 |
-Στρατηγικό ίδρυμα πολιτισμού
Natalia Meli
Η άτυπη σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, η οποία διεξήχθη στη Βιέννη στις 30-31 Αυγούστου, συζήτησε το ενδεχόμενο των εδαφικών ανταλλαγών μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας.
Ορισμένοι πολιτικοί στη Δύση και στη Σερβία το βλέπουν αυτό ως έναν τρόπο "διευθέτησης σχέσεων" μεταξύ του αυτονομιστικού καθεστώτος που καθιερώθηκε στην Πρίστινα και ΄στο Βελιγράδι. Ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, πριν από ένα χρόνο ξεκίνησε έναν εσωτερικό διάλογο για το Κοσσυφοπέδιο, αναζητώντας το "χρυσό κλειδί", το οποίο θα ξεκλειδώσει στο Βελιγράδι την πόρτα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι Βρυξέλλες σχετικά με το θέμα της αποδοχής της Σερβίας στην ΕΕ λαμβάνουν περισσότερο από διφορούμενη θέση: επισήμως η Σερβία καλείται μία από τις βασικές υποψήφιες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά της προτείνει μια αυστηρή προϋπόθεση-μια ολοκληρωμένη ομαλοποίηση των σχέσεων με την Πρίστινα. Για να ενταχθεί η Σερβία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ζητείται να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου (με πέντε κράτη μέλη της ΕΕ-Ισπανία, Ελλάδα, Κύπρο, Σλοβακία και Ρουμανία-που αρνούνται να αναγνωρίσουν τους Αλβανούς αυτονομιστές του Κοσσυφοπεδίου).
Μία από τις πιο συζητημένες ιδέες που διαβίβασε η Σερβία στο πλαίσιο του εσωτερικού διαλόγου για το Κοσσυφοπέδιο ήταν η πρόταση του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας Ίβιτσα Ντάτσιτς για την ανασχεδίαση των συνόρων μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου σε εθνοτική βάση. Αυτή η ιδέα που εξέφρασε ο Ντάτσιτς τον Μάιο του 2011 σε συνέντευξή του στην Αλβανική εφημερίδα Zeri, διευκρινίζοντας τότε ότι "αυτή είναι η προσωπική του άποψη, ας μην αρέσει ούτε στην Πρίστινα ούτε στο Βελιγράδι". Έτσι , αυτός, ο Ίβιτσα Ντάτσιτς, είναι ένας ρεαλιστής και δεν βλέπει άλλη λύση.
Η υπόσχεση να συμπεριληφθεί η Σερβία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ένα είδος δολώματος για τους Σέρβους. Σε αυτό το θέμα, οι Βρυξέλλες και η Ουάσινγκτον κρατούν υπό πίεση το Βελιγράδι. Την παραμονή της υπουργικής συνεδρίασης στη Βιέννη, ο Johannes Khan, Ευρωπαίος Επίτροπος για τη διεύρυνση και την πολιτική γειτονίας, κάλεσε την ΕΕ να μην εμποδίσει τη συναλλαγή της Πρίστινα και του Βελιγραδίου. Αυτή η δήλωση έγινε την επομένη της ημέρας που ο επικεφαλής του καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου, Χασίμ Θάτσι, και ο Πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, επιβεβαίωσαν ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ τους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια τέτοια συναλλαγή. Σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές, οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες αναμένουν να συνάψουν μια ολοκληρωμένη και νομικά δεσμευτική συμφωνία μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου μέχρι την άνοιξη του 2019, και η εκπλήρωση της υπόσχεσης για ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ αναβάλλεται τουλάχιστον μέχρι το 2025....
Πώς θα μπορούσε να είναι η συμφωνία; Ο Ντάτσιτς αναφερόταν στην ανταλλαγή εδαφών: Στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, κυρίως οι Σέρβοι (4 Δήμοι, 120.000 άνθρωποι), θα μπορούσαν να μεταφερθούν και πάλι στη Σερβία (μετά την επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999 τους απομάκρυναν από αυτή), και στη Νότια Σερβία, μια περιοχή που κατοικείται κυρίως από Αλβανικό πληθυσμό (που αναφέρεται στις κοινότητες Πρέσεβο και Μπουγιάνοβατς) θα προσαρτηθεί στο Κοσσυφοπέδιο. Εκτός από τους δύο δήμους που υπολογίζονται, οι Αλβανοί σκοπεύουν να εντάξουν στη "Δημοκρατία του Κοσσυφοπεδίου" και στην Κοινότητα Medvedzha.
Ωστόσο, ο Χασίμ Θάτσι καλεί την κατάσταση "ανακούφισης της έντασης" με τη Σερβία όχι την ανταλλαγή εδαφών, αλλά την αναθεώρηση των συνόρων, ως αποτέλεσμα της οποίας τα εδάφη με την πλειονότητα του Αλβανικού πληθυσμού θα είναι μέρος της "Δημοκρατίας του Κοσσυφοπεδίου". Σύμφωνα με τον Θάτσι, αυτό θα ανοίξει και τις δύο πλευρές στην προοπτική ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και για το Κοσσυφοπέδιο, θα προσθέσουμε και στο ΝΑΤΟ. Δεν είναι τυχαίο ότι το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ υποστηρίζει την ιδέα του "επαναπροσδιορισμού" των συνόρων, και ο Θάτσι εξαιρετικά ευγνώμων προς τους πρεσβευτές των ΗΠΑ στο Βελιγράδι και στην Πρίστινα για την υποστήριξή τους.
Ο Βούτσιτς έχει από καιρό καταλάβει ότι "η Σερβία δεν θα πάρει τίποτα," αλλά καταδικασμένος επιδεικνύει την αδυναμία του: λέγοντας τι να κάνω. Εν τω μεταξύ, το State department "υπενθυμίζει" στον Σέρβο Πρόεδρο τις προσδοκίες του. Και το κλειδί δεν μπορεί να είναι χρυσός και δεν είναι καν επιχρυσωμένο: Τους λέει πως να πάρουν στα χέρια τους ένα κλειδί από πυρίτη, που λέγεται “χρυσός των ανοήτων”.
Στα Ιστορικά προηγούμενα της εθνοτικής οριοθέτησης περισσότερο από αρκετά στον εικοστό αιώνα, αυτό το είδος του μοτίβου των συνόρων ήταν συνήθως συνοδευόμενο από απέλαση του πληθυσμού. Θα το πραγματοποιήσουν και τώρα; Για παράδειγμα, ο Θάτσι αναφέρει 55, 000 Αλβανούς υπηκόους οι οποίοι ζουν στο Κοσσυφοπέδιο μετά την αλλαγή των συνόρων: περίεργος αριθμός, αν λάβουμε υπόψη, για παράδειγμα, ότι η πλειονότητα του πληθυσμού της πόλης Μπουγιάνοβατς ήταν Σέρβοι στην απογραφή του 2002. Δεν υπάρχουν πλέον πρόσφατα στατιστικά στοιχεία επειδή οι Αλβανοί μποϊκοτάρισαν την πληθυσμιακή απογραφή το 2011.
Η ιδέα της αλλαγής των συνόρων προκαλεί μεγάλη ανησυχία στη Σερβική ορθόδοξη εκκλησία, ειδικά στην κοινότητα της παλαιότερης Μονής Βισόκι Ντεκάνι. Ο αρχιμανδρίτης Σάββα (Yanyich) μιλάει για αυτό: αν η Σερβία αναγνωρίσει τη «Δημοκρατία του Κοσσυφοπεδίου», το ορθόδοξο ιερό θα εμφανιστεί στην Αλβανική επικράτεια που μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες - θα θυμηθούμε την βάρβαρη καταστροφή από τους Αλβανούς των ορθοδόξων ναών και μοναστηριών με τις διεθνείς δυνάμεις της KFOR.
Επί του παρόντος, τα δυτικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι το βόρειο Κοσσυφοπέδιο βρίσκεται στην πραγματικότητα υπό τον έλεγχο του Βελιγραδίου. Έτσι δεν είναι; Στα τέλη Μαρτίου του τρέχοντος έτους, στο Κοσσυφοπέδιο εμπόδισαν τον Μάρκο Dzhurich, παρά το γεγονός ότι ο διευθυντής του γραφείου του Κοσσυφοπεδίου και του Μετόχι ακολούθησαν ακριβώς τις ρυθμίσεις για τις επισκέψεις αξιωματούχων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας.
Τον Ιανουάριο κοντά στα γραφεία του κόμματος “Ελευθερία, Δημοκρατία, Αλήθεια” πυροβολήθηκε ο ηγέτης του Oliver Ιβάνοβιτς, στον οποίο έριξαν πέντε σφαίρες. Ένα χρόνο πριν από αυτό, ο τότε Πρόεδρος της Σερβίας, Τόμισλαβ Νίκολιτς, αναγκάστηκε να απειλήσει την εισαγωγή στρατευμάτων για την προστασία των Σέρβων υπηκόων του βόρειου Κοσσυφοπεδίου.
Είναι γνωστό ότι οι θέσεις των χωρών της ΕΕ για πιθανή εδαφική μετεγκατάσταση στα Βαλκάνια αποκλίνουν. Συγκεκριμένα, η Αυστρία εξέφρασε τη στήριξή της στις διαπραγματεύσεις του Βούσιτς με τον Θάτσι. Οι Βρυξέλλες τονίζουν ότι μια πιθανή συμφωνία μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας δεν θα θεωρηθεί ως προηγούμενο. Για να παραθέσω τον Επίτροπο Khan: η συμφωνία "δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως παράδειγμα σε περίπτωση επίλυσης άλλων προβλημάτων". Η Γερμανία και η Ισπανία μίλησαν κατά της αναθεώρησης των συνόρων. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Maas πιστεύει ότι ακόμη και η συζήτηση για το θέμα αυτό δεν είναι πρόσφορη, και η ανακατανομή των συνόρων μπορεί να "ανοίξει παλιές πληγές". Οι Γερμανοί φοβούνται ότι η νέα διχοτόμηση των εδαφών στα Βαλκάνια συνεπάγεται τη διάλυση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Τρεις πρώην υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι του ΟΗΕ- o Γερμανός Κρίστιαν Σβαρτς-Σίλινγκ, ο Σουηδός Καρλ Μπιλντ (διαβόητος για την υποστήριξή του για τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας) και ο Βρετανός Πάντι Άσνταουν το ανέφεραν ευθέως.
Η προοπτική της δημιουργίας της μεγάλης Αλβανίας είναι σιωπηλή. Εν τω μεταξύ, τα Βαλκάνια διατηρούν τη θλιβερή δόξα της πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης.
https://www.fondsk.ru
