Προς νέα ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία: «Χρήσιμος ηλίθιος η Ελλάδα»

© AP Photo / Thanassis Stavrakis

Λάμπρος Ζαχαρής

Τι σηματοδοτεί μια πιθανή σύσφιξη των σχέσεων ΗΠΑ και Ελλάδας στον αμυντικό τομέα. Οι εκτιμήσεις των ειδικών για τα σενάρια που ακούγονται και οι αντιδράσεις στα προβλεπόμενα.

Νέα αμυντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ διαπραγματεύονται τα δύο κράτη, με αναθεώρηση της συμφωνίας των ΝΑΤΟικών βάσεων που είναι εγκατεστημένες στη χώρα μας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «το Βήμα», στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, έπεσε εξ ολοκλήρου η αναθεώρηση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defense Cooperation Agreement- MDCA) του 1990, που αφορά τις βάσεις του ΝΑΤΟ στην χώρα μας.

«Η Ελληνική Δημοκρατία αναγνωρίζει την ιδιαίτερη σημασία της ασκήσεως πειθαρχικού ελέγχου από τις στρατιωτικές αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών στα μέλη της δυνάμεως και την επίδραση που έχει ο έλεγχος αυτός στην επιχειρησιακή ετοιμότητα», αναγραφόταν μεταξύ άλλων στο άρθρο 4 της συμφωνίας.

«Δεν έχει κάτι να προσφέρει η παράταση - ανανέωση της ήδη επεκτατικής συμφωνίας των βάσεων. Επιχειρείται σίγουρα η διεύρυνση της αμερικανικής παρουσίας με την αναβάθμιση ή την επέκταση της συμφωνίας. Και  η ιστορική εμπειρία με τις βάσεις έχει δείξει ότι υπονομεύεται η εθνική κυριαρχία»,  επισημαίνει στο Sputnik, o Δηµήτρης Καλτσώνης, επίκουρος καθηγητής θεωρίας κράτους και δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήµιο και μέλος της συντονιστικής επιτροπής της Δημοκρατικής Συσπείρωσης για τις Λαϊκές Ελευθερίες, καθώς και της Γραμματείας της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη.

«Η υπονόμευση της εθνικής κυριαρχίας φάνηκε με κραυγαλέο τρόπο, την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας. Να θυμίσουμε ότι η παρουσία αμερικανικών και Νατοϊκών βάσεων στη χώρα μας δεν μας έχει προστατέψει ποτέ. Ειδικά σε κρίσιμες εθνικές στιγμές. Δεν μπορεί να συνεισφέρει σε καμία περίπτωση στην ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή καθώς εντάσσει τη χώρα μας στις αντιπαραθέσεις των Μεγάλων δυνάμεων που έχουν ανοιχτά ζητήματα» προσθέτει.

Στο ίδιο μήκος κύματος, από την πλευρά του o Δημήτρης Πατέλης, αναπληρωτής καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας και μέλος της Διεθνούς Ερευνητικής Ομάδας «Η Λογική της Ιστορίας», επισημαίνει ότι η «Ελλάδα έχει το ρόλο του χρήσιμου ηλιθίου».

«Βρισκόμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση. Να θυμίσω από που ξεκίνησαν τα αμερικανικά πλοία για τη Συρία; Από τη Σούδα. Υπάρχει κάποια αποστολή που να αφορά την Ανατολική Μεσόγειο και να μην εμπλέκεται η ΝΑΤΟική βάση της Σούδας; Είμαστε μέρος του πολέμου που διεξάγεται. Το θέμα είναι η έκταση και το βάθος περαιτέρω εμπλοκής μας. Η νέα συμφωνία, θέτει ακριβώς τέτοια ζητήματα», αναφέρει μεταξύ άλλων στο Sputnik.

Και προσθέτει:

«Πολλά γίνονται εν κρυπτώ, πίσω από κλειστές πόρτες και έχουν τους λόγους τους όσοι τα κάνουν γνωστά με μικρές διαρροές για να προετοιμάσουν την κοινή γνώμη. Η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος πρέπει να ενημερωθεί για το τι πραγματικά συμβαίνει. Να ενημερωθεί η κοινή γνώμη για το κόστος συμμετοχής, το υλικό και φυσικά σε ανθρώπινες ζωές, στον εν εξελίξει θερμό πόλεμο».

Το ίδιο δημοσίευμα του «Βήματος», εκτιμά ότι στην επέκταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας εντάσσονται οι Αεροπορικές Βάσεις στρατού της Λάρισας,  η βάση Αεροπορίας Στρατού στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας   Μαγνησίας και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Η αμερικανική πλευρά, φέρεται να θέλει μια νέα προσέγγιση της παρουσίας της στην Ελλάδα και των χρήσεων που θα κάνει στους χώρους.

Ο πιθανός χρόνος υπογραφής της συμφωνίας, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, προσδιορίζεται στον Οκτώβριο όπου και θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, ο δεύτερος γύρος των διαπραγματεύσεων, σε συνέχεια επαφών του περασμένου έτους στην Ουάσινγκτον.

«Αυτές οι διαρροές με διάφορα δημοσιεύματα, είναι κομμάτι παραμυθιών ότι δήθεν διασφαλίζονται τα εθνικά συμφέροντα και ότι υπάρχει τάχα η ευκαιρία, επειδή   η Τουρκία έχει τα προβληματά της με τις ΗΠΑ, να αναβαθμίσουμε το γεωστρατηγικό μας ρόλο.
Πρόκειται όμως για αναβάθμιση όταν μπαίνεις στο στόχαστρο ενός πολέμου που ενδέχεται να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις; Και προφανώς κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο των όπλων μαζικής καταστροφής. Οι Αμερικανοί έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν ένα τέτοιο προγεφύρωμα με την Ελλάδα αλλά και οποιονδήποτε άλλο χρήσιμο ηλίθιο βρεθεί, στο οποίο θα εγκαταστήσουν τα συστήματά και τις υποδομές τους, ενώ από την επικράτεια του θα επιφέρουν πλήγματα, στους δυνητικούς ή εν ενεργεία αντιπάλους», προς το παρόν.

Άποψη του καθηγητή είναι ότι ενώ Ευρωπαϊκή Ένωση συγκρούεται με τις ΗΠΑ για διάφορα ζητήματα, η Ελλάδα έχει μια ξεχωριστή θέση στην αμερικανική πολιτική και ειδικά αυτή τη χρονική περίοδο.

«Η ΕΕ συγκρούεται με τις ΗΠΑ καθώς η προσπάθεια συγκρότησης ενιαίας συγκρότησής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσκρούει στις δομές και τις θέσεις των ΗΠΑ που έχουν εδραιωθεί με το ΝΑΤΟ», υπογραμμίζει, τονίζοντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε άλλο σχέδιο, αυτό της «νοητής γραμμής».

«Οι ΗΠΑ επιθυμούν μια νοητή γραμμή επέκτασης του ΝΑΤΟ   σε Πολωνία, Ισραήλ, Ελλάδα, που συνθέτει ένα τόξο αποσταθεροποίησης το οποίο ξεκινάει από τη Βαλτική, περνάει από τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και φτάνει στη Βόρειο Αφρική. Έχουμε έναν πόλεμο που κλιμακώνεται από τις βαλτικές ως το Ντονμπάς και τις αναζωπυρώσεις στην περιοχή του Καυκάσου. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει κλιμάκωση των συμφερόντων που υπάρχουν. Η αμφιταλαντευόμενη στάση της τουρκικής διοίκησης, τα κατάλοιπα των αραβικών ανοίξεων, η κρίση στη Λιβύη. Είναι στρατηγική η σημασία της Ελλάδας για την αμερικανική επέμβαση σε αυτούς τους κινδύνους. Για ποιους λόγους πρέπει επίσης να συμμετέχει η Ελλάδα στα στενά του Ορμούζ, όπου μπορεί να γίνει μια ανάφλεξη ικανή να συμπαρασύρει όλη την υφήλιο.

Σας υπενθυμίζω ότι ο Αμερικανός πρέσβης χαρακτήρισε τη χώρα έναν «ευέλικτο γεωπολιτικό μεντεσέ». Θα πρέπει να αναβαθμιστεί και να λαδωθεί στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, το εξάρτημα που λέγεται Ελλάδα» εξηγεί ο Δημήτρης Πατέλης.

Την ίδια ώρα όπως επισημαίνει, «η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας προσπαθεί να συναγωνιστεί σε αμερικανοδουλία την προηγούμενη».

Αντιδράσεις στη Θεσσαλία και στη Θράκη

Την αντίθεση του στην επέκταση της συμφωνίας των βάσεων εξέφρασε στο Sputnik ο Τάσος Τσιαπλές, μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Περιφέρειας Θεσσαλίας από την «Λαϊκή Συσπείρωση», θέτοντας μάλιστα ζήτημα για την αμερικανική παρουσία σε Βόλο και Λάρισα.

Παράλληλα έκανε γνωστή την προσπάθεια του να φέρει το θέμα στο περιφερειακό συμβούλιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας. «Το περιφερειακό συμβούλιο αρνήθηκε να συζητήσει το ζήτημα πόσο μάλλον να εκδόσει κάποιο ψήφισμα. Δεν κάνουμε εξωτερική πολιτική μας είπαν οι άλλες παρατάξεις. Έχουμε εκφράσει την κάθετή αντίθεσή μας για το ζήτημα και θα συνεχίσουμε την αντίδραση σε αυτήν την κατεύθυνση. Υπενθυμίζουμε ότι το ΝΑΤΟ δεν βοηθάει σε τίποτα και μας χρεώνει με πανάκριβα εξοπλιστικά που εξυπηρετούν την ικανοποίηση των αναγκών της Βορειοατλαντικής συμμαχίας και όχι της Ελλάδας», επισημαίνει ο Τάσος Τσιαπλές.

Την ίδια στιγμή την αντιθεσή του εκφράζει στο Sputnik και ο αναλυτής σε θέματα άμυνας, Αντώνης Μποσνακούδης. Ο ίδιος μένει στην Αλεξανδρούπολη και υποστηρίζει ότι τα σχέδια για την δημιουργία βάσης «έχουν σχέση με επίθεση κατά της ελληνορωσικής πολιτιστικής και οικονομικής συνεργασίας στην Αλεξανδρούπολη».

Παράλληλα επισημαίνει ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει αρνητικές συνέπειες στον αμυντικό τομέα, αναφορικά με το ζήτημα των βάσεων:

«Ακόμη και τα οφέλη που έχουν αναφερθεί ότι θα μπορεί να διεκδικήσει η Ελλάδα ως αντάλλαγμα για τις βάσεις περιλαμβάνουν εξόντωση του ελεύθερου ανταγωνισμού και της Ελεύθερης οικονομίας στον τομέα των αμυντικών προμηθειών. Μιλούν για προμήθεια του μαχητικού αεροσκάφους F-35 και εξαγορά ελληνικών ναυπηγείων από Αμερικανικές εταιρείες. Δηλαδή τα υποτιθέμενα οφέλη για την Ελλάδα είναι οφέλη για την αμερικανική βιομηχανία και για την προμήθεια ενός αεροσκάφους το οποίο η Τουρκία το ξέρει πολύ καλύτερα από εμάς».

Οι δύο καθηγητές και ο αναλυτής, εκφράζουν επίσης τις απόψεις τους για τον τερματισμό της επιρροής μέσω των βάσεων με συνολική αλλαγή πολιτικής.

Από την πλευρά του ο Δημήτρης Πατέλης επισημαίνει: «η χώρα μας βρίσκεται υπό το καθεστώς αποικίας χρέους και εκείνο που απαιτείται δεν είναι περαιτέρω πρόσδεση σε αποικιακού τύπου εξαρτήσεις και εμπόλεμα παιχνίδια, αλλά τουναντίον η απεμπλοκή από όλα αυτά. Αυτό απαιτεί μια συνολική πολιτική αλλαγή πλεύσης της χώρας».

Και προσθέτει:

«Σε ποιους τομείς εξασφάλισαν κάτι ιστορικά οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ; Στην περίπτωση της κατεχόμενης Κύπρου; Φυσικά και όχι. Απλά διαιώνισαν το πρόβλημα. Ούτε στα Βαλκάνια εξασφάλισε κάτι η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, με όλο το αιματοκύλισμα που συνέβη επί τρείς δεκαετίες».

Να προστατευτεί συνταγματικά η Ελλάδα από την επέκταση των αμερικανικών βάσεων ζητάει ο Δημήτρης Καλτσώνης, με την άμεση αναθεώρηση των διατάξεων. Παράλληλα επισημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να έχει ως πρότυπο τη Βενεζουέλα στο κομμάτι αυτό.

«Δυστυχώς το άρθρο 27, παράγραφος δύο του Συντάγματος της Ελλάδας παρέχει τη συνταγματική βάση για τέτοιου είδους συμφωνίες. Δίνει τη δυνατότητα με 151 βουλευτές η χώρα να παρέχει βάσεις σε ξένη δύναμη. Θα πρέπει να αναθεωρηθεί το συντομότερο και να απαγορεύεται κάθε είδος ξένης δύναμης στη χώρα μας. Με αυτόν τον τρόπο ο βαυαρικός στρατός ήρθε στη χώρα μας μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους και πολύ αργότερα ο αμερικανικός παράγοντας.Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Βενεζουέλας, το Σύνταγμα της οποίας απαγορεύει τη ύπαρξη ξένων στρατιωτικών βάσεων στο έδαφός της. Και αυτό είναι ένα δείγμα δημοκρατίας και κατοχύρωση της εθνικής κυριαρχίας αλλά και ένας από τους λόγους που οι ΗΠΑ είναι εναντίον της Βενεζουέλας».

https://sputniknews.gr/amyna/201908204278791-pros-nea-ellhnoamerikaniki-amuntiki-sumfwnia-xrisimos-hilthios-h-ellada/