 |
| WIKIPEDIA ORG |
Πραγματοποιήθηκε η τελετή στην Θεσσαλονίκη για την έναρξη της κατασκευής του Trans Adriatic Pipeline (TAP), που έχει προγραμματιστεί για την προμήθεια αερίου από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ιταλία την Ελλάδα και την Αλβανία, ξεκινώντας τα γεγονότα σχεδόν πριν από τρία χρόνια, όταν τον Ιούνιο του 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε επίσημα το κλείσιμο του πιο φιλόδοξου σχεδίου αερίου Nabucco και πρότεινε ένα νέο έργο το TAP που έχει προτεραιότητα. Ως ένας από τους λόγους για την παύση των εργασιών σχετικά με τα προβλήματα κατασκευής του Nabucco εντοπίστηκε με την μη πλήρωση του σωλήνα, αφού τα αποθεματικά του πεδίου Shah Deniz στο Αζερμπαϊτζάν και οι συμβάσεις από την πλευρά του Αζερμπαϊτζάν με τη Ρωσία κατέστησαν αδύνατο να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός των 30 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως.
Από τότε, η κατάσταση στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου, βέβαια, έχει αλλάξει. Τώρα οι μέτοχοι της εταιρείας του έργου του TAP είναι η BP (UK), η SOCAR (Αζερμπαϊτζάν),η Snam (Ιταλία), η Fluxys (Βέλγιο), η Enagas (Ισπανία) και η Axpo (Ελβετία). Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές δεν μιλούν υπέρ της αποτελεσματικότητας ή ακόμα και της εκπληρώσεως του TAP ως διαδόχου του Nabucco, αν και η ικανότητα σχεδιασμού του νέου αγωγού δεν είναι 30, αλλά μόνο 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Πρώτον, συνέβη μια σημαντική αύξηση των παραδόσεων στην ευρωπαϊκή αγορά του ρωσικού φυσικού αερίου. Το 2014, οι συνολικές πωλήσεις φυσικού αερίου της 'Gazprom' στις χώρες της ΚΑΚ ανήλθε σε 159.4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Οι μεγαλύτεροι πελάτες της είναι παραδοσιακά η Γερμανία, η Τουρκία και η Ιταλία. Συγκεκριμένα, στην Ιταλία παραδόθηκαν 21,7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου - περισσότερο από δύο φορές από ό, τι έχει προγραμματιστεί για το 2020, όταν θα ξεκινήσει ο εφοδιασμός της Ιταλίας με τον αγωγό φυσικού αερίου του TAP.
Δεύτερον, αυτή την Άνοιξη στην Ευρωπαϊκή αγορά άρχισε να εισέρχεται το LNG από τις ΗΠΑ. Και παρόλο που οι όγκοι και οι τιμές του, τουλάχιστον μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, δεν θα του επιτρέψουν να εκτοπίσει τις αγορές που ήδη έχει καταλάβει το ρωσικό φυσικό αέριο αλλά είναι αρκετά ικανοί να το υπονομεύσουν με την χρηματοπιστωτική και οικονομική αποδοτικότητα των νέων έργων (όπως ο TAP) και το Αμερικανικό LNG.
Τρίτον, ο διάδοχος του Nabucco έχει άμεσους περιφερειακούς ανταγωνιστές στη γραμμή των έργων κατασκευής αγωγών. Μεταξύ αυτών, αναβίωσε το έργο ITGI Ποσειδώνας, με στόχο και πάλι για τη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ιταλία. ' Το Μνημόνιο Κατανόησης για την προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα μέσω τρίτων χωρών στην Ελλάδα και από την Ελλάδα προς την Ιταλία', υπεγράφη τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου της PJSC 'Gazprom' Αλεξέι Μίλερ, τον διευθύνων σύμβουλο της Edison SpA Mark Benayun και τον Διευθύνων Σύμβουλο της ΔΕΠΑ Α.Ε. Θεόδωρο Κιτσάκο. «Η δυνατότητα του νέου έργου αγωγών τροφοδοσίας, η υλοποίηση του οποίου θα πραγματοποιηθεί σε πλήρη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ θα αυξήσει την αξιοπιστία του εφοδιασμού με αέριο την Ιταλία και θα ενισχύσει το ρόλο της ως ένα σημαντικό κόμβο φυσικού αερίου στη Νότια Ευρώπη, το οποίο αντιστοιχεί προς τους στόχους της Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής», - δήλωσε ο Mark Benayun. Παράλληλα, και ο ITGI Ποσειδώνας, και ο TAP μπορούν να θεωρηθούν ως μέρος του λεγόμενου Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου από την Τουρκία και την Ελλάδα προς την Ιταλία.
Το έργο ITGI Ποσειδών - « είναι πλήγμα για την εταιρεία Snam, η οποία είναι μέτοχος του TAP που θα εκτεθεί σε άμεση πίεση από τον ανταγωνισμό μεταφοράς φυσικού αερίου», - όπως ορθώς επισήμανε το θέμα αυτό η Ιταλική έκδοση του Il Foglio.
Και το τελευταίο πράγμα, ίσως το πιο σημαντικό . Το έργο TAP τώρα - πριν από την κατασκευή του - έχει αποκτήσει γεωπολιτική διάσταση, αυτό που δεν είχε καν το έργο του Nabucco.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθεί να θεωρεί τις διαδρομές των αγωγών φυσικού αερίου ως μέσο αποκλεισμού της Ρωσίας από τις Ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας. Ωστόσο, σε περίπτωση που υπάρχει ο TAP οι Ευρωπαίοι δέχονται ισχυρή πίεση από την Τουρκία. Σε αυτήν την περίπτωση, ο Ερντογάν προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να συμπεριλάβει την Τουρκία σε όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα ενέργειας, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει για ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην Ευρώπη από ό, τι στην περίπτωση του προβλήματος των προσφύγων. Έτσι στα τέλη του 2015, η Άγκυρα ανακοίνωσε την πρόθεσή της να συγχωνεύσει σε ένα ενιαίο σύνολο τον TAP και τις υποδομές του TANAP (Trans-Anatolian αγωγού φυσικού αερίου). Σε αυτήν την περίπτωση, η συνολική ισχύς του συνδυασμένου συστήματος θα ανερχόταν σε 26 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, και όλα θα είναι αποκλειστικά από τα πεδία του Αζερμπαϊτζάν και τους αγωγούς μέσω Τουρκίας. Η Ειδική συμφωνία σχετικά με σχέδιο TANAP επιτεύχθηκε από την Άγκυρα και το Μπακού στο Δεκέμβριο του 2015 - κατά την κορύφωση της κρίσης στην ρωσο-τουρκικές σχέσεις, και λίγους μήνες πριν από τη σύναψη των συμφωνιών σχετικά με τους μετανάστες από την Άγκυρα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και την αυθόρμητη κλιμάκωση της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Τι είδους ισορροπία δυνάμεων αναδύεται; Από τη μία πλευρά – η Ρωσία, η οποία προμηθεύει την Ευρώπη περίπου το ένα τρίτο του φυσικού αερίου που αγοράζεται από τους Ευρωπαίους. Από την άλλη - Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, ανεπιτυχώς προσπαθούν να πείσουν την Επιτροπή να τους στηρίξει και να χρηματοδοτήσει τα κερδοφόρα έργα. Πλέον οι Ηνωμένες Πολιτείες, παίζοντας με τις αντιθέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρώπης, τροφοδοτούν την ευρωπαϊκή αγορά με το δικό τους υγροποιημένο φυσικό αέριο. Μια άλλη συνέχιση της γραμμής αντιπαράθεσης –είναι οι Ελληνο-Τουρκικές γεωπολιτικές αντιθέσεις, τις οποίες είναι απίθανο να είναι σε θέση να εξομαλύνουν τα έργα του φυσικού αερίου.
' Το Παιχνίδια με τους αγωγούς στην Ευρώπη είναι ατελείωτο,' - λέει το εθνικό συμφέρον, και καταλήγει: «Αγωγοί δεν σημαίνουν πλέον τα μόρια του χάλυβα και του φυσικού αερίου - τώρα είναι η επιτομή της υπερηφάνειας, της ασφάλειας και της εξάρτησης. Εν ολίγοις, έχουν γίνει μέρος των άυλων περιουσιακών στοιχείων, για τα οποία συχνά είναι αδύνατον να διαχειριστούν ή να λάβουν αποφάσεις
Ένα τέτοιο έργο είναι ο TAP κατάλληλο και για τις δυο περιπτώσεις και δεν θα μπορούσε να είναι πιο ακριβές.
