Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2018

Ειρηνική πρόταση: γιατί η Τουρκία ετοιμάζεται να συμφιλιωθεί με τους Κούρδους

JOURNAL / Πάβελ Μπέτνιάκοφ
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
Timur Akhmetov
Η επιτυχία της κρατικής εξωτερικής πολιτικής έγκειται στην ικανότητα των κυβερνώντων ελίτ να διαβάζουν σωστά την κατάσταση της εξωτερικής πολιτικής και να προσαρμόζονται γρήγορα κάτω από δύσκολες συνθήκες. Αυτός ο κανόνας έχει ιδιαίτερη σημασία για την Τουρκία.
Η γεωπολιτική κατάσταση της χώρας την  υποχρεώνει να πάρει την πρωτοβουλία στα χέρια της. Το τίμημα μιας παθητικής εξωτερικής πολιτικής είναι η αύξηση των απειλών κατά μήκος των δικών της συνόρων με την προκύπτουσα εξάπλωση της αστάθειας στις δικές της περιοχές. Πρόσφατα γεγονότα δείχνουν ότι η Άγκυρα έχει εξετάσει σοβαρά μια ριζική αναθεώρηση της στάσης της στο κουρδικό ζήτημα. Οι λεπτομέρειες  στην  Izvestia.


Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επίλυση του εμφυλίου πολέμου στη γειτονική χώρα θα παραμείνει προτεραιότητα της Τουρκικής διπλωματίας για πολλά χρόνια ακόμη. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Συρία έχει παρατηρηθεί από τις κυβερνώντες ελίτ της Τουρκίας ως ένα βασικό σκαλοπάτι για την επέκταση της επιρροής της στη Μέση Ανατολή. Αλλά τα τραγικά γεγονότα της Αραβικής Άνοιξης έχουν κάνει το Συριακό μονοπάτι πηγή διαρκών απειλών για την εθνική της  ασφάλεια.  Οι ανθρωπιστικές πολιτικές της Άγκυρας αντικαταστάθηκαν από απόπειρες μετριασμού των αρνητικών συνεπειών του αυξανόμενου κουρδικού εθνικισμού και των αποσχιστικών τάσεων.

Τα κύρια προβλήματα για την Τουρκία σε αυτόν τον τομέα δεν είναι καν οι ίδιοι οι Κούρδοι της Συρίας. Εάν, στην περίπτωση της Ρωσίας, η Τουρκία έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να βρει έναν κοινό παρανομαστή στη συζήτηση των σχέσεων μεταξύ της Δαμασκού και της Συριακής αντιπολίτευσης, η Τουρκία βρίσκεται σε στρατηγική κατάσταση γάμου με τους κύριους στρατιωτικούς και τους πολιτικούς συμμάχους της, τις Ηνωμένες Πολιτείες, για το θέμα των Κούρδων της Συρίας.


Οι Κάτοικοι επιθεωρούν τα συντρίμμια ενός ερειπωμένου σπιτιού στην περιοχή Idil, πόλη Σιρνάκ, Τουρκία Φωτογραφία: Global Press Press / MOKU / Uygar Onder Simsek
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να σχεδιάζουν να ιδρύσουν μια ειδική πολιτική οντότητα στη βόρεια Συρία υπό την ηγεσία του κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Ένωσης. Η Άγκυρα θεωρεί το κόμμα της της Δημοκρατικής  ΄Ενωσης  ως τρομοκρατική οργάνωση, ενώ η Ουάσινγκτον βλέπει τους Κούρδους της Συρίας ως εργαλείο για την αποτροπή της ιρανικής επιρροής[1], ασκώντας πιέσεις[2] στη Δαμασκό.


Η κατάσταση χρησιμοποιείται από τους ίδιους τους Κούρδους της Συρίας. Σύμφωνα με το σλόγκαν της ιδέας του δημοκρατικού φεντεραλισμού, όπου το Δημοκρατικό Κόμμα, υπό την προστασία του Αμερικανικού στρατού και της δικής του πολιτοφυλακής, προσπαθεί να οικοδομήσει την εθνική του  αυτονομία στη Συρία με πιθανή εξάπλωση αυτής της εμπειρίας στην ίδια την Τουρκία, όπου το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) λειτουργεί από τη δεκαετία του 1980. Το  τελευταίο αναγνωρίζεται όχι μόνο από την Άγκυρα, αλλά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την ΕΕ ως τρομοκρατική οργάνωση.

Η επίπτωση των απειλών της Τουρκικής ηγεσίας να ξεκινήσει στρατιωτική επιχείρηση εναντίον του Αμερικανικού οπλοστασίου του  κουρδικού οιονεί [3] κράτους υπονομεύεται από αποφασιστικές ενέργειες[4] των ΗΠΑ για την προστασία των κουρδικών ενόπλων ομάδων καθώς επίσης και με τη σκόπιμη καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων[5] με τους Τούρκους για την ειρηνική επίλυση της κατάστασης. Ωστόσο, η Άγκυρα κατανοεί ότι το σημερινό status quo στη βόρεια Συρία αποτελεί άμεσο δρόμο για την αποσταθεροποίηση των Τουρκικών παραμεθόριων περιοχών. Η εξεταζόμενη περιοχή μπορεί να μετατραπεί σε ένα  άλλο θέατρο πολέμου[6] μεταξύ περιφερειακών παραγόντων - των χωρών του Περσικού Κόλπου και του Ιράν, όπου η Τουρκία θα πρέπει να τοποθετηθεί  με την ιδιότητα του παθητικού παρατηρητή.

Οι ενέργειες "Olive Branch" και "Eufrat Shield" έδειξαν την ετοιμότητα της Άγκυρας να χρησιμοποιεί στρατιωτική δύναμη υπό ευνοϊκές συνθήκες. Ωστόσο, ελλείψει της ευκαιρίας να εφαρμοστεί ένα τέτοιο σενάριο στη βόρεια Συρία, λόγω της μεγάλης πιθανότητας μιας άμεσης σύγκρουσης με τον Αμερικανικό στρατό, η Τουρκία φαίνεται να είναι έτοιμη να αλλάξει ριζικά την προσέγγιση: μια στρατιωτική διάθεση αντικαθίσταται από πολιτικούς ελιγμούς.


Η Τουρκική κυβέρνηση αξιολογεί σωστά την ουσία του τι συμβαίνει. Πρώτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν το έδαφος στο εγγύς μέλλον. Οι προσπάθειες της Τουρκίας να αναλάβει την πρωτοβουλία μακριά από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Συρία θα μπορούσαν να μετατραπούν σε καταστροφή.
 Δεύτερον, η Άγκυρα γνωρίζει ότι δεν μπορεί να αναγκάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να εγκαταλείψουν πειράματα για την οικοδόμηση μιας αυτόνομης πολιτικής οντότητας[7] στα σύνορά της. Οι τουρκικές αρχές κατανοούν ότι θα είναι πιο αποτελεσματικό να μην εμποδίζεται η διαδικασία, αλλά να συμμετέχει ενεργά[8] σε αυτήν. Εξάλλου, η επιτυχία της μακροπρόθεσμης Αμερικανικής στρατηγικής στη βόρεια Συρία έγκειται στη συμμετοχή και την υποστήριξη της ίδιας της Τουρκίας χωρίς συγκρούσεις.


Οι Κούρδοι της Τουρκίας καλωσορίζουν τον Αμερικανικό στρατό, την πόλη Κομπάνι, στη Συρία. Φωτογραφία: Global look Presse/ZUMAPRESS. com/Gail Orenstein

Το πρώτο πράγμα που φαίνεται να έχει να κάνει η Άγκυρα είναι να επιλύσει το δικό της κουρδικό πρόβλημα. Περισσότεροι από τους μισούς Κούρδους της Μέσης Ανατολής ζουν στην Τουρκία. Οι θετικές εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας μπορούν να ενισχύσουν τη διπλωματική ραχοκοκαλιά της Τουρκίας: αυτός ήταν ο λόγος για την απόπειρα[9] της Τουρκίας το 2008-2012 να ανταποκριθεί στις ευχές των Τούρκων για πολιτιστικά δικαιώματα. Ήταν ακόμη και μια απόπειρα να συναφθεί κατάπαυση του πυρός με το Κουρδικό  εργατικό κόμμα   και τελικά άλλαξε  τη στρατιωτική σύγκρουση στην επικρατούσα ειρηνική πολιτική διαδικασία.

Το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία και η αυξανόμενη επιρροή των Κούρδων της Συρίας υπό τη στρατιωτική-πολιτική ηγεσία του ΡΚΚ ανάγκασαν τους Κούρδους εθνικιστές να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους: η κρίση της Συριακής κρατικής υπόστασης φάνηκε στους Κούρδους εθνικιστές να  είναι μια ευκαιρία να εγκαταλείψουν τις διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα και να αρχίσουν επιτέλους να εφαρμόζουν το ιδεολογικό τους πρόγραμμα πολιτικής αυτονομίας στη Συρία με την ασταθή κεντρική κυβέρνησή της. Μέχρι τις 2014, η ειρηνευτική διαδικασία αντικαταστάθηκε από μια πλήρη αντιπαράθεση μεταξύ των μαχητών του ΡΚΚ και των τουρκικών αρχών, συνοδευόμενη από πολυάριθμες απώλειες αμάχων.

Σήμερα, οι Τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας είναι σε θέση να καταπολεμήσουν επιτυχώς την τρομοκρατική απειλή στη χώρα. Εν τω μεταξύ, η ηγεσία και οι φιλο-κυβερνητικές δυνάμεις  προσπαθούν να ξανανοίξουν τη συζήτηση για το κουρδικό ζήτημα. Στις 30 Νοεμβρίου, για παράδειγμα, διεξήχθη στο Όσλο μια συνάντηση[10] με μικρή δημοσιότητα  στην Τουρκία μεταξύ των εκπροσώπων της  Τουρκικής Κυβερνητικής Ελίτ, εκπροσώπων της Τουρκικής διανόησης, και προσωπικοτήτων του Κουρδικού κινήματος.  Αναφέρθηκε ότι το κουρδικό ζήτημα ήταν στην ημερήσια διάταξη.

Η διεξαγωγή μιας τέτοιας εκδήλωσης είναι εξαιρετικά σημαντική ενόψει των σχεδίων του Τουρκικού κυβερνώντος Κόμματος να πάει στις επερχόμενες εκλογές του Μαρτίου 2019 σε μια συμμαχία με Τούρκους εθνικιστές οι οποίοι, όπως γνωρίζετε, αντιτάσσονται σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις με το ΡΚΚ.



Фото: Global Look Press/Depo Photos/Yasin Akgu
Τούρκοι και Σύριοι Κούρδοι προσπαθούν να γκρεμίσουν ένα συνοριακό φράχτη για να φθάσουν στη γειτονική Συρία κατά τη διάρκεια διαδήλωσης κοντά στην Mursitpinar συνοριακή διάβαση στην πόλη Suruch στην επαρχία Shanliurfa. Τουρκία, 2014

Όλα δείχνουν την ύπαρξη συγκεκριμένης πρόθεσης της Άγκυρας να επιστρέψει στη συζήτηση για το κουρδικό ζήτημα, παρά τους προφανείς πολιτικούς κινδύνους. Τα Τουρκικά ΜΜΕ ανέφεραν την επίσκεψη της επίσημης αντιπροσωπείας [11]της Τουρκίας στη Γερμανία στις 22 Νοεμβρίου, κατά τη διάρκεια της οποίας οι Τούρκοι εκπρόσωποι μελέτησαν τη γερμανική εμπειρία του Bundesrat, ενός ομοσπονδιακού οργάνου της χώρας που εκπροσωπεί και τις 16 γερμανικά κρατίδια. Θυμηθείτε  τα περιορισμένα δικαιώματα της αυτονομίας - μια από τις απαιτήσεις των Τούρκων Κούρδων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας να συνεχίσει να έρχεται σε σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με τη Συρία. Η Άγκυρα δεν είναι έτοιμη να διακινδυνεύσει μια στρατιωτική σύγκρουση με τον στρατηγικό εταίρο της. Ωστόσο, οι περιστάσεις επιτρέπουν στην Άγκυρα να εξετάσει το πρόβλημα των Συριακών Κούρδων όσον αφορά τα δυνητικά οφέλη. Η συμμετοχή με τις Ηνωμένες Πολιτείες στις πολιτικές διαδικασίες στη βόρεια Συρία και οι κοινές πρωτοβουλίες για την προστασία της αυτονομίας, ανεξάρτητα από τη Δαμασκό, μπορούν να ενισχύσουν τη θέση της Τουρκίας στο σύνολο της Συριακής πολιτικής διαδικασίας και να σπάσουν τον πάγο στις σχέσεις με την Αμερική.

Τέλος, η επιστροφή της Αμερικανικής-τουρκικής συμμαχίας στη σκηνή του εμφυλίου πολέμου της Συρίας ενδέχεται να επηρεάσει τα σχέδια της Ρωσίας για τον τερματισμό της σύγκρουσης υπέρ της Δαμασκού. Η επιτυχία της ρωσικής πολιτικής στη Συρία εξαρτάται από την ικανότητα να παρακολουθεί στενά τις εσωτερικές πολιτικές διαδικασίες στην ίδια την Τουρκία, να αναλύει τις τυχόν αλλαγές στις προθέσεις της Τουρκικής ηγεσίας, που είναι γνωστές για την απρόβλεπτη της κατάσταση και να προλαβαίνει  τις κινήσεις.

Βιβλιογραφικές αναφορές

  1. https://aawsat.com/english/home/article/1477416/us-trains-30000-sdf-members-east-syria-contain-iran
  2. http://www.rudaw.net/english/middleeast/syria/28092018
  3. https://iz.ru/813762/timur-akhmetov/shakh-i-mat-vernet-li-turtciia-suverenitet-nad-svoim-anklavom-v-sirii
  4. https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/5819805
  5. http://www.hurriyetdailynews.com/opinion/cansu-camlibel/turkish-deadline-for-manbij-long-overdue-136404
  6. http://russiancouncil.ru/en/analytics-and-comments/analytics/turkey-and-the-containment-of-iran-in-the-middle-east/
  7. http://www.basnews.com/index.php/en/reports/482548
  8. https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/firatin-dogusundaki-mevcut-durum-surdurulebilir-mi/1317404
  9. https://www.cnnturk.com/fotogaleri/turkiye/baslangictan-bugune-gun-gun-cozum-sureci
  10. http://www.diken.com.tr/uras-barzani-gorusmesi-federasyon-incelemesi-ve-oslo-toplantisi-tesaduf-degil
  11. http://halktv.com.tr/akpli-kavakci-almanyadan-federal-sistem-hakkinda-bilgi-aldik-347579







https://iz.ru/822202/timur-akhmetov/mirnyi-prigovor-pochemu-turtciia-gotovitsia-k-primireniiu-s-kurdami