Η
Τουρκία είναι και πάλι στο επίκεντρο
της μεγάλης πολιτικής. Ο εκπρόσωπος
τύπου της Τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ
Καλίν δήλωσε ότι ο Ρώσος Πρόεδρος
Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσε να επισκεφθεί
τη χώρα την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου
του επόμενου έτους για να σηματοδοτήσει
την ολοκλήρωση του Τουρκικού Stream 2.
Επιπλέον, φυσικά, θα συζητήσουν όχι μόνο
τις διμερείς σχέσεις αλλά και την
κατάσταση στην περιοχή.
Οι
πληροφορίες αυτές επιβεβαιώθηκαν από
τον Γραμματέα Τύπου του αρχηγού του
Ρωσικού κράτους Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος
δήλωσε ότι "είναι ένας καλός λόγος
για προσωπικές επαφές ( του Πούτιν και
του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ
Ερντογάν). Θα υπάρξει μια
τελετή που θα σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση
όλων των εργασιών για το Τουρκικό ρεύμα.
Η υλοποίηση αυτού του έργου, το οποίο
έχει μια δύσκολη ιστορία, χρειάστηκε
πέντε χρόνια. Αντιμετώπισε πολλά εμπόδια
κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα
οποία, όπως γράφει η Αμερικανική έκδοση
της Foreign Policy,( εξωτερικής πολιτικής),
"δεν ήθελαν να επιτρέψουν τον εμπορικό
και γεωπολιτικό θρίαμβο της Τουρκίας
και της Ρωσίας". Η Άγκυρα σε συμμαχία
με τη Μόσχα γίνεται ο μεγαλύτερος
ενεργειακός κόμβος στη Μέση Ανατολή,
ενισχύοντας όχι μόνο την εμπορική της
θέση, αλλά και κερδίζοντας συνάμα
γεωπολιτική σταθερότητα σε μια κατάσταση
όπου οι σχέσεις της με τους συμμάχους
και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού
βρίσκονται σε οξεία κρίση. Φυσικά, η
Ρωσία κερδίζει, εδραιώνοντας τη θέση
της Gazprom στην Τουρκία, η οποία της
επιτρέπει να «παρακάμψει» το έδαφος
της Ουκρανίας με πρόσβαση στο νότο της
Ευρώπης.
Έτσι,
η επερχόμενη συνάντηση Ερντογάν-Πούτιν
στην Τουρκία θα είναι γεμάτη από βαθιές
πολιτικές σημασίες. Ειδικά για τον
Τούρκο ηγέτη, ο οποίος επιδεικνύει την
τέχνη του να παίζει στο «μεγάλο πρωτάθλημα»
της παγκόσμιας πολιτικής, προσωπικά
επικοινωνώντας εναλλάξ με τους ηγέτες
των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας.
Πρόσφατα ο Ερντογάν πραγματοποίησε
«μάχη διπλωματικών πληροφοριών»,
πραγματοποιώντας επίσκεψη στην
Ουάσινγκτον και διαπραγματευόμενος με
τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump. Εκθέτοντας
την κατάσταση στη βόρεια Συρία και τη
σύμβαση με την αγορά ρωσικών πυραυλικών
συστημάτων S-400 ως κύρια θέματα
διαπραγματεύσεων, προσπάθησε να παίξει
τα χαρτιά του. Το γεγονός είναι ότι, όπως
δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών
Μεβλούτ Tsavusoglu, "μέχρι τώρα η Τουρκία
δεν είχε δικό της αμυντικό σύστημα"
και "μετά από αίτημά μας να τοποθετηθούν
στην Τουρκία εγκατέστησαν τα συστήματα
Patriots τους κάτω χώρες, στην Ιταλία και
στην Ισπανία". Σύμφωνα με τον ίδιο, "
πρώτα μας είπαν ότι θα εγκατασταθούν ,
μετά το ακύρωσαν και στη συνέχεια
εγκαθίστανται ξανά και αυτό σήμαινε
ότι πρέπει να έχουμε δικό μας σύστημα
αεράμυνας". Έτσι, παρεμπιπτόντως, η
απόφαση της Άγκυρας να αγοράσει το
ρωσικό S-400 είχε κίνητρο.
Αλλά
τώρα μπορούμε να μιλήσουμε για οποιαδήποτε
εξωτερική απειλή πυραύλων στην Τουρκία
μόνο υπό όρους. Ως εκ τούτου, για την
αγορά των S-400, όπως γράφει η τουρκική
εφημερίδα Μιλιτέτ, "είναι μια επίδειξη
της ικανότητας και της βούλησης να
παίρνει από μόνη της η Τουρκία όχι μόνο
σημαντικές αποφάσεις εξωτερικής
πολιτικής, αλλά και ένα μήνυμα στους
Συμμάχους να διεξάγουν διάλογο μαζί
της μόνο με βάση την ισότητα και
υπολογίζοντας το εθνικό της συμφέρον.»
Αν σκεφτόμαστε πιο πολύ, για την Τουρκία
αυτή τη στιγμή, το πρωταρχικό καθήκον
δεν είναι η αεροπορική άμυνα, αλλά μια
αλλαγή στην πολιτική
της Ουάσιγκτον έναντι των Κούρδων της
Συρίας και ζητήματα με τη βόρεια Συρία.
Όταν η τελική συνέντευξη τύπου του Trump
με τον Ερντογάν άρχισε να ευθυγραμμίζεται
γύρω από τους S-400, δείχνοντας ότι αυτή
είναι η κύρια και καθοριστική ουσία της
κρίσης στις σχέσεις μεταξύ των δύο
χωρών, κατέστη σαφές ότι η Ουάσιγκτον
χτυπά πρώτα από όλα σχετικά με τη σχέση
μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας, ενώ ταυτόχρονα
χωρίζει το κουρδικό θέμα με τα ρωσικά
πυραυλικά αμυντικά συστήματα.
Ο
Ερντογάν, ως έξυπνος πολιτικός, δεν
μπορούσε να παραλείψει να παρατηρήσει
ένα τέτοιο παιχνίδι του αμερικανικού
προέδρου. Εξάλλου, όπως έγραψαν οι
Τούρκοι εμπειρογνώμονες, ήταν έτοιμος
να κάνει παραχωρήσεις σχετικά με τους
Κούρδους με αντάλλαγμα τη συγκατάθεσή
τους να μην «αποσυσκευάσουν» τους S-400,
δηλαδή να μην ενεργοποιήσουν τα
λειτουργικά τμήματα του ρωσικού
συστήματος.
Αυτό
το σενάριο απέτυχε, και τώρα ο επίσημος
αντιπρόσωπος του Τούρκου Προέδρου
Ιμπραήμ Καλίν αναφέρει ότι η Άγκυρα δεν
θα αρνηθεί να αγοράσει τους S-400, καθώς
κάποτε δεν εγκατέλειψε το "τουρκικό
ρεύμα", παρά την απειλή των βαρέων
κυρώσεων. Αποδείχθηκε ότι η Ουάσιγκτον
και η Άγκυρα έχουν διαφορετικά και
ασυμβίβαστα καθήκοντα στην περιοχή.
Σύμφωνα με το Bloomberg, οι Αμερικανοί
εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι «στο
θέμα των Κούρδων, οι Τούρκοι δεν
συνεργάζονται μαζί τους, αλλά με τους
Ρώσους». Η φόρμουλα είναι απλή: η
Ουάσιγκτον εξακολουθεί να αναφέρει
επισήμως ότι θεωρεί τους Κούρδους της
Συρίας ως σημαντική δύναμη για την
καταπολέμηση του ISIS (οργανισμός του
οποίου οι δραστηριότητες απαγορεύονται
στη Ρωσία). Οι Τούρκοι τα λένε διαφορετικά
(λένε ότι είναι τρομοκράτες) Ο πρόεδρος
της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ δήλωσε ότι
η Δαμασκός προσκάλεσε τους Κούρδους να
ενταχθούν στο στρατό της Συριακής
Κυβέρνησης και να πολεμήσουν από κοινού
τον Τουρκικό στρατό. Αλλά, σύμφωνα με
τον ίδιο, εκείνοι "δεν έχουν ακόμη
συμφωνήσει." Δηλαδή, σε αυτή την
περίπτωση, οι Κούρδοι έχουν ήδη εκτεθεί
ως "ένας από τους συμμετέχοντες στον
αγώνα ενάντια στην τουρκική κατοχή".
Σε αυτό το σενάριο, η Μόσχα εμφανίζεται
στο ρόλο του "δικηγόρου" μεταξύ
των Κούρδων, της Δαμασκού και της Άγκυρας.
Η
Ρωσία αντιπροσωπεύει τη διατήρηση της
εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας - και
αναφορικά με την Τουρκία βρίσκεται σε
αλληλεγγύη. Αλλά αυτή η επιλογή δεν
αποκλείει τη δυνατότητα των Κούρδων
της Συρίας να αποκτήσουν το καθεστώς
αυτονομίας στο μέλλον, το οποίο η Άγκυρα
βλέπει ως πιθανή απειλή. Η Μόσχα κατανοεί
ότι το κουρδικό πρόβλημα για την Τουρκία
είναι "πολύ ευαίσθητο" και δρα με
εξαιρετική προσοχή, χρησιμοποιώντας
έως τώρα "επιλογές παράκαμψης".
Όπως γράφει η Γερμανική έκδοση του
Heise, "οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν
μια πολιτική μαχαιριού κατά της Τουρκίας,
μετατρέποντας τη συμμαχία με τους
Κούρδους της Συρίας σε γεωπολιτικό
έλκος, και μπορεί να χάσει αυτή τη χώρα
ως εταίρο του ΝΑΤΟ". Επομένως, το
καθήκον της Ρωσίας είναι να διασφαλίσει
ότι αυτό το "έλκος" δεν θα αποτελέσει
το κύριο εμπόδιο στην επέκταση της
στρατιωτικο-τεχνικής και οικονομικής
συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Υπάρχει
ένα παιχνίδι στα πρόθυρα του all-in, κατά
το οποίο καθορίζεται το μέλλον όχι μόνο
των Κούρδων ή της Συρίας αλλά και
ολόκληρης της Μέσης Ανατολής. Όσον αφορά
τη γεωπολιτική, η Ρωσία και οι Ηνωμένες
Πολιτείες είναι μεταξύ δύο πυρών.
Η
Ουάσινγκτον καταστρέφει την εικόνα της
ως εταίρου του ΝΑΤΟ και συνεχίζει να
υποστηρίζει τους Κούρδους, διακινδυνεύοντας
μια σύγκρουση με την Άγκυρα. Η Μόσχα δεν
σκοπεύει να διακινδυνεύσει τα συμφέροντά
της με την Τουρκία, αλλά αργά ή γρήγορα
θα πρέπει να κάνει μια επιλογή. Ο Ερντογάν
και ο Πούτιν έχουν πολλά θέματα συζήτησης
και αξιολόγησης της νέας στρατηγικής
πραγματικότητας στην περιοχή. Οι
αποφάσεις θα είναι πολύ δύσκολες
