 |
| © AP
Φωτογραφία / Πέτρος Καρατζιάς |
Πλατφόρμα
γεώτρησης στις ακτές της Λεμεσού,
Κύπρος
ΜΟΣΧΑ, 14 Ιουνίου-RIA Novosti, Ξένια Μέλνικοβα. Η κατάσταση γύρω από την Κύπρο θερμαίνεται : το Ισραήλ, ο Λίβανος, η Αίγυπτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι χώρες της ΕΕ προσπαθούν να αρπάξουν το κομμάτι της πίτας πετρελαίου και αερίου στην περιοχή.
Οι
κύριοι ενδιαφερόμενοι -η Ελλάδα και η Τουρκία-δεν
κάθονται άπραγοι. Ωστόσο, εάν όλα τα
προαναφερθέντα κράτη βρίσκονται στην
πλευρά της Αθήνας, η Άγκυρα αναγκάζεται
να κερδίσει μόνη της το δικαίωμα να
αναπτύξει τους υδρογονάνθρακες. Το RIA Novosti
ανακάλυψε τι ρόλο έχει η Ρωσία σε αυτή
τη διαμάχη.ΜΟΣΧΑ, 14 Ιουνίου-RIA Novosti, Ξένια Μέλνικοβα. Η κατάσταση γύρω από την Κύπρο θερμαίνεται : το Ισραήλ, ο Λίβανος, η Αίγυπτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι χώρες της ΕΕ προσπαθούν να αρπάξουν το κομμάτι της πίτας πετρελαίου και αερίου στην περιοχή.
Ένα
καλό κομμάτι
"Εάν οι κυπριακές αρχές προσπαθήσουν να συλλάβουν το πλήρωμα του Τουρκικού σκάφους γεώτρησης" Φατίχ "(" ο κατακτητής "), το οποίο διεξάγει εξερεύνηση στην Ανατολική Μεσόγειο, η Άγκυρα θα δώσει συμμετρική απάντηση"-απείλησε ο επίσημος εκπρόσωπος του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών Hami Aksa Λίγο πριν από αυτό, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατέστησε σαφές ότι η Άγκυρα σκοπεύει να συνεχίσει την Εξερεύνηση κοιτασμάτων στην υφαλοκριπίδα της Κύπρου υπό την προστασία των ενόπλων δυνάμεών της μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου.
Μετά την ανακάλυψη των κοιτασμάτων αερίου στην παράκτια περιοχή και στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου, οι Τουρκικές αρχές προσπαθούν να αποδείξουν ότι οι Τουρκοκύπριοι, μαζί με τους Έλληνες, έχουν το δικαίωμα σε φυσικούς πόρους της περιοχής.
Αλλά αυτή την γνώμη μοιράζεται μονή της η Άγκυρα. Ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ έδωσαν στις Τουρκικές αρχές καμία έγκριση, ενώ οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον σπεύδουν να δηλώσουν την πλήρη υποστήριξή τους στη Λευκωσία και την Αθήνα, απαιτώντας από την Τουρκία "να σταματήσει αμέσως τις εργασίες γεώτρησης και να μην τις εκτελεί πλέον".
Στην
Άγκυρα, απλώς ανταποκρίθηκαν , αναφέροντας
ότι οι γεωτρήσεις θα συνεχιστούν, και
η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των
Ηνωμένων Πολιτειών είναι μη εποικοδομητική
και αντίθετη προς το διεθνές δίκαιο
".
 |
| © Εικόνα AP/Λευτέρης
Πιταράκης |
Εργαζόμενος στο τουρκικό
πλοίο γεώτρησης Φατίχ (ο κατακτητής),
αγκυροβολημένο στις ακτές της Αττάλειας
Η
παλιά συγκλονιστική σύγκρουση
Η παρέμβαση των διεθνών παικτών επιδεινώνει περαιτέρω την ήδη τεταμένη κατάσταση γύρω από την Κύπρο. Τούρκοι και Έλληνες αναγκάστηκαν να ζήσουν πλάι-πλάι στο νησί για τεσσερίμιση αιώνες, με λίγη ή καθόλου ανάμειξη. Τον 16ο αιώνα, ο Σουλτάνος Σελίμ β ', έχοντας πάρει την περιοχή από τους Βενετούς, μετακόμισε εδώ μερικούς από τους υπηκόους του με τις οικογένειές τους. Τα μέρη κατάφεραν να συνυπάρχουν κανονικά ακόμη και μετά το νησί έγινε αποικία της Μεγάλης Βρετανίας το 1915.
Όταν η Κύπρος έγινε ανεξάρτητη 45 χρόνια αργότερα, οι Τούρκοι (εκείνη την εποχή, το 18% των οποίων ήταν στο νησί) είχαν το ένα τρίτο των εδρών στην τοπική κυβέρνηση. Η Άγκυρα, η Αθήνα και το Λονδίνο ήταν εγγυητές τόσο των ελληνικών όσο και των τουρκοκυπριακών δικαιωμάτων.
Η παρέμβαση των διεθνών παικτών επιδεινώνει περαιτέρω την ήδη τεταμένη κατάσταση γύρω από την Κύπρο. Τούρκοι και Έλληνες αναγκάστηκαν να ζήσουν πλάι-πλάι στο νησί για τεσσερίμιση αιώνες, με λίγη ή καθόλου ανάμειξη. Τον 16ο αιώνα, ο Σουλτάνος Σελίμ β ', έχοντας πάρει την περιοχή από τους Βενετούς, μετακόμισε εδώ μερικούς από τους υπηκόους του με τις οικογένειές τους. Τα μέρη κατάφεραν να συνυπάρχουν κανονικά ακόμη και μετά το νησί έγινε αποικία της Μεγάλης Βρετανίας το 1915.
Όταν η Κύπρος έγινε ανεξάρτητη 45 χρόνια αργότερα, οι Τούρκοι (εκείνη την εποχή, το 18% των οποίων ήταν στο νησί) είχαν το ένα τρίτο των εδρών στην τοπική κυβέρνηση. Η Άγκυρα, η Αθήνα και το Λονδίνο ήταν εγγυητές τόσο των ελληνικών όσο και των τουρκοκυπριακών δικαιωμάτων.
Ωστόσο,
λίγα χρόνια αργότερα, σημειώθηκε μια
κρίση - οι Έλληνες απέκλεισαν τους
Τούρκους από όλες τις κυβερνητικές
θέσεις, ξέσπασαν διακοινοτικές
συγκρούσεις, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι
να μην αναγνωρίσουν τους νόμους που
υιοθετούσαν τώρα μόνο οι Έλληνες και
να σχηματίσουν δικό του αυτοδιοικούμενο
σώμα - την προσωρινή τουρκική διοίκηση.
Η κατάσταση κλιμακώθηκε το 1974, όταν έγινε πραξικόπημα στο νησί και η κυβέρνηση κατέληξε στα χέρια Ελλήνων εθνικιστών. Με το πρόσχημα της υπεράσπισης των διατάξεων της Συνθήκης 1960, οι Τούρκοι εισήγαγαν στρατεύματα στην Κύπρο. Η δύναμη των εθνικιστών έπεσε, ο Έλληνας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επέστρεψε στην Προεδρία.
Τα Τουρκικά στρατεύματα κατέλαβαν το 37% του νησιού, σχηματίζοντας το τουρκικό ομοσπονδιακό κράτος της Βόρειας Κύπρου. Σχεδιάστηκε ότι αυτό ήταν ένα προσωρινό μέτρο και ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Κύπρου θα ήταν σε λειτουργία το επόμενο έτος, σεβόμενη τα δικαιώματα των δύο κοινοτήτων. Ωστόσο, τα μέρη δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν, ως αποτέλεσμα στο Βορρά διακήρυξε την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου. Αυτή η ιδέα δεν προσέλκυσε την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας. Την Βόρεια Κύπρο αναγνωρίζει μόνο μία χώρα-η Τουρκία.
Τα
Ελληνικά και τα Τουρκικά μέρη του νησιού
χωρίζονται από μια "πράσινη γραμμή".
Υπάρχουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι
και από τις δύο πλευρές και οι ειρηνευτικές
δυνάμεις των ΗΕ στέκονται μεταξύ τους.
Για σχεδόν 30 χρόνια, η Πράσινη Γραμμή
ήταν αδιαπέραστη στους Κύπριους. Τώρα
όμως μπορούν να την διασχίσουν για
περιορισμένο χρονικό διάστημα. Και στο
νότο της χώρας, στο Ελληνικό κομμάτι,
οι Τουρκικές κοινότητες ζουν με ειρήνη.
 |
| © AP Φωτογραφία / Πέτρος Καρατζιάς |
Η
ειρηνευτική δύναμη στην πύλη της
παρακαμπτήριας ζώνης του ΟΗΕ στην
Κύπρο
Το 2005, οι πλευρές είχαν μια μεγάλη ευκαιρία να ενωθούν σύμφωνα με το σχέδιο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. Η Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία επρόκειτο να δημιουργηθεί, αποτελούμενη από δύο αυτόνομες μονάδες, οι οποίες θα διοικείτο από μια κυβέρνηση τεσσάρων Ελλήνων και δύο Τούρκων. Την ίδια στιγμή, το τουρκικό τμήμα του νησιού υποτίθεται ότι θα μειωθεί κατά σχεδόν ένα τέταρτο, οι Έλληνες πρόσφυγες-θα επέστρεφαν στα σπίτια τους. Η πλειονότητα των Τουρκοκυπρίων υποστήριξε το σχέδιο σε δημοψήφισμα. Ωστόσο, οι Ελληνοκύπριοι θεωρούσαν το έγγραφο πολύ φιλοτουρκικό και το καταψήφισαν. Οι Ευρωπαίοι υπουργοί εκτίμησαν αυτό το βήμα των Τουρκοκυπρίων, αφού αποφάσισαν να άρουν το οικονομικό εμπάργκο στην τουρκική κοινότητα, να διαθέσουν αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε οικονομική βοήθεια και να τους επιτρέψουν να εξάγουν λαχανικά και φρούτα στην Ευρώπη αφορολόγητα.
Αυτό δεν έγινε περαιτέρω-οι Ελληνοκύπριοι έλαβαν ένα πολύ πολυτιμότερο δώρο-τον Μάιο του 2004, το Ελληνικό τμήμα του νησιού εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουν ανοίξει πέντε σημεία ελέγχου στην πράσινη γραμμή.
Η σχέση θα παρέμενε ήρεμη αν δεν υπήρχε η ανακάλυψη των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην υφαλοκριπίδα του Αιγαίου. Τα μέρη δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν στην εξέλιξη του σχεδίου και τελικά έμειναν εντελώς δυσαρεστημένα. Η πιθανή ενοποίηση των δύο τμημάτων του νησιού ξεχάστηκε.
Ποιος
άλλος εμπλέκεται
Ο πλούσιος σε υδρογονάνθρακες τομέας της Ανατολικής Μεσογείου έχει αποτελέσει εμπόδιο όχι μόνο στις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας, Αθήνας και Λευκωσίας. Άλλοι παίκτες συμμετείχαν στη σύγκρουση, όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος, το Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ιταλία παίρνουν το πλεονέκτημά τους.
Η Τουρκία αντιτίθεται στην πραγματικότητα σε τρία μέτωπα, το πρώτο μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ, το δεύτερο μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Λιβάνου, και το τρίτο στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Οι χώρες έχουν διαιρέσει το μεγαλύτερο μέρος της υφαλοκριπίδας γύρω από το νησί, καταλήγοντας σε συνθήκες για τα θαλάσσια σύνορα. Τέτοιες συμφωνίες υπεγράφησαν από τη Λευκωσία και τη Βηρυτό το 2003, τη Λευκωσία και το Κάιρο το 2007, καθώς επίσης την Κύπρο και το Ισραήλ το 2010. Η Άγκυρα δεν θα αναγνωρίσει αυτές τις συνθήκες.
Το 2011 ανακαλύφθηκε στην κυπριακή υφαλοκριπίδα το πεδίο της Αφροδίτης με 230 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οι γίγαντες εταιρείες Noble Energy, Total, Eni και ExxonMobil συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη της υφαλοκριπίδας.
 |
| © AFP 2019 / Marc Israel Sellem/Pool |
SSCV Thialf πλωτού γερανού στο πεδίο Leviathan στη Μεσόγειο
Η Κύπρος υποστηρίζεται
ενεργά από τις Βρυξέλλες - έτσι προσπαθεί
η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποκτήσει εναλλακτική
λύση για τις προμήθειες φυσικού αερίου
από τη Ρωσία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει
ήδη εγκρίνει το έργο του αγωγού αερίου
Ανατολικής Μεσογείου που συμφωνήθηκε
μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου και της
Ελλάδας. Η Λευκωσία και το Κάιρο υπέγραψαν
συμφωνία για την κατασκευή αγωγού στον
πυθμένα της Μεσογείου, που συνδέει την
Κύπρο και την Αίγυπτο. Οι τερματικοί
σταθμοί ΥΦΑ στην Αίγυπτο σχεδιάζονται
για τη μεταφορά υγροποιημένου αερίου
στην ΕΕ.
Τι
θα κάνει η Άγκυρα
Η
επίλυση της κατάστασης δεν θα είναι
εύκολη. "Οι σχέσεις της Τουρκίας με
την Αίγυπτο και το Ισραήλ δεν περνάνε
τις καλύτερες στιγμές, και δεν υπάρχει
σταθερή κυβέρνηση στη Λιβύη. Ωστόσο, η
Άγκυρα έχει κάνει κάποια βήματα προς
αυτήν την κατεύθυνση πολύ αργά, και οι
τεταμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ και την
ΕΕ επιδεινώνουν μόνο τη διαπραγματευτική
διαδικασία", πιστεύει ο πολιτικός
επιστήμονας.
Οι ενέργειες της Ουάσιγκτον πυροδότησαν περαιτέρω την κατάσταση γύρω από την Κύπρο. Ένα νομοσχέδιο για την άρση του εμπάργκο όπλων στο νησί έχει υποβληθεί στο Κογκρέσο των ΗΠΑ. Αυτό προκάλεσε αγαλλίαση στην Αθήνα και τη Λευκωσία και αγανάκτηση στην Άγκυρα. Η απαγόρευση εισήχθη το 1987 για να «ενθαρρύνει την ενοποίηση της διχοτομημένης νήσου και να αποτρέψει έναν αγώνα όπλων».
Οι ενέργειες της Ουάσιγκτον πυροδότησαν περαιτέρω την κατάσταση γύρω από την Κύπρο. Ένα νομοσχέδιο για την άρση του εμπάργκο όπλων στο νησί έχει υποβληθεί στο Κογκρέσο των ΗΠΑ. Αυτό προκάλεσε αγαλλίαση στην Αθήνα και τη Λευκωσία και αγανάκτηση στην Άγκυρα. Η απαγόρευση εισήχθη το 1987 για να «ενθαρρύνει την ενοποίηση της διχοτομημένης νήσου και να αποτρέψει έναν αγώνα όπλων».
 |
| © AP Photo / Προεδρική Υπηρεσία Τύπου |
Ο
Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ
Ερντογάν κατά τη διάρκεια συνέντευξης
στην Κωνσταντινούπολη, όπου δήλωσε ότι
η χώρα του είναι αποφασισμένη να
προστατεύσει τα δικαιώματα των
Τουρκοκυπρίων στους τομείς φυσικού
αερίου στη Μεσόγειο
Ο Ντιμιρτάς είναι βέβαιος ότι η Ουάσιγκτον σκοπεύει όχι μόνο να επιτύχει την ενίσχυσή της στην περιοχή, αλλά και να "υπονομεύσει την επιρροή της Ρωσίας, δεδομένων των παραδοσιακά ισχυρών ορθόδοξων δεσμών μεταξύ Μόσχας και Λευκωσίας". Μέχρι τώρα, η Ρωσία προσπάθησε να μείνει μακριά από την Κυπριακή διαμάχη.
Σύμφωνα με τον EM Primakov, Ανώτερο Ερευνητή στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Αναπληρωτής Καθηγητής στη Διπλωματική Ακαδημία του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Vladimir Avatkov, η εντατικοποίηση των ΗΠΑ στις κυπριακές και κουρδικές κατευθύνσεις θα προκαλούν περαιτέρω ένταση στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις. "Η Τουρκία έχει από καιρό αναζητήσει την ένταξη στην ΕΕ και έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την επίλυση του Κυπριακού, αξίζει να θυμηθούμε το σχέδιο του Ανάν," λέει ο συνομιλητής της RIA Novosti. - Σήμερα, δεδομένης της επιθετικής φύσης της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας, η Βόρεια Κύπρος είναι σημαντική για αυτήν ως έναν από τους βασικούς τομείς επιρροής. Δεν πρόκειται μόνο για την ανάπτυξη πεδίων πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και για ολόκληρη την περιοχή επιρροής.
Η
Άγκυρα καθιστά σαφές στους περιφερειακούς
παίκτες ότι είναι έτοιμη να υπερασπιστεί
τα συμφέροντά της ακόμη και με βία. Για
παράδειγμα, τα τουρκικά πολεμικά πλοία
ανάγκασαν το πλοίο γεώτρησης Saipem 12000
του ιταλικού γίγαντα πετρελαίου και
φυσικού αερίου Eni να εγκαταλείψει τα
παράκτια ύδατα της Κύπρου. Ωστόσο, η
Τουρκία εξακολουθεί να μένει ακόμα
μόνη της.