Για πρώτη φορά διατυπώνεται δημοσίως η πιο ριζοσπαστική κριτική του αντιμνημονιακού κινήματος για την υπερχρέωση της χώρας και τη θηλιά των δανειστών.
Αλλεπάλληλα ρεκόρ διεκδικεί η επίσημη πλέον συγκρότηση της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου (ΕΛΕ) του Δημοσίου Χρέους, μετά την πρώτη συνεδρίασή της το τετραήμερο 4 έως 7 Απριλίου 2015 στο κτίριο της Γερουσίας στην Ελληνική Βουλή. Δεν είναι μόνο πως για πρώτη φορά συγκροτείται επί ευρωπαϊκού εδάφους ανάλογη Επιτροπή με απόφαση προέδρου Βουλής, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για να διερευνηθούν και να αμφισβητηθούν και στον αναπτυγμένο καπιταλισμό οι όροι δημιουργίας και διόγκωσης του δημοσίου χρέους, επιτρέποντας στη συνέχεια τη διαγραφή του.
Είναι επίσης τα διασταυρούμενα πυρά που δέχτηκε απ' όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα και τον Τύπο, ο οποίος όταν δεν έβγαζε απλώς την υποχρέωση, καταχωνιάζοντας την είδηση σε κάποια εσωτερική αριστερή σελίδα, αλλά πλειοδοτούσε, μάλιστα, σε βιτριολικά σχόλια, που στις περισσότερες περιπτώσεις αφορούσαν στον ενδυματολογικό κώδικα των προσκεκλημένων από το εξωτερικό... Επί της ουσίας, ωστόσο, για τα όσα σοβαρά ειπώθηκαν από το βήμα της αίθουσας της Γερουσίας της Βουλής για το δημόσιο χρέος και τη διαπλοκή... σιγή ασυρμάτου.
Ωστόσο, ακόμη κι οι διαφωνίες που κατατέθηκαν από κορυφαίους κυβερνητικούς αξιωματούχους είχαν τη σημασία τους, καθώς εξέφρασαν τις αντιθέσεις που προκαλεί στο εσωτερικό της κυβέρνησης η δημιουργία της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους, όπως επισήμως ονομάστηκε από την πρόεδρο της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία ανέλαβε τη σχετική πρωτοβουλία. Χαρακτηριστικότερη ήταν η διαφωνία του υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος ναι μεν δήλωσε ότι θα εξασφαλίσει την πρόσβαση της Επιτροπής σε όποια στοιχεία ζητήσει από το υπουργείο του, από την άλλη όμως αμφισβήτησε τη δυνατότητά της να αποδείξει τον παράνομο χαρακτήρα του χρέους.
Λίγες ώρες αργότερα ο ίδιος υπουργός δήλωνε από τη Νέα Υόρκη πως «η Ελλάδα προτίθεται να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις της προς όλους τους πιστωτές της εις το διηνεκές». Η δημιουργία της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους προφανώς δεν εξυπηρετεί το σχέδιο πλήρους και έγκαιρης πληρωμής του δημοσίου χρέους, όπως συμφωνήθηκε με την απόφαση του Eurogroup της 20ής Φεβρουάριου 2015.
Ανάγκη διαγραφής
Κατά τ' άλλα, τα όσα ακούστηκαν από τους δεκάδες ομιλητές στο πλαίσιο της πρώτης δημόσιας συνεδρίασης της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους υπογράμμισαν την ανάγκη διαγραφής του χρέους. Ήταν, άλλωστε, η πρώτη φορά που η πιο ριζοσπαστική κριτική του αντιμνημονιακού κινήματος για την υπερχρέωση της χώρας και τη θηλιά των δανειστών διατυπωνόταν δημοσίως.
Από τους πρώτους που πήραν τον λόγο, μετά το άνοιγμα των εργασιών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκοπή Παυλόπουλο, ήταν ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Γιώργος Κασιμάτης, ο οποίος σημείωσε ότι ο έλεγχος νομιμότητας του δημοσίου χρέους αποτελεί γεγονός ύψιστης πολιτικής σημασίας. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του τόνισε πως οι παρεμβάσεις που είδαμε να ασκούνται στην πολιτική τα προηγούμενα χρόνια ξεπερνούν ακόμη κι αυτές της δεκαετίας του '60, ενώ υπογράμμισε πως πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν έχει παρατηρηθεί παραίτηση από εθνική κυριαρχία, όπως συνέβη στην Ελλάδα.
Μιλώντας ο καθηγητής Εργατικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Άρης Καζάκος χαρακτήρισε δόλιο ακρωτηριασμό του δικαίου των συμβάσεων τον όρο πως «οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται» («pacta sunt servanda»), υποστηρίζοντας ότι υπάρχει δυνατότητα αποδέσμευσης από μια σύμβαση όταν έχει ανατραπεί το πλαίσιο στο οποίο υπογράφηκε.
Μια από τις πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις έγινε από το στέλεχος της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και πρώην διευθυντή εθνικών λογαριασμών Νίκο Στρόμπλο, ο οποίος βίωσε από πρώτο χέρι και με δραματικό τρόπο το καθεστώς διώξεων στην υπηρεσία προκειμένου να «κουκουλωθεί» το «μαγείρεμα» των στοιχείων. Στην ομιλία του τόνισε ότι «ένα μεγάλο μέρος του χρέους είναι λογιστικό και όχι πραγματικό», ενώ περιέγραψε και τις αποκλίσεις που υπάρχουν στο χρέος κατά Μάαστριχτ και στην τήρηση των λογαριασμών με βάση το σύστημα ESA 95.
Ο κ. Στρόμπλος ανέδειξε τις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) στις γνωστές αλχημείες, καθώς στην Ελλάδα εφάρμοσε επιλεκτικά μεθόδους που δεν χρησιμοποιούνταν σε καμιά άλλη χώρα της Ευρώπης. Χαρακτηριστικότερη όλων ήταν η ένταξη δεκαεφτά ΔΕΚΟ (π.χ. των συγκοινωνιακών εταιρειών της Αθήνας, ΟΑΣΑ, Τραμ, Προαστιακός κ.λπ.) στον δημόσιο τομέα, κατά παράβαση μιας πάγιας παράδοσης που τις εντάσσει στον ιδιωτικό. Το αποτέλεσμα ήταν το χρέος να εκτιναχθεί κατά 28 δις ευρώ. Άλλο παράδειγμα αλόγιστης δημιουργίας δημοσίου χρέους που ανέφερε ο Νίκος Στρόμπλος αφορούσε στα ομόλογα μηδενικού κουπονιού και λήξεως 2014 που δόθηκαν στις φαρμακευτικές εταιρείες τον Αύγουστο του 2010 χωρίς να ελεγχθεί η νομιμότητα των τιμολογίων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια φούσκα ύψους 7 δις ευρώ.
Μιλώντας ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Μουρμούρας, χαρακτήρισε λάθος τη βασική λογική των Μνημονίων, βάσει των οποίων προέχει η σταθερότητα και έπεται η ανάπτυξη.
Ξεχωριστή σημασία είχαν οι τοποθετήσεις που αφορούσαν στη διαφθορά στο Δημόσιο των προηγούμενων χρόνων, με ευθύνη του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, και ειδικότερα με επίκεντρο τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Για παράδειγμα, ο υπουργός Επικράτειας αρμόδιος για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς, Παναγιώτης Νικολούδης, έκανε γνωστό τον... τιμοκατάλογο που είχαν κατοχυρώσει τα κόμματα του παραδοσιακού δικομματισμού: γύρω στο 2,5% στις συμβάσεις του Δημοσίου, 4% στα εξοπλιστικά προγράμματα και 23% στις προμήθειες στον τομέα της Υγείας.
Στην ομιλία του ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Τόσκας, ανέβασε στο 7% την προμήθεια που κυριαρχούσε σε κάθε αγορά, περιέγραψε τα συμφέροντα που έχουν συγκροτηθεί στον χώρο των εξοπλισμών με τη συμμετοχή μεγάλων ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων, ενώ τόνισε επίσης την ανάγκη διαγραφής μεγάλου μέρους του χρέους.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας, Κώστας Ήσυχος, ανέφερε ότι το 2006 αγοράστηκαν εκατόν εβδομήντα γερμανικά άρματα μάχης τύπου Leopard II, αξίας 1,7 δις ευρώ, τα οποία αγοράστηκαν χωρίς συμβάσεις συντήρησης και χωρίς αγορά βλημάτων, «εξαιρετικά αναγκαία για παρελάσεις, αλλά όχι για την άμυνα της χώρας». Αναφέρθηκε επίσης στην παραγγελία, λίγο πριν από τις εκλογές του 2000, πενήντα μαχητικών F16 χωρίς κινητήρα και σύστημα αυτοπροστασίας, τα οποία αγοράστηκαν μετά τις εκλογές σε τιμή που ισούται με το κόστος εκατόν είκοσι F16.,.
Ουσιαστική ήταν και η παρέμβαση του ιστορικού καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ Σπύρου Μαρκέτου, ενός από τα πολλά μέλη της Πρωτοβουλίας για τη Συγκρότηση της ΕΛΕ που συμμετέχουν στην Επιτροπή Αλήθειας. Στην ομιλία του τόνισε πως ο έλεγχος του χρέους θα απενοχοποιήσει την κοινωνία, που τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίστηκε υπαίτια για την έκρηξη του δανεισμού. Τις θετικές συνέπειες στο κίνημα από την Επιτροπή Αλήθειας εξήρε και η Δέσποινα Σπανού, υπεύθυνη Εργατικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.
Από το βήμα της Γερουσίας πέρασαν ακόμη πολλά μέλη της Επιτροπής που προέρχονται από το εξωτερικό και οι οποίοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν στις εργασίες της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους αμισθί. Από τον Βέλγο πολιτικό επιστήμονα Ερίκ Τουσέν, που θα προΐσταται των εργασιών της Επιτροπής, μέχρι τον πρώην ειδικό εισηγητή της Ύπατης Αρμοστείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Σέφας Λούμινα αλλά και καθηγητές κορυφαίων ξένων πανεπιστημίων (LSE) και ειδικούς του χρέους, οι οποίοι αναφέρθηκαν κατ' επανάληψη στην κοινωνική γενοκτονία που συντελέστηκε στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια με αφορμή την πληρωμή του χρέους, όπως και στην ανάγκη διαγραφής του.
Από τους πρώτους που πήραν τον λόγο, μετά το άνοιγμα των εργασιών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκοπή Παυλόπουλο, ήταν ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Γιώργος Κασιμάτης, ο οποίος σημείωσε ότι ο έλεγχος νομιμότητας του δημοσίου χρέους αποτελεί γεγονός ύψιστης πολιτικής σημασίας. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του τόνισε πως οι παρεμβάσεις που είδαμε να ασκούνται στην πολιτική τα προηγούμενα χρόνια ξεπερνούν ακόμη κι αυτές της δεκαετίας του '60, ενώ υπογράμμισε πως πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν έχει παρατηρηθεί παραίτηση από εθνική κυριαρχία, όπως συνέβη στην Ελλάδα.
Μιλώντας ο καθηγητής Εργατικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Άρης Καζάκος χαρακτήρισε δόλιο ακρωτηριασμό του δικαίου των συμβάσεων τον όρο πως «οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται» («pacta sunt servanda»), υποστηρίζοντας ότι υπάρχει δυνατότητα αποδέσμευσης από μια σύμβαση όταν έχει ανατραπεί το πλαίσιο στο οποίο υπογράφηκε.
Μια από τις πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις έγινε από το στέλεχος της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και πρώην διευθυντή εθνικών λογαριασμών Νίκο Στρόμπλο, ο οποίος βίωσε από πρώτο χέρι και με δραματικό τρόπο το καθεστώς διώξεων στην υπηρεσία προκειμένου να «κουκουλωθεί» το «μαγείρεμα» των στοιχείων. Στην ομιλία του τόνισε ότι «ένα μεγάλο μέρος του χρέους είναι λογιστικό και όχι πραγματικό», ενώ περιέγραψε και τις αποκλίσεις που υπάρχουν στο χρέος κατά Μάαστριχτ και στην τήρηση των λογαριασμών με βάση το σύστημα ESA 95.
Ο κ. Στρόμπλος ανέδειξε τις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) στις γνωστές αλχημείες, καθώς στην Ελλάδα εφάρμοσε επιλεκτικά μεθόδους που δεν χρησιμοποιούνταν σε καμιά άλλη χώρα της Ευρώπης. Χαρακτηριστικότερη όλων ήταν η ένταξη δεκαεφτά ΔΕΚΟ (π.χ. των συγκοινωνιακών εταιρειών της Αθήνας, ΟΑΣΑ, Τραμ, Προαστιακός κ.λπ.) στον δημόσιο τομέα, κατά παράβαση μιας πάγιας παράδοσης που τις εντάσσει στον ιδιωτικό. Το αποτέλεσμα ήταν το χρέος να εκτιναχθεί κατά 28 δις ευρώ. Άλλο παράδειγμα αλόγιστης δημιουργίας δημοσίου χρέους που ανέφερε ο Νίκος Στρόμπλος αφορούσε στα ομόλογα μηδενικού κουπονιού και λήξεως 2014 που δόθηκαν στις φαρμακευτικές εταιρείες τον Αύγουστο του 2010 χωρίς να ελεγχθεί η νομιμότητα των τιμολογίων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια φούσκα ύψους 7 δις ευρώ.
Μιλώντας ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Μουρμούρας, χαρακτήρισε λάθος τη βασική λογική των Μνημονίων, βάσει των οποίων προέχει η σταθερότητα και έπεται η ανάπτυξη.
Αεροπλάνα χωρίς κινητήρα
Ξεχωριστή σημασία είχαν οι τοποθετήσεις που αφορούσαν στη διαφθορά στο Δημόσιο των προηγούμενων χρόνων, με ευθύνη του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, και ειδικότερα με επίκεντρο τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Για παράδειγμα, ο υπουργός Επικράτειας αρμόδιος για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς, Παναγιώτης Νικολούδης, έκανε γνωστό τον... τιμοκατάλογο που είχαν κατοχυρώσει τα κόμματα του παραδοσιακού δικομματισμού: γύρω στο 2,5% στις συμβάσεις του Δημοσίου, 4% στα εξοπλιστικά προγράμματα και 23% στις προμήθειες στον τομέα της Υγείας.
Στην ομιλία του ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Τόσκας, ανέβασε στο 7% την προμήθεια που κυριαρχούσε σε κάθε αγορά, περιέγραψε τα συμφέροντα που έχουν συγκροτηθεί στον χώρο των εξοπλισμών με τη συμμετοχή μεγάλων ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων, ενώ τόνισε επίσης την ανάγκη διαγραφής μεγάλου μέρους του χρέους.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας, Κώστας Ήσυχος, ανέφερε ότι το 2006 αγοράστηκαν εκατόν εβδομήντα γερμανικά άρματα μάχης τύπου Leopard II, αξίας 1,7 δις ευρώ, τα οποία αγοράστηκαν χωρίς συμβάσεις συντήρησης και χωρίς αγορά βλημάτων, «εξαιρετικά αναγκαία για παρελάσεις, αλλά όχι για την άμυνα της χώρας». Αναφέρθηκε επίσης στην παραγγελία, λίγο πριν από τις εκλογές του 2000, πενήντα μαχητικών F16 χωρίς κινητήρα και σύστημα αυτοπροστασίας, τα οποία αγοράστηκαν μετά τις εκλογές σε τιμή που ισούται με το κόστος εκατόν είκοσι F16.,.
Απενοχοποίηση της κοινωνίας
Ουσιαστική ήταν και η παρέμβαση του ιστορικού καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ Σπύρου Μαρκέτου, ενός από τα πολλά μέλη της Πρωτοβουλίας για τη Συγκρότηση της ΕΛΕ που συμμετέχουν στην Επιτροπή Αλήθειας. Στην ομιλία του τόνισε πως ο έλεγχος του χρέους θα απενοχοποιήσει την κοινωνία, που τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίστηκε υπαίτια για την έκρηξη του δανεισμού. Τις θετικές συνέπειες στο κίνημα από την Επιτροπή Αλήθειας εξήρε και η Δέσποινα Σπανού, υπεύθυνη Εργατικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.
Από το βήμα της Γερουσίας πέρασαν ακόμη πολλά μέλη της Επιτροπής που προέρχονται από το εξωτερικό και οι οποίοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν στις εργασίες της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους αμισθί. Από τον Βέλγο πολιτικό επιστήμονα Ερίκ Τουσέν, που θα προΐσταται των εργασιών της Επιτροπής, μέχρι τον πρώην ειδικό εισηγητή της Ύπατης Αρμοστείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Σέφας Λούμινα αλλά και καθηγητές κορυφαίων ξένων πανεπιστημίων (LSE) και ειδικούς του χρέους, οι οποίοι αναφέρθηκαν κατ' επανάληψη στην κοινωνική γενοκτονία που συντελέστηκε στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια με αφορμή την πληρωμή του χρέους, όπως και στην ανάγκη διαγραφής του.
