Αλεξέι Λοσάν RBTH
Η Gazprom απείλησε για πρώτη φορά να σταματήσει την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αν η ΕΕ σαμποτάρει το σχέδιο του αγωγού αερίου Turkish Stream. Με τον συγκεκριμένο αγωγό είναι άμεσα συνδεδεμένο το σχέδιο για δημιουργία του Greek Stream.
Η μεγαλύτερη ρωσική εταιρία φυσικού αερίου Gazprom απείλησε για πρώτη φορά με διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στην Ευρώπη αν το πρόγραμμα του αγωγού Turkish Stream, που θα περνά, υποθαλάσσια, μέσω της Μαύρης θάλασσας στη Νότια Ευρώπη, εμποδιστεί. Σύμφωνα με την οικονομική εφημερίδα RBK-Daily ο επικεφαλής της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, στη διάρκεια συνεδρίου στο Βερολίνο δήλωσε ότι «θα προβούμε σε αυτή τη διακοπή, αν μας αναγκάσουν».
Ο διευθύνων σύμβουλος της ρωσικής εταιρίας ανέφερε ότι η ΕΕ επιχειρεί μονομερώς να μετατοπίσει στην Gazprom όλα τα ρίσκα που αφορούν στην παροχή του αερίου, γεγονός που δημιουργεί μεγάλες δυσκολίες στην εταιρία. Πρόσθεσε δε, ότι «η Ευρώπη πρέπει να δώσει μια σαφή απάντηση για το αν θέλει αυτή την πηγή τροφοδοσίας της ή όχι». Προηγουμένως, η ρωσική κυβέρνηση και η διοίκηση της Gazprom είχαν δεσμευτεί ότι δεν θα αθετήσουν ποτέ τις συμβατικές υποχρεώσεις απέναντι στους ευρωπαίους καταναλωτές.
Αντίδραση στις ενέργειες της ΕΕ
Σύμφωνα με τον έμπειρο αναλυτή της επενδυτικής εταιρίας Finam Management, Ντμίτρι Μπαράνοφ, ένας από τους λόγους της δριμείας ανακοίνωσης της Gazprom ήταν η διαμόρφωση στην Ευρώπη ενός “ενιαίου ευρωπαϊκού ενεργειακού συνασπισμού”. Χαρακτηριστικά, το Μάρτιο, οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ ενέκριναν την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία η Κομισιόν δύναται να παρεμβαίνει άμεσα τις εμπορικές συμφωνίας προμηθειών φυσικού αερίου, μεταξύ αυτών και τα συμβόλαια της Gazprom. Η υφιστάμενη μέχρι τώρα πρακτική ήταν ότι οι ευρωπαίοι καταναλωτές συμφωνούσαν με τους προμηθευτές ξεχωριστά ο καθένας, ενώ οι όροι του εμπορικού συμβολαίου ήταν αυστηρά εμπιστευτικοί. Όπως προκύπτει από τη δήλωση του Αλεξέι Μίλερ, η ΕΕ προσπαθεί να αλλάξει τα ισχύοντα εδώ και πάνω από 40 χρόνια συμβόλαια και δεδομένα στις ενεργειακές σχέσεις της με τη Ρωσία. «Αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θελήσει να καθιερώσει μια ενιαία τιμή εισαγωγής του αερίου, αυτή δεν θα είναι η χαμηλότερη από τις τιμές, βάσει των οποίων χορηγούμε αέριο στην Ευρώπη», τόνισε.
Η δημιουργία του νέου συνασπισμού δημιουργεί κινδύνους για το πρόγραμμα του νέου αγωγού φυσικού αερίου. Όπως αναφέρει ο Μπαράνοφ, «ο κίνδυνος που εμφανίστηκε για τον Turkish Stream ήταν πιθανόν ο λόγος που οδήγησε τον Αλεξέι Μίλερ να προβεί σε αυτή τη δήλωση». Σύμφωνα με τον σημαντικότερο αναλυτή της επενδυτικής εταιρίας UFS IC, Ιλιά Μπαλακίρεφ, και αυτή η δήλωση «είναι μέσα στα πλαίσια των προσπαθειών να πειστεί η ΕΕ να επιλύσει τα μελλοντικά προβλήματα της διαμετακόμισης μέσω της Ουκρανίας».
Παράκαμψη της Ουκρανίας
Η Gazporm σχεδιάζει, ως το 2019, να έχει παραιτηθεί από τη μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω του ουκρανικού εδάφους. Για το λόγο αυτό υπήρχε η πρόθεση κατασκευής του αγωγού South Stream που, ξεκινώντας από τη Ρωσία, θα περνούσε από τη Μαύρη θάλασσα στη Βουλγαρία και εν συνεχεία στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της περιοχής των Βαλκανίων. Ωστόσο, υπό την πίεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η ηγεσία της Βουλγαρίας μπλοκάρισε το σχέδιο, επικαλούμενη τους όρους του Γ΄ ενεργειακού πακέτου. Σύμφωνα με το τελευταίο, μια πλευρά δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα προμηθευτής και ιδιοκτήτης υποδομών μεταφοράς. Στα τέλη του 2014 η Gazprom εγκατέλειψε τον αγωγό South Stream και ανακοίνωσε την κατασκευή ενός ανάλογου αγωγού φυσικού αερίου προς την Τουρκία, τον Turkish Stream. Η επέκταση αυτού του αγωγού μπορεί να γίνει στη συνέχεια, μέσω της Ελλάδος, και του ονομαζόμενου Greek Stream.
Ο Μπαλακίρεφ αναφέρει ότι «αν η κατάσταση εξελιχθεί αρνητικά για τη Gazprom, αυτή θα απολέσει ένα σημαντικό κομμάτι της ευρωπαϊκής αγοράς, αν και το να υποστηριχθεί ότι θα εκτοπιστεί πλήρως από το Ιράν, είναι κάτι το πρόωρο». Κατά τον ίδιο, η Ευρώπη σε κάθε περίπτωση τα επόμενα 5 χρόνια δεν μπορεί να παραιτηθεί πλήρως από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά και η Ρωσία δεν μπορεί ελαφρά τη καρδία να εγκαταλείψει την ευρωπαϊκή αγορά αερίου, παρά τις “απειλές”». Όπως και να έχει, και οι δυο πλευρές θα υποχρεωθούν να συμφωνήσουν, θεωρεί ο Μπαλακίρεφ.
Όπως αναφέρει ο Ντμίτρι Μπαράνοφ, «η Ρωσία, στη διάρκεια αυτών των δεκαετιών συνεργασίας με την Ευρώπη απέδειξε ότι αποτελεί αξιόπιστο προμηθευτή, ότι η ευρωπαϊκή αγορά είναι σημαντική γι’ αυτή».
