Η οικονομική δυστοπία της Ιαπωνίας

Το κράτος στην Ιαπωνία έχει γίνει εντελώς εξαρτώμενο από την κεντρική τράπεζα

Στρατηγικό Ίδρυμα Πολιτισμού

 Valentin Katasonov
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι μοναδική με πολλούς τρόπους. Η μοναδικότητα του έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι είναι πρωτοπόρος στην εφαρμογή της εξαιρετικά ήπιας νομισματικής πολιτικής, όταν η μάζα του χρήματος που δημιουργείται από την κεντρική τράπεζα αυξάνεται ραγδαία, με αυτό τα χρήματα γίνονται πολύ φθηνά, ακόμη και δωρεάν .

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Τράπεζα της Ιαπωνίας είχε το καθεστώς ενός θεσμικού οργάνου ανεξάρτητου από το κράτος. Σύμφωνα με τον νόμο του 1942, έγινε υπό κυβερνητικό έλεγχο. Στον υπουργό Οικονομικών της Ιαπωνίας δόθηκε το δικαίωμα να αλλάζει τη νομοθεσία της Τράπεζας από μόνη της. Το 1949, ιδρύθηκε το πολιτικό Συμβούλιο, καθορίζοντας τα συμφέροντα του κράτους στον τομέα της νομισματικής ρύθμισης, αλλά το 1998 τέθηκε σε ισχύ ένας νόμος που καθιέρωσε εκ νέου την ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας από το κράτος.

Σύμφωνα με το καθεστώς, η Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι μια ανώνυμη εταιρεία: το 55% του κεφαλαίου της κατέχεται από την κυβέρνηση και το 45% από ιδιωτικούς και θεσμικούς μετόχους. Αυτό το είδος κεντρικών τραπεζών τύπου μετοχικού κεφαλαίου με μεικτό κεφαλαιακό-ιδιωτικό κεφάλαιο δεν είναι ασυνήθιστο. Για παράδειγμα, η εθνική τράπεζα του Βελγίου (50%-το κράτος, 50%-ιδιωτικό κεφάλαιο) · Η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (52%-το κράτος που αντιπροσωπεύεται από τα καντόνια και τις τράπεζες καντονίων, 48%-ιδιωτικό κεφάλαιο) · Η Τράπεζα της Ελλάδας (8,93%-κράτος, 91,07%-ιδιωτικό κεφάλαιο) · Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκικής Δημοκρατίας (55,12%-minfin, 44,88%-ιδιωτικό κεφάλαιο).

Το επιτόκιο στο οποίο δανείζει η Τράπεζα της Ιαπωνίας σε εμπορικές τράπεζες (σήμερα ονομάζεται βασικός συντελεστής) μειώθηκε στο μηδέν το 2001. Αυτή ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία των κεντρικών τραπεζών. Το ποσοστό διήρκεσε στο μηδέν μέχρι το 2006 και στη συνέχεια αυξήθηκε όχι πολύ. Στην περίοδο 2007-2008 το επίπεδό του ήταν 0,5%, στο τέλος της 2008 το ποσοστό μειώθηκε στο 0,3%, και στη συνέχεια στο 0,1%. Από τις 19 Δεκεμβρίου 2008 έως τις 4 Οκτωβρίου 2010, το επίπεδό του ήταν 0,1%. Στις 5 Οκτωβρίου 2010, η Τράπεζα της Ιαπωνίας μείωσε το επιτόκιο σε μια σειρά από 0 έως 0,1%.

Στις 29 Ιανουαρίου 2016, το επιτόκιο της Τράπεζας της Ιαπωνίας μειώθηκε σε αρνητική αξία-μείον 0,1% και παραμένει μέχρι σήμερα. Στις εργασίες κατάθεσης της Τράπεζας της Ιαπωνίας, ο ρυθμός είναι επίσης αρνητικός-μείον 0,5%.

Επιπλέον, από το τέλος του 20th αιώνα, η Τράπεζα της Ιαπωνίας έχει αντλήσει χρήματα από την οικονομία της χώρας-κυρίως αγοράζοντας τα χρεόγραφα του κράτους (η πολιτική που αποκαλείται ποσοτική χαλάρωση) υπό τη σημαία της καταπολέμησης της απειλής του αποπληθωρισμού, για την αναβίωση της οικονομίας.

Εάν η Τράπεζα της Ιαπωνίας ήταν μία από τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες στον κόσμο με τα μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία της Τράπεζας της Ιαπωνίας στα τέλη του 20th αιώνα, σήμερα έγινε η κεντρική τράπεζα Νο 1. Εδώ είναι τα τελευταία δεδομένα για τα περιουσιακά στοιχεία των κορυφαίων κεντρικών τραπεζών στον κόσμο (από τον Νοέμβριο του 2019, σε τρισεκατομμύρια δολάρια): η Τράπεζα της Ιαπωνίας-5,3 ·η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ)-5,2 · Τράπεζα του λαού της Κίνας-5,2; Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα ΗΠΑ-4,0. Την ίδια στιγμή, η Ιαπωνία είναι σημαντικά κατώτερη από την άποψη της κλίμακας της οικονομίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα και την ομάδα χωρών της Ευρωζώνης. Εάν λάβουμε την αναλογία των περιουσιακών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, έχουμε την ακόλουθη εικόνα (%): Ιαπωνία-102,0 · χώρες της ευρωζώνης-39,2 · Κίνα-36,8, ΗΠΑ-17,4.

Στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχουν συζητήσεις σχετικά με το κατά πόσον η ΕΚΤ και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα έχουν προχωρήσει πάρα πολύ στην ποσοτική χαλάρωση. Μετά από όλα, είναι σαν ένα φάρμακο, που έγινε εθισμός χωρίς το οποίο, η οικονομία δεν μπορεί να ζήσει. Ωστόσο, η κατάσταση στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα λουλούδι σε σύγκριση με αυτό που έχουμε στην Ιαπωνία. Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας, που λαμβάνεται σε σύγκριση με το μέγεθος της οικονομίας της χώρας, έχει μετατραπεί σε τη μεγαλύτερη φούσκα του κόσμου. Υπάρχει η εντύπωση ότι από το τέλος του 20th αιώνα η Ιαπωνία χρησιμοποιείται ως δοκιμαστικό έδαφος για την υπερφιλελεύθερη νομισματική πολιτική.

Τόσο η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ η FED και η ΕΚΤ όσο και άλλες κεντρικές τράπεζες αγοράζουν ορισμένες από τις ομολογίες που εκδίδονται από το Υπουργείο Οικονομικών. Έτσι, σήμερα στον ισολογισμό του Υπουργείου είναι περίπου το 13% όλων των ομολόγων που εκδίδονται από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ. Όσον αφορά την ΕΚΤ, οι κανόνες ορίζουν ότι δεν μπορεί να αγοράζει πάνω από το ένα τρίτο του συνολικού όγκου των ιδίων τίτλων που εκδίδονται από κράτος μέλος της ευρωζώνης. Και η Ιαπωνία;

Πρώτα απ ' όλα, αυτή η χώρα είναι ο κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ για το σχετικό επίπεδο του δημοσίου χρέους, εκτιμάται σε 250% του ΑΕγχΠ. Και το δηόσιο χρέος στην Ιαπωνία αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες. Τα τελευταία χρόνια, το μέσο έλλειμμα του κυβερνητικού προϋπολογισμού της Ιαπωνίας είναι περίπου 4,5% του ΑΕγχΠ (στις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και την Ευρωζώνη είναι περίπου 3%) το οποίο σχηματίστηκε μέσω δανείων. Αυτό το μερίδιο μεγαλώνει από χρόνο σε χρόνο. Εάν η τάση συνεχιστεί, από τα μέσα της δεκαετίας του 2020 το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της Ιαπωνίας θα διαμορφωθεί όχι εις βάρος των φόρων, αλλά και σε βάρος των φόρων της κυβέρνησης. Είναι μια οικονομική ουτοπία ή, πιο συγκεκριμένα, μια δυστοπία.

Στην Ιαπωνία, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωζώνη, η κεντρική τράπεζα είναι ο βασικός αγοραστής κρατικών χρεογράφων. Το 2016, περίπου το 40% των κρατικών ομολόγων ήταν στον ισολογισμό της Τράπεζας της Ιαπωνίας. Η πολιτεία της Ιαπωνίας έχει γίνει εντελώς εξαρτημένη από την κεντρική τράπεζα. Το 2017, η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα έκαναν ένα πολύ εξαιρετικό βήμα, το οποίο, όπως αναφέρθηκε, θα πρέπει να λύσει το πρόβλημα του δημοσίου χρέους: τα μέρη συμφώνησαν ότι η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας θα αγοράσει από την αγορά το εθνικό χρέος της Ιαπωνίας, το οποίο ανήκει σε όλους τους άλλους ομολογιούχους. Τώρα, αυτοί οι "άλλοι" είναι βάρη του κρατικού προϋπολογισμού-και πρέπει να πληρώσουν τόκους για τα κρατικά χρεόγραφα, για τα οποία δαπανώνται πάνω από το 15% του προϋπολογισμού. Και εάν οι "άλλες" κινητές αξίες εμπίπτουν στον ισολογισμό της Κεντρικής Τράπεζας, το επιτόκιο που καταβάλλει το Υπουργείο Οικονομικών στην τράπεζα της Ιαπωνίας σχετικά με κρατικά χρεόγραφα θα επιστραφεί στο Υπουργείο Οικονομικών (το κέρδος που λαμβάνει η Τράπεζα της Ιαπωνίας υπό τη μορφή τέτοιων τόκων, σύμφωνα με το νόμο, θα πρέπει να μεταφερθεί στο ταμείο του δημοσίου).

Σύμφωνα με το σχέδιο, κάθε χρόνο η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα αγοράσει πίσω το χρέος κατά 700-800 δισεκατομμύρια δολάρια. Δολάρια. Ήδη, τα μισά από τα κρατικά ομόλογα συγκεντρώνονται στον ισολογισμό της Τράπεζας της Ιαπωνίας. Αναμένεται ότι όλα τα δημόσια χρέη θα εξαργυρωθούν κατά 2026. Με την πρώτη ματιά, ένα όμορφο πρόγραμμα χρηματοδότησης του χρέους του κράτους χωρίς την επιβάρυνση του προϋπολογισμού με τη μορφή δαπανών τόκων. Ωστόσο, στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος, το κράτος βρίσκεται σε πλήρη ισχύ της Κεντρικής Τράπεζας. Προφανώς, αυτό είναι ένα πιλοτικό σχέδιο. Εάν το έργο θεωρηθεί επιτυχές, το καθεστώς μπορεί να εγκριθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και άλλες χώρες. Ορισμένοι ειδικοί αναφέρουν ότι το ιαπωνικό σχέδιο θα οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή του κράτους, και οι μεμονωμένοι κρατικοί θεσμοί θα μετατραπούν σε δομικές μονάδες κεντρικών τραπεζών, οι οποίες θα αποτελέσουν τη μοναδική δύναμη.

Την ίδια στιγμή, η Τράπεζα της Ιαπωνίας αγοράζει εθνικές εταιρείες χωρίς κόπο. Σε αντίθεση με τις κεντρικές τράπεζες των περισσότερων άλλων χωρών, επιτρέπεται να αγοράζει εταιρικά ομόλογα και μετοχές-στην αγορά. Και η Τράπεζα της Ιαπωνίας το χρησιμοποιεί, είναι από καιρό μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων μετόχων του χρηματιστηρίου αξιών του Τόκιο. Τον Μάρτιο του 2018, το χαρτοφυλάκιο της Τράπεζας της Ιαπωνίας είχε μερίδια στο 40% όλων των εταιρειών των οποίων οι κινητές αξίες διαπραγματεύθηκαν στο χρηματιστήριο αξιών του Τόκιο (1.446 από τις 3.735 εταιρείες που απαριθμούνται). Ένα χρόνο αργότερα, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 50%. Το 2019, η Τράπεζα της Ιαπωνίας ήταν ο κύριος μέτοχος σε 23 εταιρείες, με συνολικά 28.000.000.000.000 μερίδια. γιεν ($250.000.000.000).

Η επέκταση της Τράπεζας της Ιαπωνίας στην χρηματιστηριακή αγορά συνεχίζεται. Μέχρι το Νοέμβριο του 2020, η επένδυση της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας σε μετοχές θα μπορούσε να φθάσει στις 40.000.000.000.000. Γιεν. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, το επόμενο έτος η τράπεζα θα γίνει ο κύριος θεσμικός επενδυτής στο χρηματιστήριο, παρακάμπτοντας το κρατικό συνταξιοδοτικό ταμείο. Πολλοί οικονομολόγοι ανησυχούν για το πείραμα. Διατηρώντας τη διαρκή ζήτηση για ιαπωνικές μετοχές, η Κεντρική Τράπεζα συμβάλλει στην αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας τους και του γενικού δείκτη των μετοχών. Οι επιχειρήσεις λαμβάνουν τα μερίσματα που δεν αξίζουν από την αύξηση της κεφαλαιοποίησης της εταιρείας, οπότε τα κίνητρα για τη βελτίωση της επιχείρησης διαβρώνονται. Η αγορά των μετοχών από την Τράπεζα της Ιαπωνίας ονομάζεται (υφέρπουσα εθνικοποίηση) από κάποιους που οδηγεί στην καταστροφή του κλασικού καπιταλισμού.

Είναι οι άλλες κεντρικές τράπεζες έτοιμες να υιοθετήσουν την εμπειρογνωμοσύνη της Τράπεζας της Ιαπωνίας; Μέχρι στιγμής, υπάρχει μόνο μία κεντρική τράπεζα στον κόσμο, η οποία είναι ενεργός συμμετέχων στην αγορά εταιρικών τίτλων. Αυτή είναι η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας, το 20% των περιουσιακών στοιχείων της οποίας είναι επενδύσεις σε μετοχές. Ωστόσο, σε αντίθεση με την Τράπεζα της Ιαπωνίας, η οποία επενδύει αποκλειστικά στις μετοχές των εταιριών της, στο χαρτοφυλάκιο της Ελβετικής τράπεζας, το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών κατέχεται από τους τίτλους των αμερικανικών εταιριών.
Πηγή