6-4-2014
Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος ΜΑ, Ph.D
πρ. Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΠ
Κάποτε οι άνθρωποι, σε αιώνες μη ιστορικά καταγράψιμους, στα βάθη της ιστορίας, θυσίαζαν παιδιά, γυναίκες, άνδρες για να εξευμενίζουν τους Θεούς. Με άλλα λόγια πίστευαν ότι υπάρχει ένας εξωτερικός κόσμος που εκδηλώνει συμπάθεια ή αντιπάθεια στα ανθρώπινα πράγματα κατά περίπτωση, και ότι αυτός ο κόσμος θα έπρεπε να ικανοποιείται από τους ανθρώπους, για να έχουν την εύνοια του. Έτσι θυσίαζαν ή έκαναν άλλες τελετουργίες. Πέρασαν χιλιάδες χρόνια μέχρι ότου οι άνθρωποι ανακαλύψουν και πεισθούν ότι ο έξω κόσμος έχει την δική του υπόσταση, διαφορετική από αυτή του ανθρώπου και δεν δείχνει συμπάθεια ή αντιπάθεια σε αυτούς.
Την γραμμή του διαχωρισμού την τράβηξε η επιστήμη στα χέρια της οποίας περιήλθε μετά ο έξω κόσμος. Έτσι έπαψαν να θυσιάζουν άλλους ανθρώπους και παιδιά και να συμπεριφέρονται με ένα ορισμένο τρόπο. Ο κόσμος μετά τον Θαλή τον Μιλήσιο έγινε φυσικός και ως τοιούτος πλέον ερμηνεύεται. Αλλά μην νομίσετε κιόλας ότι από την εποχή του Θαλή του Μιλήσιου που η επιστήμη αρχίζει να υπάρχει η φάμπρικα των δεισιδαιμονιών έπαψε να υφίσταται. Πόσοι άνθρωποι κάθε μέρα δεν τρέχουν δεξιά και αριστερά για να μάθουν την μοίρα τους. Στα πρωϊνάδικα της τηλεόρασης η ακροαματικότητα φτάνει σε ύψη όταν οι αστρολόγοι μιλούν. Θα έλεγα ότι είναι λίγο το κακό.
Το κακό όμως είναι μεγάλο όταν σε ανόητες δεισιδαιμονίες βασίζεται η ζωή μας και κυβερνιέται από αυτές. Είναι πνευματικό κατάντημα η διανοητική αυτή ανεπάρκεια που κατ’ ανάγκη συνοδεύεται από ηθική πτώση και ανελευθερία.
Κάπως έτσι έχει η ιστορία της ΕΕ, της Ευρωζώνης και του Ευρώ. Σκοτώνουμε στην κυριολεξία ανθρώπους καθημερινά επειδή ορισμένοι ανόητοι μας επέβαλαν δίκην Ιερέων, Φαραώ, μεγάλου Βασιλέως ή Ιεράς Εξέτασης να συμπεριφερόμαστε και να ζούμε με ένα ορισμένο τρόπο επειδή μια δήθεν εξωτερική αλήθεια υπάρχει, που είναι αμετακίνητη και
αυτό θέλει. Η δεισιδαιμονία, η ανοησία και ο φόβος σε όλο τους το μεγαλείο.
Η ιδέα τους είναι απλή. Ένα νοικοκυριό έχει το εισόδημα του που αποτελείται από μισθούς, τόκους και άλλα κέρδη. Αν το εισόδημα του δεν είναι επαρκές κάλλιστα μπορεί να δανειστεί από τις τράπεζες ως ένα σημείο, γιατί μετά από ένα σημείο ο δανεισμός και γίνεται επαχθής αλλά μπορεί και να διακοπεί. Κατά συνέπεια απαιτείται περιορισμός των δαπανών του νοικοκυριού για την δημιουργία ενός πλεονάσματος για την αποπληρωμή των χρεών του.
Αν αυτή την απλή λογική την επεκτείνουμε όπως έκανε ο Άνταμ Σμίθ στο κράτος μπορούμε να πούμε ότι ‘ότι είναι συνετό για μια οικογένεια είναι συνετό για όλο το βασίλειο’. Η παρατήρηση αυτή μας λέει με άλλα λόγια ότι οι δαπάνες του κράτους καθορίζονται από τα φορολογικά του έσοδα και από την δυνατότητα του να δανείζεται. Η κυβέρνηση δηλαδή δαπανά τα φορολογικά έσοδα και τρέχει μετά στις αγορές να δανειστεί για να καλύψει τα ελλείμματα της. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος ένα κράτος να βρεθεί σε κατάσταση πτώχευσης αν δεν είναι προσεκτικό με τα δημόσια οικονομικά.
Μετά από αυτά έρχονται τα ΜΜΕ, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης, διάφοροι πολιτικοί και τραπεζίτες και μας κουνάνε το δάκτυλο υπενθυμίζοντας μας ότι αφού τολμήσαμε να ζήσουμε πέρα από τα μέσα που διαθέταμε γίναμε αφερέγγυοι και οι αγορές δίκαια μας επιβάλλουν επαχθής όρους δανεισμού ή και δίκαια μας αποκόπτουν από τον δανεισμό.
Και έπεται η λιτότητα, η ανεργία, η καταστροφή του αμαρτωλού κράτους και ραγιάδες πια περιμένουμε τον καλό τραπεζίτη και τον καλό καπιταλιστή κάποτε να επενδύσουν στη χώρα μας αφού στο μεταξύ γίνουμε ενάρετοι. Σε ποιο βαθμό θα έχουμε γίνει ενάρετοι θα μας το πουν τα επιτόκια της αγοράς όταν ξαναπάμε να δανειστούμε. Ότι μας δέχονται είναι μια επιτυχία, ασχέτως αν το ΑΕΠ μειώνεται, η ανεργία καλπάζει και ο κόσμος γίνεται φτωχότερος και χρεωστάει ακόμα πιο πολλά.
Είναι έτσι τα πράγματα ή οι άνθρωποι τα έχουν χάσει πιστεύοντας σε δεισιδαιμονίες; Θα προσπαθήσω να αποδείξω ότι μάλλον συμβαίνει το δεύτερο.
Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι η ΕΕ είναι ένα κράτος και αντιμετωπίζει υψηλή ανεργία, όπως πράγματι συμβαίνει. Τι σημαίνει αυτό; Ότι εφ όσον υπάρχει ανεργία οι δαπάνες του κράτους και του ιδιωτικού τομέα δεν είναι επαρκείς για να απορροφηθεί η ανεργία. Τι άλλο σημαίνει αυτό; Ότι τα επιτόκια είναι υψηλά και ότι το κράτος της ΕΕ θα πρέπει να δώσει χρήμα πιο πολύ στις τράπεζες με την μορφή τραπεζικών αποθεματικών.
Η ιδέα και εδώ είναι απλή. Ένα κράτος που εκδίδει το νόμισμα του έχει στα χέρια του την δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, μπορεί να δαπανήσει όσο θέλει για να απορροφήσει την ανεργία και να θέσει τα επιτόκια σε εκείνο το επίπεδο που επιθυμεί. Πως δαπανά ένα κράτος που εκδίδει το δικό του νόμισμα; Απλά, δημιουργώντας πιστώσεις στους λογαριασμούς που έχει στις τράπεζες, με το δικό του χρήμα που εκδίδει. Με άλλα λόγια το κράτος μπορεί να αγοράσει την ‘ανεργία’ αφού οι άνεργοι θα πληρωθούν για την εργασία που θα προσφέρουν. Και φυσικά δεν έχει να φοβηθεί το κράτος για τον πληθωρισμό εφ όσον στην οικονομία υπάρχουν ανεκμετάλλευτοι πόροι. Αν φτάσουμε στην πλήρη απασχόληση έχουμε λύσεις.
Η έννοια λοιπόν του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού είναι άνευ σημασίας αφού το κράτος εκδίδει το νόμισμα του και κατά συνέπεια η ταύτιση του κράτους με μια οικογένεια που δεν εκδίδει το νόμισμα της είναι μάλλον ανόητη.
Το κράτος δεν έχει κανένα λόγο να έχει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό αν αυτό δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς του. Αν κάποια στιγμή ο προϋπολογισμός ισοσκελιστεί έχει καλώς, αν πάλι όχι, και πάλι έχει καλώς. Το ακριβές έλλειμμα του προϋπολογισμού ή ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός έχει να κάνει με την ανεργία. και με τίποτ’ άλλο.
Επίσης το ακριβές ποσοστό του ελλείμματος επί του ΑΕΠ θα πρέπει να είναι συνεπές με το ύψος του επιθυμητού επιτοκίου. Αν το κράτος έχει δημιουργήσει υψηλή χρέη με τον ίδιο τρόπο μπορεί να δημιουργήσει ρευστότητα στις τράπεζες αγοράζοντας τα ομολόγα πίσω και έτσι να διατηρεί τα επιτόκια στο επιθυμητό επίπεδο. Με άλλα λόγια όταν το κράτος διαθέτει ομολόγα δεν το κάνει για να δανειστεί –να δανειστεί το χρήμα του είναι αδύνατον- το κάνει για να διατηρεί το επιτόκιο σε τέτοιο επίπεδο που θα καθιστούν τις επενδύσεις εφικτές.
Συνοψίζοντας ένα κράτος που εκδίδει το νομίσματα του για τις δαπάνες του δεν στηρίζεται ούτε στους φορολογούμενος ούτε στις αγορές για να δαπανήσει. Το κάνει για να εξασφαλίσει την προώθηση των επενδύσεων, την πλήρη απασχόληση και την σταθερότητα των τιμών.
Έτσι έχουν τα πράγματα. Και ενώ κάποιος θα περίμενε η ΕΕ να ακολουθητέε την πολιτική των δαπανών αυτή προσκολλημένη σε ηλίθιες δεισιδαιμονίες μας θυσιάζει όλους σε μια εξωτερική αλήθεια που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Μας θυσιάζει στις Τράπεζες και παθητικά το δεχόμαστε από φόβο.
Η άμεση επιστροφή στο εθνικό μας νόμισμα θα είναι και η σωτηρία μας από αυτή την ομαδική παράκρουση.
spyridonstalias@hotmail.com
http://www.triklopodia.gr/
