Μήπως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε το
σύστημα;
Vladimir Kudriatsev
Η εξάπλωση του κοροναϊού, όποιος
λανσάρει τη μόλυνση, είναι μια συστημική πρόκληση. Η απάντηση στην έκκληση
εκθέτει τους πυλώνες στους οποίους βρίσκεται ένα κοινωνικό και πολιτικό
σύστημα. Και τα χαρακτηριστικά με τα οποία ήταν πάντα προικισμένος ο δυτικός
πολιτισμός, που τον διακρίνουν από τον υπόλοιπο κόσμο, από τους «βαρβάρους από
την Ανατολή», είναι εμφανή αυτές τις μέρες στο σύνολό του.
Εν ολίγοις, το θεμέλιο του δυτικού
πολιτισμού είναι ο ατομικισμός, όταν η κοινωνική κατασκευή (οικογένεια,
εταιρεία, χώρα) θεωρείται ένα σύνολο μεμονωμένων μονάδων, ως ένα τείχος
φτιαγμένο όχι από ένα μόνο κομμάτι πέτρας, αλλά από ξεχωριστά τούβλα. Στη Δύση,
αυτό εκδηλώνεται τώρα σε υψηλό πολιτικό επίπεδο. Εκδηλώνεται με τη μορφή ενός
γρήγορου διχασμού του «κοινοτικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης» σε ξεχωριστά κρατικά
διαμερίσματα. Έρχεται ως μεμονωμένες Πολιτείες στην Αμερική αυξάνοντας τον ρόλο
των μεμονωμένων Πολιτειών στην Αμερική, όταν
ο Κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Andrew Cuomo
πηγαίνει στο ίδιο επίπεδο με τον Πρόεδρο
των Ηνωμένων Πολιτειών και οι New York Times θέτουν τον
τίτλο, «ο ιός διαιρεί τις Πολιτείες.»
Ωστόσο, αυτό δεν είναι καν το κύριο
πράγμα. Μια άλλη βάση του δυτικού κόσμου είναι η συνολική δύναμη του παγκόσμιου
νομισματικού ισοδύναμου. Όπως και στη Εθνική ταινία "Brother-2":
"Είναι ακριβώς έτσι εδώ, εκτός από τα χρήματα ..."
Ο Coronavirus αποκάλυψε το
"φέρετρο του καπιταλισμού," ειδικά του Αμερικανικού. Μερικά
παραδείγματα.
Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση γρίπης,
και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ λέει ότι σκοπεύει να επανεκκινήσει την οικονομία από το
Πάσχα (το Καθολικό) και λέει, "Θα πάμε να χάσουμε έναν ορισμένο αριθμό ανθρώπων, λόγω της
γρίπης, αλλά θα πάμε να χάσουμε περισσότερους ανθρώπους με τον βυθίσουμε τη χώρα σε μια μεγάλη ύφεση στην κατάθλιψη. Θα έχετε αυτοκτονίες σε χιλιάδες -
θα σας συμβούν όλα τα είδη των κακών
πραγμάτων. Θα έχετε αστάθεια. Δεν μπορείτε απλά να έρχεστε και να λέτε, ας κλείσουμε τις Ηνωμένες
Πολιτείες της Αμερικής, μακράν τη μεγαλύτερη, πιο επιτυχημένη χώρα στον
κόσμο."
Δηλαδή, το "εργοστάσιο" δεν
μπορεί να κλείσει, ειδικά τις επερχόμενες εκλογές . Αργότερα, ο Trump ήρθε στα συγκαλά του λίγο, αλλά οι λέξεις δεν είναι σπουργίτια να πετάξουν και να φύγουν.
Και τι συμβαίνει στο Αμερικανικό
δημόσιο περιβάλλον; Ο αθλητισμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Αμερικανικής
ζωής. Λόγω του coronavirus, διάφορα παιχνίδια έπρεπε να σταματήσουν. Και τι θα
συμβεί στο ΝΒΑ, για παράδειγμα; Η υγεία των καλαθοσφαιριστών, φυσικά, είναι
σημαντική, αλλά το πρωτάθλημα υπολόγισε αμέσως ότι το πρόωρο τέλος της σεζόν θα
μπορούσε να κοστίσει 1 δισεκατομμύριο. Δολάρια. Δεν είναι
καλό! Το εργοστάσιο πρέπει να δουλέψει! Τα παιχνίδια της σεζόν με κάποιο τρόπο,
κάπου θα πρέπει να τελειώσουν . Και ας γίνει γιορτή κατά τη διάρκεια της
πανούκλας. Το σόου πρέπει να συνεχιστεί!
Οι Αμερικανοί συνήθως φοβούνται να
χάσουν την υγεία τους. Και ακόμα περισσότερο- μην χάσουν την δουλειά τους. Φοβούνται επειδή το
κράτος είναι απίθανο να τους φροντίσει. "Τι γίνεται με τα τρισεκατομμύρια της
βοήθειας;" ρωτάτε.
Οι απλοί Αμερικανοί είναι πεπεισμένοι
ότι θα πάρουν τις δεκάρες και το μεγαλύτερο μέρος του ποσού, όπως πάντα, θα πάει
στις τράπεζες οι οποίες θα πάρουν την μερίδα
του λέοντος. Με την κατανομή της
βοήθειας, οι αμερικανικές αρχές εξοικονομούν πρωτίστως την οικονομία και τους
μεμονωμένους (μεγάλους) εκπροσώπους της – κατόπιν , αν υπάρχουν αρκετά ψίχουλα, τα παίρνει ο πληθυσμός.
Φανταστείτε ότι αντί για τους
ανθρώπους στην Αμερική, τα ρομπότ, και εδώ άρχισαν να καταρρέουν. Ο ιδιοκτήτης,
φυσικά, θα προσπαθήσει να τα διορθώσει: να αγοράσει ανταλλακτικά, να καλέσει
τον επισκευαστή. Ωστόσο, αν δεν μπορεί να τα διορθώσει ή αγοράζοντας μια νέα απρόσωπη μονάδα
εργασίας το χαλασμένο θα πεταχτεί στην χωματερή.
Το κύριο πράγμα είναι ότι η επιχείρηση
λειτουργεί, η οποία στην Αμερική είναι ολόκληρη η χώρα: οι λογιστές μετράνε,
και οι παίκτες μπάσκετ ρίχνουν τη μπάλα στο καλάθι. Ας δούμε ένα στοχαστικό και όχι αστείο βίντεο
για την ουσία της αμερικανικής ζωής.
Και δεδομένου ότι η ίδια ατομικιστική
αρχή του "ο καθένας είναι για τον εαυτό του" είναι στην πρώτη γραμμή,
η αμερικανική διέξοδος από την κρίση αναζητείται στα μονοπάτια του κοινωνικού
Δαρβινισμού: ο ισχυρότερος επιβιώνει, και οι αδύναμοι, οι άρρωστοι, οι άχρηστοι
πεθαίνουν. Στην Ευρώπη, η κατάσταση είναι λιγότερο τρομερή. μια παράδοση
κοινωνικής ασφάλισης έχει διαμορφωθεί εκεί μέσα από τα χρόνια της πλήρους
ανάπτυξης. Ωστόσο, ας θυμηθούμε ότι, με την κρίση του 2008-2009, οι χώρες της
Βαλτικής, για παράδειγμα, δεν πολέμησαν με "ποσοτική χαλάρωση"
(άντληση της οικονομίας με χρήματα), αλλά με τη σύσφιξη των ζωνών τους
Στη Δύση, η κοινωνικοοικονομική
σωτηρία του πνιγμού των ανθρώπων (για να μην συγχέουμε τους απλούς πολίτες με
τους καρχαρίες των επιχειρήσεων) είναι ως επί το πλείστον το έργο του πνιγμού
των ίδιων των ανθρώπων. Και όπως γράφουν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης,
εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να χάσουν τη δουλειά τους. Σε αυτό δεν πρέπει να ξεχάσουμε το αξιέπαινο σύστημα
της αμερικανικής ιατρικής, η οποία βρίσκεται τώρα στο όριο των δυνατοτήτων (οι γιατροί
σε φόρεμα διαμαρτυρίας σε σακούλες σκουπιδιών). Και όσο πιο πέρα προς την
Ανατολή (από την άποψη της μετάβασης σε έναν άλλο πολιτισμό), τόσο μεγαλύτερη είναι
η ανησυχία για το άτομο (φυσικά, τα πάντα στηρίζονται και εκεί σε οικονομικές ευκαιρίες, αλλά η ίδια η
προσέγγιση είναι σημαντική - για να σώσουν μια ζωή και όχι ένα "εργοστάσιο").
Εν κατακλείδι, θα δώσω προσοχή σε ένα
ακόμη σημείο. Στη Δύση - τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική - πολλοί έχουν
μιλήσει για τις τρομερές παραλλαγές της οικονομικής ύφεσης ως αποτέλεσμα της
επιδημίας, για την επερχόμενη "μεγάλη ύφεση" (ο αριθμός των αναφορών
αυτής της έκφρασης είναι εκτός κλίμακας), σε σύγκριση με την οποία η κρίση του
2008-2009 θα φαίνεται μια ήσσονος σημασίας ενόχληση ... Γιατί θα ήταν έτσι;
Είναι δύσκολο να απαντήσουμε με
βεβαιότητα. Πρέπει να εξετάσουμε τις εξελίξεις. Και όμως υπάρχει η εντύπωση ότι
οι άνθρωποι οδηγούνται σε κάποια σκέψη. Και ίσως δεν θα είναι μόνο η ιδέα της
ανάγκης να επισκευαστεί επειγόντως το παγκόσμιο σύστημα, αλλά η ιδέα ότι το
ίδιο το σύστημα είναι καιρός να αλλάξει.
Φωτογραφία: REUTERS/Caitlin Ochs
