Στο πλαίσιο
της προετοιμασίας για την επίθεση στη Σύρτη και την αλ-Τζούφρα, η Άγκυρα και η
Ουάσινγκτον ενισχύουν τη συνεργασία με τις αρχές της Τρίπολης.
Dmitri Nefedov
Η συνομιλία
της 26ης Ιουνίου μεταξύ των Προέδρων της Ρωσίας και της Γαλλίας Βλαντιμίρ
Πούτιν και Του Εμμανουέλ Μακρόν, η οποία ήταν εν μέρει αφιερωμένη στη συζήτηση
της κατάστασης μέσα και γύρω από τη Λιβύη, δεν άφησε τους Τούρκους
κυβερνητικούς αξιωματούχους αδιάφορους. "Το Αμπού Ντάμπι δίνει χρήματα
στον Χάφταρ και η Γαλλία δίνει όπλα. Το ΝΑΤΟ βλέπει τη Ρωσία ως απειλή, αλλά η
Γαλλία, μέλος της συμμαχίας, προσπαθεί να ενισχύσει την επιρροή και την
παρουσία της Ρωσίας στη Λιβύη με τις ενέργειές της", δήλωσε ο Υπουργός
Εξωτερικών της Τουρκίας, Mevlut Cavusoglu, στις 30 Ιουνίου, επιβεβαιώνοντας για
άλλη μια φορά τη θέση του Γάλλου ηγέτη για "θάνατο του εγκεφάλου του ΝΑΤΟ.
Και αυτό παρά την προσπάθεια του Μακρόν να αποστασιοποιηθεί «εξίσου» από τα
αντίπαλα κόμματα μια ημέρα νωρίτερα. "Θέλω να διαλύσω τις παρανοήσεις
σχετικά με τη θέση μας στη Λιβύη", δήλωσε μετά από συνομιλίες με την
Καγκελάριο της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ. - Η Γαλλία δεν υποστηρίζει τον
στρατάρχη
Haftar» και η επιχείρηση που ανέλαβε τον Απρίλιο του 2019 για να καταλάβει την
Τρίπολη «ήταν εντελώς αντίθετη με τη θέση του Παρισιού. Την ίδια στιγμή,
σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο, η επέμβαση της Τουρκίας στα γεγονότα της Λιβύης
αυξάνει την τρομοκρατική απειλή για την Ευρώπη, και τα σχέδια της Άγκυρας για
ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων της περιοχής απειλούν την εδαφική ακεραιότητα
των κρατών μελών της ΕΕ της Κύπρου και της
Ελλάδας.
Ο λόγος για
μια άλλη «ανταλλαγή ευγένειας» μεταξύ Παρισιού και Άγκυρας ήταν το περιστατικό
της 10ης Ιουνίου: η Γαλλική φρεγάτα Courbet έγινε επανειλημμένα στόχος των πλοίων του Τουρκικού Ναυτικού κατά τη διάρκεια ανεπιτυχών
προσπαθειών επιθεώρησης του φορτηγού πλοίου υπό σημαία Τανζανίας, το οποίο θα
μπορούσε να παραβιάσει το επίσημα αποτελεσματικό από το 2011 εμπάργκο όπλων
κατά της Λιβύης. Η συμπεριφορά των Τούρκων εταίρων του ΝΑΤΟ στο Παρίσι
χαρακτηρίστηκε "εξαιρετικά εχθρική και επιθετική". Σύμφωνα με την
Άγκυρα, τα συστήματα ραντάρ δεν χρησιμοποιήθηκαν για να στοχεύσουν, αλλά για να
ελέγξουν ένα γαλλικό πολεμικό πλοίο που φέρεται να συμμετείχε σε
"επικίνδυνους ελιγμούς" στα ύδατα της Ανατολικής Μεσογείου.
Στις 22
Ιουνίου, ο Γάλλος ηγέτης δήλωσε στον Τούρκο ομόλογό του ότι η Τουρκία παίζει
ένα "επικίνδυνο παιχνίδι" στη Λιβύη, παραβιάζοντας τις δεσμεύσεις που
δόθηκαν στη διάσκεψη του Ιανουαρίου στο Βερολίνο σχετικά με τα προβλήματα της
πολιτικής διευθέτησης της Λιβύης. Η Άγκυρα απάντησε με το συνηθισμένο
εκφραστικό ύφος της τουρκικής διπλωματίας: «Χωρίς ακτές στην Ανατολική
Μεσόγειο, η Γαλλία συμπεριφέρεται σαν παράκτια χώρα, αλλά είναι καιρός να
συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει καμία εξουσία να λάβει αποφάσεις για περιφερειακά
ζητήματα. Η θέση της Γαλλίας, η οποία αγνοεί τα νόμιμα δικαιώματα της Τουρκίας
στην περιοχή, αυξάνει περαιτέρω τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο",
ανέφερε σε δήλωσή του ο εκπρόσωπος τύπου του Τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών
Χαμί Ακσόι.
Με
πρωτοβουλία της επικεφαλής του Γαλλικού στρατιωτικού τμήματος Φλοράνς Πάρλι, το
περιστατικό με τη φρεγάτα Courbet συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της εικονικής
συνόδου των υπουργών Άμυνας των κρατών μελών του ΝΑΤΟ που πραγματοποιήθηκε στις
17-18 Ιουνίου. Αν και ο Γενικός Γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ υποσχέθηκε νωθρά
να ερευνήσει το περιστατικό, οι Γάλλοι δεν συναντήθηκαν με ενθουσιασμό στις
τάξεις της συμμαχίας. Και αυτό παρά τη συστηματική τορπίλη της Άγκυρας στη
ναυτική επιχείρηση IRINI της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αναχαίτιση όπλων και
μισθοφόρων που εστάλησαν στη βόρεια Αφρική.
Για να
δικαιολογήσουν το δικαίωμα να ενεργούν ελεύθερα όπου επιθυμούν, οι Τούρκοι
διπλωμάτες αναφέρονται στους γενικούς κανόνες του διεθνούς δικαίου για την
ελευθερία της ναυσιπλοΐας και το δικαίωμα αυτοάμυνας, ενώ στηρίζονται στο
"διεθνώς αναγνωρισμένο" καθεστώς της κυβέρνησης του Fayez Saraj στην
Τρίπολη. Η πονηριά και τα δύο μέτρα και δύο σταθμά είναι προφανή εδώ, καθώς η
Άγκυρα έχει αντίθετη προσέγγιση στη
Συρία, και στην ίδια τη Λιβύη, εκτός από την κυβέρνηση της Τρίπολης, υπάρχει
και η Βουλή των Αντιπροσώπων (Κοινοβούλιο) στο Τομπρούκ, όπου επικρατούν
εντελώς διαφορετικά συναισθήματα (ιδίως, την 1η Ιουλίου, ο Έλληνας υπουργός
Εξωτερικών έγινε δεκτός εκεί).
«Ελληνο-Λιβυκός»
χάρτης της οριοθέτησης των υδάτων της Μεσογείου
Την 1η
Ιουλίου, το Παρίσι ανακοίνωσε την προσωρινή αναστολή της συμμετοχής του στην
επιχείρηση ασφαλείας της Μεσογείου. Απορρίπτοντας τις κατηγορίες για
στρατιωτική υποστήριξη του Λιβυκού Εθνικού Στρατού του Khalifa Haftar, οι Γάλλοι έχουν δεσμευτεί να βρουν
"μόνιμη πολιτική λύση στη Λιβύη". Αυτό συνάδει με τη θέση της Μόσχας,
η οποία έχει επανειλημμένα αντικρούσει τις εικασίες της Αφρικανικής Διοίκησης
του Πενταγώνου (AFRICOM) σχετικά με την άμεση στρατιωτική αιγίδα των δυνάμεων
που αντιτίθενται στην φιλοτουρκική κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (PNC) που
εδρεύει στην Τρίπολη.
Έλεγχος
εδαφών στη Λιβύη από τις 24 Ιουνίου 2020.
Τα
κοιτάσματα πετρελαίου και οι ενεργειακές επικοινωνίες της Λιβύης
Οι πρόσφατες
επιτυχίες των μαχητών αυτής της κυβέρνησης, οι οποίοι έχουν προχωρήσει με άμεση
βοήθεια από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις προς τα ανατολικά και προσέγγισαν τη Σύρτη (το κλειδί για τα
κοιτάσματα πετρελαίου της Κυρηναϊκής), έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από
την Αίγυπτο και αρκετές άλλες αραβικές χώρες. "Για να ξεκινήσουν οι
πολιτικές διαπραγματεύσεις και να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός, το PNC πιστεύει ότι απαιτούνται περαιτέρω
εδαφικές καταλήψεις. Προτεραιότητά τους είναι η Σύρτη και η Τζούφρα",
δήλωσε πρόσφατα ο Τούρκος Ειδικός Εκπρόσωπος για τη Λιβύη Emrullah Ishler. Με τη σειρά του, το Κάιρο έχει
χαρακτηρίσει αυτά τα σημεία ως "κόκκινες γραμμές", το πέρασμα των οποίων θα προκαλέσει παρέμβαση στη
σύγκρουση του αιγυπτιακού στρατού.
Η επιθυμία
των Τούρκων να αποκτήσουν τον έλεγχο σε όλα τα λιβυκά εδάφη δεν προοιωνίζεται
καλά για τη μεγαλύτερη αραβική χώρα. Σοβαρές οικονομικές δυσκολίες,
συμπεριλαμβανομένης μιας διαφωνίας με την Αιθιοπία σχετικά με τη διανομή νερού
μετά την ολοκλήρωση του γιγαντιαίου φράγματος του Μπλε Νείλου, θα επιδεινωθούν
στη συνέχεια από τις διασυνοριακές επιθέσεις των τζιχάντ και την ενεργοποίηση
της απαγορευμένης Μουσουλμανικής Αδελφότητας απαγορευμένης οργάνωσης στη Ρωσία. Δεν αποκλείεται ότι στο μέλλον η
Αίγυπτος ενδέχεται να αντιμετωπίσει ένα σενάριο "Συρίας", όταν
μαχητές διασχίζουν ήσυχα τα διαπερατά σύνορα της χώρας, στηριζόμενοι στην
ανεπτυγμένη εφοδιαστική και υλικοτεχνική υποστήριξη. Έτσι, δεν είναι τυχαίο,
σύμφωνα με τοπικές πηγές, ότι ο αιγυπτιακός στρατός μπορεί να λάβει παράκτια
πυραυλικά συστήματα «προμαχώνας Bastion» για την προστασία των ακτών και των υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Ο Πρόεδρος του
Αιγυπτιακού Κοινοβουλίου κατηγόρησε την Τουρκία ότι επιδιώκει να αποικίσει τμήματα του αραβικού κόσμου.
Σύμφωνα με
τις διαθέσιμες πληροφορίες, άρματα μάχης Abrams και μαχητικά ελικόπτερα του
αιγυπτιακού στρατού διέσχισαν τα σύνορα με τη Λιβύη. Η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ
και το Μπαχρέιν υποστήριξαν την ισχυρή θέση του Καΐρου, το οποίο διεκδίκησε το
δικαίωμα "να προστατεύσει τα σύνορά του και τους ανθρώπους του από τον εξτρεμισμό,
τις τρομοκρατικές ομάδες και τους υποστηρικτές τους στην περιοχή".
Οι απειλές
για την περιφερειακή ασφάλεια αυξάνονται καθώς αυξάνεται η τουρκο-αμερικανική
εμπλοκή, την οποία ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας είναι στην ευχάριστη
θέση να περιγράψει. Οι πρόεδροι Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Ντόναλντ Τραμπ
συμφώνησαν για συνεργασία στη Λιβύη, ενώ αξιωματούχοι από τις δύο χώρες
συζητούν ήδη τεχνικά ζητήματα. Η χώρα του έλαβε ισχυρή στήριξη από τον Λευκό
Οίκο μετά την επίθεση του Φεβρουαρίου στην Ιντλίμπ, δήλωσε ο Μ. Τσαβουσόγλου σε
διαδικτυακή εκδήλωση της Τουρκο-Αμερικανικής Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής
(TASC).
Η Αμερικανική
αντιπροσωπεία στη συνάντηση με τον επικεφαλής της PNC F. Saraj
Στις 17
Ιουνίου, στο πλαίσιο διπλωματικής διαφοράς με το Παρίσι, ο Ερντογάν απέστειλε
αντιπροσωπεία στην Τρίπολη αποτελούμενη από τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβουσόγλου,
τον υπουργό Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ, τον επικεφαλής των υπηρεσιών
πληροφοριών Χακάν Φιντάν και τον προεδρικό εκπρόσωπο Ιμπραήμ Καλίν. Εκτός από
την επίδειξη δέσμευσης για στρατιωτική στήριξη προς την Τρίπολη, η επίσκεψη
φαίνεται να έχει αντιμετωπίσει ευρύτερο φάσμα θεμάτων. Στις 22 Ιουνίου,
στρατιωτική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Διοικητή της ARRICOM Στίβεν
Τάουνσεντ επισκέφθηκε τη δυτική Λιβύη. Στις 30 Ιουνίου, ταυτόχρονα με την
επίσκεψη εργασίας του διοικητή του τουρκικού στόλου στην Τρίπολη, ο Πρόεδρος
Ερντογάν πραγματοποίησε ειδική συνάντηση για το "ζήτημα της Λιβύης".
Η επέκταση
των επαφών μεταξύ της PNC και της Ουάσινγκτον μέσω Άγκυρας δείχνει τη σκληρή
δουλειά της τουρκικής διπλωματίας για να εξασφαλίσει μια επιτυχή επίθεση στην αεροπορική
βάση Σύρτη και αλ-Τζούφρα, η οποία απαιτεί μια πιο σοβαρή στρατιωτική
προσπάθεια. Ο Jeffrey Harrighian, διοικητής της αεροπορίας των ΗΠΑ στην Ευρώπη
και την Αφρική, μιλά για την έλλειψη "συγχρονισμού" της εξωτερικής
βοήθειας προς το Λιβυκό Εθνικό Στρατό. Και ενώ φαίνεται να αρνείται την άμεση
συμμετοχή σε επιχειρήσεις του PNC, η παροχή τουλάχιστον πληροφοριών και προπαγάνδας
είναι μια πραγματικότητα. Έτσι, στις 25 Ιουνίου, η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου
της Λιβύης εξέφρασε ανησυχία για «την παρουσία Ρώσων και άλλων ξένων
μισθοφόρων» σε μια μεγάλη πετρελαιοπηγή της Αλ Σαράρα νότια της Τρίπολης, στην
οποία αντέδρασε αμέσως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Την ίδια ημέρα, ο James Foggo,
επικεφαλής του Αμερικανικού Ναυτικού στην Ευρώπη και την Αφρική, ανακοίνωσε σε
ένα εικονικό σεμινάριο στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στη Νάπολη
ότι η «οικοδόμηση της ρωσικής δύναμης» μετατρέπει την Ανατολική Μεσόγειο σε μία
από τις πιο στρατιωτικοποιημένες ζώνες στον κόσμο. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του,
τα ρωσικά υποβρύχια ικανά να χτυπήσουν "οποιαδήποτε ευρωπαϊκή ή βορειοαφρικανική
πρωτεύουσα" τείνουν "να διατηρήσουν μια άγρυπνη, πολύ αποτελεσματική
ναυτική παρουσία σε όλες τις ευρωπαϊκές πλωτές οδούς" χωρίς αμφισβήτηση.
Τουρκικά ΜΜΕ
και αξιωματούχοι του PNC συμμετείχαν γρήγορα καλώντας τις Βρυξέλλες και την
Ουάσινγκτον να επιβάλουν "επείγουσες κυρώσεις" εναντίον "Ρώσων
μισθοφόρων" που αναφέρονται παράλληλα με τους μαχητές του Haftar και τους Σουδανούς από το
Γιαντζαουίντ. Όπως και στην περίπτωση των αφγανικών «ιστοριών από την κρύπτη»,
οι συγγραφείς της προπαγάνδας ρίχνουν για τα «τακτικά ρωσικά στρατεύματα» στην
Αίγυπτο και τη Λιβύη, χωρίς να έχουν κανένα αποδεικτικό στοιχείο. Στην καλύτερη περίπτωση, αναφέρονται σε
"κοινωνικά δίκτυα," μερικές φορές σε αμφίβολες φωτογραφίες χαμηλής
ανάλυσης ή με σημάδια παρέμβασης από το πρόγραμμα επεξεργασίας Photoshop. Ο
πραγματικός σκοπός τέτοιων ενεργειών είναι να δικαιολογήσουν την Τουρκική
επέκταση και να εμπλέξουν τις ΗΠΑ στην περιπέτεια του Ερντογάν στην πρώην
οθωμανική περιφέρεια. Ο Τούρκος ηγέτης χρειάζεται έναν "μικρό νικηφόρα
πόλεμο" χωρίς σοβαρές απώλειες, ικανό να ενισχύσει τη θέση του στο
εσωτερικό της χώρας και να ανοίξει το δρόμο για τον πλούτο πετρελαίου και
φυσικού αερίου της Λιβύης.
Ο στενός
κόμπος των αποκλίνοντων συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο γίνεται όλο και πιο
δυνατός.
Φωτογραφία
τίτλου: Κάτοικοι της Ανατολικής Λιβύης διαμαρτύρονται κατά της πολιτικής του
Ερντογάν, REUTERS/Esam Omran Al-Fetori.
https://www.fondsk.ru/news/2020/07/03/livia-i-vostochnoe-sredizemnomore-turcia-povyshaet-stavki-51285.html
