και ούτε η Αθήνα ούτε η Λευκωσία αναγνώρισαν τα θαλάσσια σύνορα
Τουρκίας-Λιβύης, οι Τούρκοι έθεσαν προηγούμενο για να αμφισβητήσουν τις
αξιώσεις της Ελλάδας και της Κύπρου", εξηγεί ο Γκούντεφ.
Εξωτερικά
εμπόδια
"Ο
Ερντογάν θέλει να επιδείξει τη βούληση και να καθορίσει την τύχη της Κύπρου,
ωστόσο οι μη περιφερειακοί παίχτες έχουν τα δικά τους συμφέροντα στη Μεσόγειο.
Χωρίς συμφωνία μεταξύ τους, η κατάσταση δεν μπορεί να επιλυθεί", δήλωσε ο
Γιούρι Μαβέσεφ, διευθυντής του Ρωσικού Κέντρου για τη Μελέτη της Νέας Τουρκίας,
στο RIA Novosti.
Καταρχάς,
μιλάμε για το έργο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed στο βυθό της Μεσογείου.
Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος υπέγραψαν συμφωνία για την τοποθέτηση σωλήνων τον
Ιανουάριο του 2020. Η Ιταλία και η Αίγυπτος προσχώρησαν σε αυτό. "Εάν
λάβουμε υπόψη τα αιτήματα της Τουρκίας, οι συμμετέχοντες θα πρέπει να αλλάξουν
την προσέγγισή τους", δήλωσε ο Μαβάσεφ.
Ένα
άλλο εμπόδιο είναι τα προβλήματα της Τουρκίας με τη Γαλλία, η οποία βρίσκεται
στο πλευρό της Ελλάδας στη διαμάχη, υπενθυμίζει. Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει
επανειλημμένα απαιτήσει από την Άγκυρα να εγκαταλείψει την «παράνομη
δραστηριότητα» στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου, εκ μέρους της ΕΕ απειλώντας με
κυρώσεις, κάλεσε τους Ευρωπαίους Συμμάχους να εκφραστούν ομόφωνα εναντίον της
"Η
Γαλλία και η Τουρκία ανταγωνίζονται: η Άγκυρα έχει αναρριχηθεί στη Βόρεια
Αφρική, την οποία το Παρίσι δεν θέλει να αφήσει από τη σφαίρα επιρροής",
εξηγεί ο ειδικός. "Χωρίς συμφωνίες μεταξύ τους, δεν υπάρχει περιθώριο για
διακανονισμό."
 |
| © AP Photo / IHA μέσω AP |
Το Τουρκικό ερευνητικό σκάφος Oruc Reis που περιβάλλεται από πλοία του τουρκικού ναυτικού - RIA Novosti, 1920, 16.11.2020
©
AP Photo / IHA μέσω AP
Είναι
αδύνατο να επιλυθεί η διαφορά έως ότου όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη καθορίσουν
ποιο μέρος της θάλασσας ισχυρίζονται και αν είναι έτοιμα να αποδεχθούν τους
ισχυρισμούς των αντιπάλων.
Τα
δικαστήρια θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την περίπλοκη κατάσταση. Ωστόσο,
ακόμη και αν η Ελλάδα μηνύσει το Διεθνές Δικαστήριο, είναι απίθανο η Τουρκία να
είναι σε θέση να λογοδοτήσει - η Άγκυρα δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση του ΟΗΕ
για το Δίκαιο της Θάλασσας και, ως εκ τούτου, δεν είναι υποχρεωμένη να
εφαρμόσει τις αποφάσεις του.
Όσον
αφορά το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών, το προηγούμενο ήταν ήδη το
1976. Στη συνέχεια αποφασίστηκε ότι η δικαιοδοσία για την εξέταση της διαφοράς
μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν ήταν αρμόδιο. Ως εκ τούτου, η απειλή προσφυγής
στη Χάγη της Αθήνας είναι απίθανο να πραγματοποιηθεί. Υπάρχει επίσης μια
επιλογή - να συμφωνήσουν διμερώς. Αλλά, προφανώς, οι προοπτικές εδώ είναι
αρκετά ασαφείς.
https://ria.ru/20201117/kipr-1584896076.html
