Το Ισραήλ και η Ελλάδα-Ναι και η Τουρκία-Όχι
Στρατηγικό Ίδρυμα Πολιτισμού
Βλαντιμίρ Μαλιεφ
Πρόσφατα, οι Υπουργοί ενέργειας της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου υπέγραψαν διακρατική συμφωνία στην Αθήνα σχετικά με την από κοινού υλοποίηση του έργου για την κατασκευή του σχεδίου του αγωγού Ανατολικής Μεσογείου. Η τελετή διεξήχθη παρουσία του πρωθυπουργού της Ελλάδος Κυριάκου Μιτσοτάκη, του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου και του Προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη.
Μιλώντας μετά την υπογραφή, ο κ. Μιτσοτάκης επεσήμανε την υποστήριξη της Ουάσιγκτον για τριμερή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου και σημείωσε ότι η κατασκευή του αγωγού στην περιοχή "θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης".
Η Τουρκία δεν συμμετείχε στη συμφωνία, αν και η Άγκυρα έχει ήδη αποστείλει τα σκάφη της για γεωτρήσεις στην περιοχή. Η δράση της Τουρκίας προκάλεσε έντονη διαμαρτυρία στη Λευκωσία και την Αθήνα, όπου η περιοχή θεωρείται αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου.
Το μήκος του σχεδιαζόμενου αγωγού πρέπει να είναι 1900 χιλιόμετρα, η ικανότητα του έργου είναι 12-15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου ετησίως. Προγραμματίζεται να τοποθετηθεί στο βυθό της Ανατολικής Μεσογείου και να φθάνει στην Ιταλία μέσω της επικράτειας της Ελλάδας. Η βάση πόρων είναι το χωράφι της Αφροδίτης στην υφαλοκρηπίδα της Κύπρου (εκτιμώμενα αποθεματικά-200.000.000.000 κυβικά μέτρα), καθώς και καταθέσεις υδρογονανθράκων στα ανοικτά των ακτών του Ισραήλ-τα κοιτάσματα του Ταμάρ (280.000.000.000 κυβικά μέτρα) και Λεβιάθαν (620.000.000.000 κυβικά μέτρα). Μακροπρόθεσμα, το μεσογειακό αέριο μπορεί να παράγει έως και το 10% της γαλάζιας κατανάλωσης καυσίμου της Ευρώπης.
Το Ρωσικό αέριο, το οποίο από τις 8 Ιανουαρίου θα περάσει από τον τουρκικό αγωγό φυσικού αερίου (δύο νήματα με συνολική δυναμικότητα 31.500.000.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ανά έτος. Το ένα νήμα προορίζεται για την Τουρκία και το άλλο-για τις χώρες της Νότιας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης), το East Med δεν είναι ανταγωνιστής. Επιπλέον, η υλοποίηση του έργου θα μπορούσε να εκτροχιάσει την μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας για την κυριότητα των αποθεμάτων φυσικού αερίου στην υφαλοκρηπίδα του νησιού, καθώς και την πικρή διαμάχη μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας για τα θαλάσσια σύνορα στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία έχει επανειλημμένα θέσει την Τουρκία και την Ελλάδα στο χείλος της στρατιωτικής σύγκρουσης. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι αμφισβητούν επίσης τα μέρη της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Ελλάδας, μέσω των οποίων πρέπει να περάσει ο σωλήνας.
Το κόστος του έργου εκτιμάται σε 6.000.000.000 ευρώ, αλλά δεδομένου ότι ο σωλήνας θα πρέπει να περάσει κοντά στο νησί της Κρήτης με πολύ δύσκολο έδαφος του βυθού και μεγάλα βάθη, το κόστος των έργων μπορεί να αυξηθεί σημαντικά. Για να τεθεί σε μεγάλα βάθη απαιτεί ειδικούς σωλήνες από ένα μοναδικό κράμα, το οποίο αυξάνει σημαντικά το κόστος του έργου, μειώνοντας την επενδυτική ελκυστικότητα του.
Οι δυνητικοί επενδυτές του EastMed είναι η Αμερικανική Exxon Mobil Cheniere, Noble Energy, η Γαλλική Total και η Ιταλική ENI, οι οποίοι ήδη εργάζονται στην υφαλοκρηπίδα της Κύπρου χωρίς να βιάζονται να αναλάβουν πρωτοβουλία και να δεσμεύσουν τις υποχρεώσεις τους. Είναι επίσης σημαντικό ότι ο τελικός αποδέκτης του Μεσογειακού εφοδιασμού με αέριο της Μεσογείου δεν έχει ακόμη κρίνει αναγκαίο να συμμετάσχει στην υπογραφή της συμφωνίας.
Ο Αλεξέι Γκρίβακ, αναπληρωτής διευθυντής του ρωσικού εθνικού ταμείου ενεργειακής ασφάλειας, δήλωσε: «υπάρχουν περισσότερες ερωτήσεις από τις απαντήσεις στο έργο, και η πολιτική υποστήριξη από μόνη της δεν αρκεί για την εφαρμογή της... Υπάρχει μια βαθιά γεωπολιτική σύγκρουση με την Τουρκία γύρω από την υφαλοκρηπίδα της Κύπρου. Και αυτός είναι ένας πρόσθετος πολιτικός κίνδυνος... Το κύριο πρόβλημα είναι οι οικονομικές παράμετροι του έργου. Η διαθεσιμότητα των αποθεματικών της, το υψηλό κόστος του αερίου του Λεβαντάιν και το υψηλό κόστος του αγωγού που θέτουν τα ερωτήματα. Ειδικά στις συνθήκες των χαμηλών τιμών στην Ευρώπη και στην υπερβολική ποσότητα παροχής του φυσικού αερίου στην αγορά δεν είναι πολύ σαφές ποιος είναι έτοιμος να λάβει όλους αυτούς τους κινδύνους.»
Η συμφωνία που υπεγράφη στην Αθήνα για την κατασκευή νέου μεσογειακού αγωγού αποτελεί μάλλον πολιτικό διάβημα κατά της Τουρκίας, της οποίας οι ενέργειες για γεωτρήσεις κοντά στην Κύπρο καταδικάστηκαν από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.
Σε συνέντευξή του στην ελληνική εφημερίδα Καθημερινή, ο εκτελεστικός διευθυντής της αμερικανικής εβραϊκής Επιτροπής (AJC) Ντέιβιντ Χάρις και ο εκτελεστικός διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου των Αμερικανών ηγετών (HALC) Άντι Σεϊλόιντ, σχολιάζοντας το έργο του East MED, δήλωσαν: Στο Κογκρέσο των ΗΠΑ "οι δημοκράτες και οι Ρεπουμπλικάνοι καταλαβαίνουν ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε στην Τουρκία σήμερα στην Ανατολική Μεσόγειο".
Η Τουρκία δεν αναμένει από την Ουάσιγκτον να βασιστεί σε αυτή. Έχει ήδη καταδικάσει σθεναρά την κατασκευαστική σύμβαση της East MED. "Η υπογραφή της συμφωνίας για το έργο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, δήλωσε ο Hami Aksoy, εκπρόσωπος του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, “είναι ένα νέο παράδειγμα χωρίς νόημα κινήσεων που προσπαθούν να αγνοήσουν την χώρα μας και την Βόρεια Κύπρο”. Κανένα έργο που αγνοεί την Τουρκία, η οποία έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, και τους Τουρκοκύπριους που έχουν ίσα δικαιώματα στους φυσικούς πόρους της Κύπρου δεν θα είναι επιτυχημένο ".
Εύλογες ανησυχίες σχετικά με τη σκοπιμότητα του έργου εκφράζονται στη Γερμανία. Το εβδομαδιαίο Γερμανικό περιοδικό Die Welt δημοσίευσε ένα άρθρο του Ντάνιελ Γουέτζελ υπό τον εύγλωττο τίτλο "O νέος ευρωπαϊκός αγωγός φυσικού αερίου μπορεί να μετατραπεί σε τέρας". "Κάποιοι ελπίζουν για κάποια" οικονομική ειρήνη ", αλλά οι επιστήμονες φοβούνται ότι ο προγραμματισμένος αγωγός αερίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε γεωπολιτικές συγκρούσεις... Από οικονομική άποψη, αυτό το σχέδιο είναι γιγαντιαίο, αλλά πολιτικά μπορεί να είναι ένα τέρας ".
Με το έργο EastMed, η Ελλάδα, όπως και το Ισραήλ, κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν μια πικρή αντιπαράθεση με την Τουρκία, η οποία είναι απίθανο να τους επιτρέψει να χτίσουν ένα σωλήνα χωρίς τη συγκατάθεσή της. Και αν αρχίσει η εργασία για την κατασκευή ενός υποβρύχιου μεσογειακού αγωγού αερίου, και τα συμφέροντα της Τουρκίας δεν λαμβάνονται υπόψη, η σύγκρουση μεταξύ των κρατών μελών του ΝΑΤΟ είναι αναπόφευκτη.
Υπάρχουν επίσης τα συμφέροντα της Αιγύπτου, με τη οποία, όπως και με την Τουρκία, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη υπογράψει συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων, χωρίς τα οποία είναι αδϊανοήτη μια επιτυχής κατασκευή.
https://www.fondsk.ru/news/2020/01/08/kak-postroit-eastmed-s-politicheskoj-podderzhkoj-ssha-49845.html
