Άρθρο
1
Στρατηγικό Ίδρυμα Πολιτισμού
Victor Pirozenko
Το
σύστημα κοινωνικής πίστωσης (ΣΚΠ) που
εισάγεται στην Κίνα μεταμορφώνει τη
σύγχρονη κινεζική κοινωνία σε κάτι νέο,
άγνωστο - διαφορετικό από το δυτικό
κοινωνικό μοντέλο, αλλά και διαφορετικό
από την Ρωσική κοινωνία.
Καθώς
αναπτύσσεται το ΣΚΠ, καλύπτει όλο και
μεγαλύτερο αριθμό τομέων και βιομηχανιών.
Εκτός από τις δανειοδοτικές και
χρηματοοικονομικές δραστηριότητες, το
σύστημα κοινωνικής πίστωσης περιλαμβάνει
εταιρείες στον πραγματικό τομέα της
οικονομίας, στον κλάδο τον ακινήτων,
στον τουριστικό τομέα, στην αγορά
διαφημίσεων, στις κινηματογραφικές και
συναυλιακές δραστηριότητες και τις
υπηρεσίες των πόλεων. Σε κάθε έναν από
αυτούς τους τομείς εμφανίζονται μαύρες
και κόκκινες λίστες.
Ένα
πρόσφατο παράδειγμα. Στις 26 Νοεμβρίου,
προκειμένου να ενισχυθεί η προστασία
της πνευματικής ιδιοκτησίας, το Κρατικό
Συμβούλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας της
Κίνας πρότεινε την εισαγωγή ενός
συστήματος κυρώσεων για παραβιάσεις
των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και των
δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
και τη δημιουργία μιας "μαύρης λίστας"
για τέτοιες παραβάσεις. Τα νομικά πρόσωπα
ελέγχονται για τη συμμόρφωση με τους
περιβαλλοντικούς και νομικούς κανόνες,
τους όρους εργασίας και την ασφάλεια,
τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση κ.λπ.
Σε περίπτωση απουσίας καταγγελιών, η
εταιρεία απολαμβάνει προτιμησιακής
φορολογικής και πιστωτικής μεταχείρισης,
διευκόλυνσης των διοικητικών διαδικασιών
κ.λπ.
Όσο
για το ότι είναι στη "μαύρη λίστα",
δεν μετατρέπει από μόνο του ένα άτομο
σε ξένο προς το περιβάλλον του. Πρώτον,
πριν από τη μαύρη λίστα ενός ατόμου,
πρέπει να γνωστοποιούνται οι λόγοι για
ένα τέτοιο μέτρο. Δεύτερον, του δίνεται
χρόνος να "διορθώσει την αρνητική
συμπεριφορά και να εξαλείψει τις
αρνητικές συνέπειες", κάτι που τον
απομακρύνει από τη "μαύρη λίστα".
Υπάρχει επίσης ένας μηχανισμός αποζημίωσης
για εσφαλμένη συμπερίληψη στον κατάλογο.
Πληροφορίες
σχετικά με τον αριθμό των προσώπων που
αφαιρέθηκαν από τη μαύρη λίστα
περιλαμβάνονται στην επίσημη ιστοσελίδα
του ΣΚΠ. Για παράδειγμα, τον Απρίλιο,
"112.299 άτομα απομακρύνθηκαν από τη
μαύρη λίστα, από τα οποία 22.843 ήταν νομικά
πρόσωπα και 89.456 ήταν φυσικά πρόσωπα.
Για
να συγκεντρωθούν πληροφορίες για άτομα
και νομικά πρόσωπα, χρησιμοποιούνται
δεδομένα από δημόσιους και ιδιωτικούς
φορείς, το Διαδίκτυο , η αλληλεπίδραση
με τους χρήστες του Διαδικτύου και τα
δεδομένα από εξωτερικές κάμερες
παρακολούθησης βίντεο (παρεμπιπτόντως
οι ΗΠΑ ξεπέρασαν την Κίνα στον αριθμό
αυτών των καμερών ανά κάτοικο · στην
Αμερική η πυκνότητα της επιτήρησης των
πολιτών είναι υψηλότερη, από ό, τι στη
ΛΔΚ), μηνύματα από τους γείτονες του
τόπου κατοικίας, πληροφορίες για τον
ίδιο τον πολίτη.
Κατά
τη λήψη απόφασης για τη συμπερίληψη
ενός πολίτη στον "κόκκινο" ή "μαύρο"
κατάλογο, λαμβάνονται υπόψη πληροφορίες
σχετικά με τις πληρωμές φόρου εισοδήματος
και τις στεγαστικές και κοινοτικές
υπηρεσίες, τις πληρωμές με δικαστική
εντολή, την αποπληρωμή δανείων, τη
συμμόρφωση με τους κανόνες κυκλοφορίας,
τη συμπεριφορά στις δημόσιες συγκοινωνίες
και σε δημόσιους χώρους, την παραβίαση
των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας,
τη συμπεριφορά στο Διαδίκτυο, κλπ.
Η
πρώτη ζώνη επίδειξης του ΣΚΠ (που προωθεί
τα οφέλη της "καλής πίστης")
δημιουργήθηκε στην περιοχή του Δέλτα
του ποταμού Γιανγκτσέ, η οποία περιλαμβάνει
τις επαρχίες Σαγκάη και Jiangsu, Anhui, Zhejiang
με συνολικό πληθυσμό περίπου 100
εκατομμυρίων κατοίκων. Αναπτύσσουν
ταχέως ένα σύστημα κοινωνικών πιστώσεων
στη Σαγκάη, το Ναντζίνγ και το Xiamen. Οι
κάτοικοι της Σαγκάης έχουν πρόσβαση
στην αξιολόγησή τους μέσω ειδικής
εφαρμογής για κινητά, αφού εισέλθουν
στον αναγνωριστικό αριθμό και περάσουν
τη δοκιμή αναγνώρισης προσώπου. Οι
κάτοικοι της Xiamen ηλικίας άνω των 18 ετών
μπορούν να χρησιμοποιήσουν το επίσημο
προφίλ Credit Xiamen στην πλατφόρμα γρήγορης
ανταλλαγής μηνυμάτων WeChat για να ελέγξουν
τα αποτελέσματά τους,
Αυτά
τα αστικά συστήματα δίνουν στους
κατοίκους (κατά κανόνα) μια ποσοτική
αξιολόγηση στην κλίμακα κοινωνικής
πίστης, η οποία, εκτός από τις οικονομικές
πτυχές, λαμβάνει υπόψη την κοινωνική
συμπεριφορά (έγκαιρη καταβολή χρηματικών
ποσών, πληρωμή διατροφής, δωρεά αίματος
κλπ.).
Για
την υλοποίηση του ΣΚΠ, οι ιδιωτικές
εταιρείες πληροφορικής αναπτύσσουν
διάφορες πλατφόρμες πληρωμών για κάθε
είδος δραστηριότητα, όπως η εφαρμογή
Yunmanman για τους μεταφορείς εμπορευμάτων
και τους φορτωτές. Όπως και το εθνικό
ΣΚΠ, η εφαρμογή Yun'manman εξετάζει ταυτόχρονα
"πίστωση" από οικονομική και ηθική
άποψη. Η Yunmanman παρέχει δεδομένα οδηγού
σε πιθανούς δανειστές, οι οποίοι
επιτρέπουν στους οδηγούς να υποβάλλουν
αίτηση για δάνεια κατά την οδήγηση και
να έχουν άμεση πρόσβαση στα χρήματα
μέσω της εφαρμογής. Η εφαρμογή διατηρεί
επίσης μια "μαύρη" λίστα οδηγών
και φορτωτών, παρακολουθώντας περιστατικά
με ζημιά στο φορτίο, για μη πληρωμές ,
υπερφόρτωση οχημάτων, χρόνους παράδοσης
κ.λπ.
Το
ΣΚΠ είναι περισσότερο μια ολοκληρωμένη
υπηρεσία ανταλλαγής δεδομένων σε
ολόκληρη την Κίνα παρά ένα εργαλείο
"ψηφιακής δικτατορίας". Σχετικά
ήπιοι περιορισμοί του ΣΚΠ επιτρέπουν
την πρόληψη της κλιμάκωσης της
αντικοινωνικής συμπεριφοράς σε
εγκληματική συμπεριφορά στο αρχικό
στάδιο.
Συνολικά,
το κινεζικό ΣΚΠ στοχεύει στη βελτίωση
της δημόσιας διοίκησης μέσω καινοτόμων
τεχνολογιών του Διαδικτύου. Ορισμένα
μεγάλα τμήματα αυτού του συστήματος
εφαρμόζονται σε πολλές δυτικές χώρες.
Στις ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα,
οι παραβάτες της κυκλοφορίας
παρακολουθούνται από κάμερες παρακολούθησης
με σχετικά αρχεία πιστωτικού ιστορικού,
τα οποία επηρεάζουν τις πιστώσεις, την
απασχόληση και το ενοίκιο. Υπάρχουν
τμήματα ενός τέτοιου συστήματος στη
Ρωσία. Έτσι, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή
Υπηρεσία Δικαστών, το πρώτο τρίμηνο του
2019, 4,4 εκατομμύρια άνθρωποι απαγορεύτηκαν
να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για μη
πληρωμή χρεών.
Η
εμπειρία της Κίνας στην εισαγωγή του
ΣΚΠ αξίζει στενή μελέτη. Η κινεζική
ιδιαιτερότητα είναι ότι όταν διαχειρίζονται
περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο
άτομα, τα ανόμοια δεδομένα από το πεδίο
συνδυάζονται σε ένα εθνικό σύστημα.
Συγκεκριμένα, αυτό αυξάνει την ικανότητα
του κράτους να αποτρέπει τρομοκρατικές
ενέργειες και να αποτρέπει την προετοιμασία
"έγχρωμων πραξικοπημάτων".
"Στην
Κίνα, η πιο πυκνοκατοικημένη χώρα στη
Γη", λένε οι Κινέζοι εμπειρογνώμονες,
"η διακυβέρνηση δεν ήταν ποτέ εύκολη
και δεν είναι καλό να κρίνουμε τη χώρα
με δυτικά πρότυπα". Φυσικά. Ωστόσο,
συνεχίζουμε αυτό το επιχείρημα, δεδομένου
ότι, εκτός από τα "Δυτικά πρότυπα",
υπάρχουν μη κινεζικά και μη δυτικά
πρότυπα. Για παράδειγμα, ινδικά, ρωσικά,
ισλαμικά. Οι ιδέες της "κοινωνικής
πίστης" ενδημούνται σε μια κοινωνία
όπου η εμπιστοσύνη στο γραφειοκρατικό
στρώμα είναι παράδοση. Ωστόσο, σε μια
κοινωνία όπου δεν υπάρχει τέτοια
εμπιστοσύνη, αυτές οι ιδέες μπορούν να
ληφθούν με εχθρότητα.
Με
την αύξηση της υπακοής του νόμου με τη
βοήθεια του ΣΚΠ, το κράτος επιδιώκει να
ρυθμίσει τις έννοιες της συνείδησης
και της ηθικής. Και σε μια κοινωνία με
διαφορετική πολιτισμική και ιστορική
παράδοση από την κινεζική, μπορεί να
προκύψουν ανυπέρβλητα εμπόδια όταν
προσπαθούμε να επαναλάβουμε την κινεζική
εμπειρία. Ο ηθικός κανόνας, σε αντίθεση
με τον κανόνα του νόμου, είναι ευρύτερος,
πιο ευέλικτος, πιο μεταβλητός, δεν
κωδικοποιείται και δεν υπόκειται σε
νομοθετική ρύθμιση. Μια προσπάθεια να
"κολλήσουν" και οι δύο κανόνες
οδηγεί στην εξαφάνιση της ηθικής ως μια
αυτόνομη σφαίρα της ανθρώπινης συνείδησης.
Το σύστημα κοινωνικής πίστωσης είναι
χρήσιμο για μια κοινωνία που είναι
πεπεισμένη για την εγκυρότητα των νόμων
της και ότι οι νόμοι μπορούν να
προσαρμοστούν στις περιβαλλοντικές
αλλαγές τόσο ζωηρά και λεπτομερέστερα
όσο η ανθρώπινη ηθική. Και αν δεν υπάρχει
τέτοια εμπιστοσύνη;
Ο
δυτικός πολιτισμός "εκσυγχρονίστηκε"
μέσα από την παραβίαση των παραδόσεων.
Τα επιχειρηματικά μοντέλα στη Δύση
αντικαταστάθηκαν ταχύτερα από τα θεμέλια
της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά ο
νεοφιλελευθερισμός απειλή επίσης τα
θεμέλια. Η Κίνα, με τις παραδόσεις της
"ασιατικής μεθόδου αναπαραγωγής,δανειζόμενη
κάτι από τη Δύση, προσπαθεί να προσφέρει
μια εναλλακτική λύση στο δυτικό μοντέλο
με το σύστημα κοινωνικής πίστωσης.
Πρόκειται για ένα μεγαλοπρεπές δημόσιο
πείραμα, το θάρρος του οποίου μπορεί να
εκτιμηθεί, αλλά το οποίο μπορεί να
στραφεί σε διαφορετικές κατευθύνσεις.
Είναι αδύνατο να προβλεφθεί το αποτέλεσμα
του πειράματος.
Φωτογραφία:
fee.org
