 |
| © RIA Novosti/Vitaly Timkiv |
χαρτονομίσματα των
αμερικανικών δολαρίων και ένα κέρμα με
το εθνόσημο της Ρωσικής Ομοσπονδίας
Ivan Danilov
Το Κογκρέσο και η Γερουσία των ΗΠΑ θα εξετάσουν σύντομα ένα άλλο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, και αυτή τη φορά στο πλαίσιο της συζήτησης του αμυντικού προϋπολογισμού για το 2020, υπάρχει η ευκαιρία να ληφθούν αυτά τα μέτρα, τα οποία απορρίφθηκαν επανειλημμένα από την Προεδρική Διοίκηση του Μπαράκ Ομπάμα και του Donald Trump.
Το Αμερικανικό νομοθετικό σύστημα είναι κανονισμένο σε μια μάλλον παράξενη (από την άποψη ενός πολιτισμένου Ευρωπαϊκού) τρόπου. Επιτρέπει την "προσκόλληση" σε οποιοδήποτε νομοσχέδιο, ιδίως δημοσιονομικών ή οιονεί δημοσιονομικών τροπολογιών, οι οποίες, στην πραγματικότητα, είναι ξεχωριστές νομοθεσίες και συχνά δεν έχουν (γενικά οποιαδήποτε) σχέση με το θέμα του κύριου νομοσχεδίου. Πρόκειται για ένα είδος νομικής μορφής εκβιασμού, η οποία επιτρέπει σε ομάδες βουλευτών να κάνουν ένα απλό σχέδιο: Εάν η χώρα χρειάζεται έναν αμυντικό προϋπολογισμό, ας υιοθετήσει ο προϋπολογισμός τις τροπολογίες τους (συχνά ούτε καν δημοσιονομικές),-για παράδειγμα, προτείνοντας επιβολή κυρώσεων κατά του κυβερνητικού χρέους της Ρωσίας. Αυτή είναι η "τροπολογία" που εισήχθη στο προσχέδιο του αμυντικού προϋπολογισμού για του 2020 από τους δημοκρατικούς γερουσιαστές της Καλιφόρνιας Maxine Waters και Brad Sherman.
Αν ο αμυντικός προϋπολογισμός εγκριθεί με αυτή τη μορφή και στη συνέχεια υπογραφεί από τον Donald Trump, θα υπάρξει πλήρης απαγόρευση των συναλλαγών με τα κυβερνητικά χρεόγραφα της Ρωσικής κυβέρνησης, το οποίο θα ισχύσει για όλους τους Αμερικανούς πολίτες. Τα χρεόγραφα είναι τα ομόλογα του Ρωσικού Υπουργείου Οικονομικών και τίτλων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, τα οποία θα εκδοθούν σε 180 ημέρες (και αργότερα) μετά την έγκριση αυτού του νομοσχεδίου. Είναι εύκολο να δούμε ότι τέτοιες κυρώσεις έχουν ήδη προταθεί στην κυβέρνηση του Ομπάμα και στην κυβέρνηση του Trump, και στις δύο περιπτώσεις ο Λευκός Οίκος αποφάσισε να απόσχει από τέτοια βήματα.
Εάν εισαχθούν τέτοια μέτρα, τα αποτελέσματά τους θα μπορούσαν να χωριστούν σε νομικά και ψυχολογικά. Μετά την εισαγωγή του πακέτου, οι Αμερικανοί επενδυτές δεν θα είναι σε θέση να αγοράσουν νέες εκδόσεις των ρωσικών κυβερνητικών ομολόγων (το οποίο θεωρητικά θα πρέπει να επηρεάσει αρνητικά τις τιμές τους στο μέλλον και να οδηγήσουν στο γεγονός ότι το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να προσφέρει υψηλότερες αποδόσεις για τα νέα ομόλογα).
Είναι πολύ πιθανό οι συντάκτες του να βασίζονται στην ψυχολογική πτυχή: πολλοί επενδυτές, προκειμένου να μην εκτεθούν σε περιττό κίνδυνο, θα θεωρήσουν καλή ιδέα να εγκαταλείψουν τη Ρωσική αγορά συνολικά και να πουλήσουν σε οποιαδήποτε τιμή υπάρχουσες δέσμες ρωσικών ομολόγων (ακόμη και εκείνες που δεν έχουν ακόμη εγκριθεί). Εάν υπάρχουν πολλοί τέτοιοι επενδυτές, η ταυτόχρονη αποχώρησή τους από τη Ρωσική κυβερνητική αγορά ομολόγων (συμπεριλαμβανομένου του Ρουβλίου) μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο τόσο στις τιμές όλων των κρατικών χρεογράφων όσο και στη συναλλαγματική ισοτιμία του Ρουβλίου
Αυτοί οι υπολογισμοί και οι ελπίδες, ωστόσο, έχουν αρκετά σοβαρά προβλήματα, λόγω των οποίων οι δύο Προεδρικές διοικήσεις των ΗΠΑ δεν ήθελαν να επιβάλουν τέτοιες κυρώσεις. Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι η επιρροή των Αμερικανών επενδυτών στη ρωσική αγορά χρέους, καθώς και η επιρροή των Αμερικανών επενδυτών στον συνολικό όγκο της ζήτησης για ρούβλια, δεν είναι αρκετά μεγάλες ώστε να προκαλέσουν σοβαρές και μακροπρόθεσμες ζημιές στη ρωσική αγορά. Απλά κοιτάξτε τις στατιστικές δύο μεγάλων ρωσικών ανταλλαγών κρατικών ομολόγων. Τον Ιούνιο, το Υπουργείο Οικονομικών ανέφερε ότι «σχεδόν το 60 τοις εκατό του όγκου των ευρωομολόγων που τοποθετήθηκαν στη Ρωσία για 2.500.000.000 δολάρια αγοράστηκε από επενδυτές από το Ηνωμένο Βασίλειο, από τις Ηνωμένες Πολιτείες-26 τοις εκατό.» Τον Μάρτιο, τα στατιστικά στοιχεία ήταν παρόμοια: «οι επενδυτές από το Ηνωμένο Βασίλειο αγόρασαν περισσότερα από τα μισά νέα ευρωομόλογα της Ρωσίας, και επενδυτές από τις Ηνωμένες Πολιτείες-20 τοις εκατό-είπε το Υπουργείο Οικονομικών. Οι κυρώσεις και η "εχθρική ρητορική" της Δύσης δεν υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη στα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, ανέφερε το Υπουργείο.
Δηλαδή,
ακόμα και αν όλοι οι Αμερικανοί επενδυτές
φύγουν, δεν θα είναι αρκετό για μια
κατάρρευση. Επιπλέον, οι “χαλαρές”
τιμές των ομολόγων θα γίνουν ακόμη πιο
ελκυστικές για τους Ευρωπαίους και τους
Ασιάτες επενδυτές.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι οι κυρώσεις μπορούν να καταστρατηγηθούν με ασήμαντο τρόπο από οποιαδήποτε σοβαρή υπεράκτια ζώνη. Η απαγόρευση της άμεσης κατοχής ρωσικών ομολόγων στη μορφή με την οποία διατυπώθηκε από Αμερικανούς γερουσιαστές (και είναι πολύ δύσκολο να διατυπωθεί με άλλο τρόπο), καθιστά δυνατή τη λήψη όλων των μπόνους από επενδύσεις σε κυβερνητικά τιμαλφή της ρωσικής κυβέρνησης μη άμεση ιδιοκτησία τους: ένας Αμερικανός επενδυτής (ιδιώτης, εταιρεία ή επενδυτικό ταμείο) αγοράζει μετοχές ή μερίδια σε υπεράκτιο (π.χ. βρετανικό ή ελβετικό) Ταμείο, το οποίο με τη σειρά του αγοράζει Ρωσικά ομόλογα. Τηρούνται οι διατυπώσεις, αλλά δεν υπάρχει καμία χρησιμότητα από αυτές όσον αφορά την πίεση στη Ρωσία και στο Ρούβλι. Ίσως οι υπεύθυνοι για τις κυρώσεις στις διοικήσεις Ομπάμα και Trump ακόμη ανησυχούν για τη δυνατότητα να αποκτήσουν το αντίθετο ψυχολογικό αποτέλεσμα: αν επιβάλλουν τέτοιες ασαφείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας και δημιουργηθεί μια μαζική "απάτη κυρώσεων" από το εξωτερικό στους Αμερικανούς επενδυτές, θα φανεί πολύ άσχημο όσον αφορά την εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών ως παγκόσμιας δύναμης-καλά, τι είδους ηγεμονία είναι αυτή, στην οποία οι επενδυτές παρακάμπτουν τις κυρώσεις για να επενδύσουν στη Ρωσία;
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι οι κυρώσεις μπορούν να καταστρατηγηθούν με ασήμαντο τρόπο από οποιαδήποτε σοβαρή υπεράκτια ζώνη. Η απαγόρευση της άμεσης κατοχής ρωσικών ομολόγων στη μορφή με την οποία διατυπώθηκε από Αμερικανούς γερουσιαστές (και είναι πολύ δύσκολο να διατυπωθεί με άλλο τρόπο), καθιστά δυνατή τη λήψη όλων των μπόνους από επενδύσεις σε κυβερνητικά τιμαλφή της ρωσικής κυβέρνησης μη άμεση ιδιοκτησία τους: ένας Αμερικανός επενδυτής (ιδιώτης, εταιρεία ή επενδυτικό ταμείο) αγοράζει μετοχές ή μερίδια σε υπεράκτιο (π.χ. βρετανικό ή ελβετικό) Ταμείο, το οποίο με τη σειρά του αγοράζει Ρωσικά ομόλογα. Τηρούνται οι διατυπώσεις, αλλά δεν υπάρχει καμία χρησιμότητα από αυτές όσον αφορά την πίεση στη Ρωσία και στο Ρούβλι. Ίσως οι υπεύθυνοι για τις κυρώσεις στις διοικήσεις Ομπάμα και Trump ακόμη ανησυχούν για τη δυνατότητα να αποκτήσουν το αντίθετο ψυχολογικό αποτέλεσμα: αν επιβάλλουν τέτοιες ασαφείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας και δημιουργηθεί μια μαζική "απάτη κυρώσεων" από το εξωτερικό στους Αμερικανούς επενδυτές, θα φανεί πολύ άσχημο όσον αφορά την εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών ως παγκόσμιας δύναμης-καλά, τι είδους ηγεμονία είναι αυτή, στην οποία οι επενδυτές παρακάμπτουν τις κυρώσεις για να επενδύσουν στη Ρωσία;
Παρεμπιπτόντως, αυτό το σενάριο
καταγγέλθηκε από αμερικανικά
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα συμφέροντα
των οποίων φροντίζουν το αμερικανικό
υπουργείο Οικονομικών, το οποίο έχει
ήδη ζητήσει την ανάκληση τέτοιων κυρώσεων
προκειμένου να μην «μειωθεί η
ανταγωνιστικότητα», του Αμερικανικού
χρηματοπιστωτικού τομέα στην παγκόσμια
αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Το
τρίτο πρόβλημα: ενόψει της επιδείνωσης
των σχέσεων μεταξύ Βρυξελλών και
Ουάσιγκτον, οι πιθανότητες ότι οι
Ευρωπαίοι επενδυτές θα απαλλαγούν από
τα Ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για
ψυχολογικούς λόγους είναι εξαιρετικά
χαμηλές. Οι Ευρωπαϊκές εταιρείες και
οι επενδυτές εξακολουθούν να συνεργάζονται
ακόμη και με τις ρωσικές εταιρείες που
έχουν υποστεί "τομεακές κυρώσεις"
από τις ΗΠΑ, γεγονός που υποδηλώνει ότι
είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν
κινδύνους προκειμένου να διατηρήσουν
τη δυνατότητα εισοδήματος από εταιρικές
σχέσεις με ρωσικές δομές και επενδύσεις
στη Ρωσία .
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, επί του παρόντος, τα κυβερνητικά ομόλογα της Ρωσίας είναι πολύ επιθυμητά και στο είδος τους ένα μοναδικό χρηματοδοτικό μέσο που συνδυάζει υψηλή αξιοπιστία και υψηλή αποδοτικότητα, η οποία παρέχει σοβαρή ζήτηση επενδυτών από τις δυτικές χώρες . Λόγω των ενεργειών της ΕΚΤ, της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας, του ομοσπονδιακού αποθεματικού και άλλων δυτικών κεντρικών τραπεζών στον κόσμο, είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν αξιόπιστοι δεσμοί με οποιαδήποτε σοβαρή απόδοση, και σύμφωνα με τους Financial Times αυτή τη στιγμή περίπου 12.500.000.000.000 δολάρια κρατικά ομόλογα στον κόσμο που διαπραγματεύονται γενικά με αρνητικές αποδόσεις. Για παράδειγμα, τα κρατικά ομόλογα της Γερμανίας με περίοδο 0,5 έως δέκα έτη μπορούν τώρα να αγοραστούν μόνο "με απώλεια" (δηλαδή με εγγυημένη αρνητική απόδοση), και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η μέση απόδοση των δέκα ετών στα κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης με υψηλό ποσοστό επενδύσεων είναι μείον 0,2 τοις εκατό, και η μέση απόδοση των 10 ετών κυβερνητικών ομολόγων όλων των χωρών της ευρωζώνης συνολικά είναι συν 0,2 τοις εκατό. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι αδύνατον να πεισθούν Ευρωπαίοι (και πολλοί Αμερικανοί) επενδυτές ότι είναι απαραίτητο να σταματήσουν να αγοράζουν κυβερνητικά ομόλογα της Ρωσίας (τόσο το συνάλλγαμα όσο και το Ρούβλι) .
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, επί του παρόντος, τα κυβερνητικά ομόλογα της Ρωσίας είναι πολύ επιθυμητά και στο είδος τους ένα μοναδικό χρηματοδοτικό μέσο που συνδυάζει υψηλή αξιοπιστία και υψηλή αποδοτικότητα, η οποία παρέχει σοβαρή ζήτηση επενδυτών από τις δυτικές χώρες . Λόγω των ενεργειών της ΕΚΤ, της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας, του ομοσπονδιακού αποθεματικού και άλλων δυτικών κεντρικών τραπεζών στον κόσμο, είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν αξιόπιστοι δεσμοί με οποιαδήποτε σοβαρή απόδοση, και σύμφωνα με τους Financial Times αυτή τη στιγμή περίπου 12.500.000.000.000 δολάρια κρατικά ομόλογα στον κόσμο που διαπραγματεύονται γενικά με αρνητικές αποδόσεις. Για παράδειγμα, τα κρατικά ομόλογα της Γερμανίας με περίοδο 0,5 έως δέκα έτη μπορούν τώρα να αγοραστούν μόνο "με απώλεια" (δηλαδή με εγγυημένη αρνητική απόδοση), και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η μέση απόδοση των δέκα ετών στα κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης με υψηλό ποσοστό επενδύσεων είναι μείον 0,2 τοις εκατό, και η μέση απόδοση των 10 ετών κυβερνητικών ομολόγων όλων των χωρών της ευρωζώνης συνολικά είναι συν 0,2 τοις εκατό. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι αδύνατον να πεισθούν Ευρωπαίοι (και πολλοί Αμερικανοί) επενδυτές ότι είναι απαραίτητο να σταματήσουν να αγοράζουν κυβερνητικά ομόλογα της Ρωσίας (τόσο το συνάλλγαμα όσο και το Ρούβλι) .
Ο
Βρετανός αρθρογράφος Thomas Joseph Dunning έγραψε
κάποτε ότι "το κεφάλαιο φοβάται την
έλλειψη κέρδους ή πολύ λίγο κέρδος καθώς
η φύση φοβάται το κενό", τονίζοντας
ότι με "10% απόδοση το κεφάλαιο συμφωνεί
με οποιαδήποτε εφαρμογή", καθώς και
σε υψηλότερη απόδοση-είναι έτοιμο για
κάθε κίνδυνο, αλλά ήταν σε πολύ διαφορετικές
χρονικές στιγμές, με μια διαφορετική
νομισματική πολιτική και χρηματοπιστωτικό
σύστημα. Τώρα, οι επενδυτές είναι έτοιμοι
να περιφρονήσουν τον κίνδυνο επιβολής
κυρώσεων για πολύ πιο μέτριες αποδόσεις
(3-4 τοις εκατό σε δολάρια), και εάν η
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το
ομοσπονδιακό αποθεματικό κάνουν μια
ακόμη ισχυρότερης περικοπής των επιτοκίων,
η ζήτηση για ρωσικό χρέος είναι ένα
εργαλείο που τίποτα δεν μπορεί να τους αποτρέψει.
Οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές των ΗΠΑ μπορούν να κατανοήσουν ότι θέλουν να βλάψουν τη Ρωσία για να ξεπλύνουν την ντροπή που έχασαν τις προεδρικές εκλογές του 2016 και να την "τιμωρήσουν" εκ των προτέρων για την πιθανή ήττα του Δημοκρατικού υποψηφίου στις εκλογές του 2020 . Αλλά είναι απίθανο να καταφέρουν να επιτύχουν τον στόχο τους. Θα παρεμποδιστούν είτε από τους εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων των Αμερικανικών επενδυτικών ταμείων, είτε από τη σκληρή οικονομική πραγματικότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών, η οποία θα ωθήσει τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς επενδυτές στη θερμή αγκαλιά της Ρωσικής αρκούδας.
Οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές των ΗΠΑ μπορούν να κατανοήσουν ότι θέλουν να βλάψουν τη Ρωσία για να ξεπλύνουν την ντροπή που έχασαν τις προεδρικές εκλογές του 2016 και να την "τιμωρήσουν" εκ των προτέρων για την πιθανή ήττα του Δημοκρατικού υποψηφίου στις εκλογές του 2020 . Αλλά είναι απίθανο να καταφέρουν να επιτύχουν τον στόχο τους. Θα παρεμποδιστούν είτε από τους εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων των Αμερικανικών επενδυτικών ταμείων, είτε από τη σκληρή οικονομική πραγματικότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών, η οποία θα ωθήσει τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς επενδυτές στη θερμή αγκαλιά της Ρωσικής αρκούδας.
