Καθοριστικός παράγοντας ανωμαλίας στην Ουκρανία παραμένουν οι ΗΠΑ, ακόμα και μετά την υπογραφή της Συμφωνίας Μινσκ 2, οι οποίες δεν έχουν διάθεση συμβιβασμού ενώ εξήγγειλαν ήδη την αποστολή 600 αμερικανών εκπαιδευτών που θα αναλάβουν την προετοιμασία ειδικών μονάδων του ουκρανικού στρατού.
του Γιώργου Μιχαηλίδη
Τελικά έπειτα από 16 ώρες συνεχών διαπραγματεύσεων, το «κουαρτέτο της Νορμανδίας», όπως αποκαλούνταν, κατέληξε σε νέα συμφωνία εκεχειρίας. Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία και Ουκρανία (μαζί και οι ηγέτες των Λαϊκών Δημοκρατιών Ντονιέτσκ και Λουγκάνσκ) υπέγραψαν στο Μινσκ της Λευκορωσίας κείμενο 13 σημείων το οποίο αρχίζει σταδιακά να μπαίνει σε ισχύ από τα μεσάνυχτα της 15ης Φλεβάρη.
Το Μινσκ 2, όπως αποκαλείται η νέα συμφωνία εκεχειρίας, αποτυπώνει την προσωρινή θέση ισχύος της Ρωσίας και των Λαϊκών Δημοκρατιών σε σχέση με την Ουκρανία και τους δυτικούς συμμάχους της. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την προσεκτική ανάλυση των βασικών σημείων της Συμφωνίας. Πρώτον, επιτυγχάνεται η δημιουργία ζωνών ασφαλείας 50, 70 και 140 χιλιομέτρων αντίστοιχα με την απόσυρση του βαρέος πυροβολικού. Για τον ουκρανικό στρατό αυτό θα ισχύσει με βάση τις «γραμμές επαφής» των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, όπως αυτές θα έχουν διαμορφωθεί τα μεσάνυχτα της 15ης Φλεβάρη. Πρακτικά η εφαρμογή αυτού του μέτρου σημαίνει διασφάλιση των βασικών πόλεων των Λαϊκών Δημοκρατιών απ’ το δολοφονικό ουκρανικό πυροβολικό. Δεύτερον, υπάρχει ρητή δέσμευση για συνταγματική μεταρρύθμιση στην Ουκρανία ως το τέλος του 2015, με την οποία να προωθείται το δικαίωμα στον ελεύθερο γλωσσικό αυτοπροσδιορισμό και η αναγνώριση αναβαθμισμένης αυτονομίας στις σημερινές «απελευθερωμένες» περιοχές του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Μπορεί με το Μινσκ 2 οι Λαϊκές Δημοκρατίες να αναγνωρίζονται ως κομμάτι του ουκρανικού κράτους, όμως αν εξεταστούν προσεκτικά οι προβλέψεις της συμφωνίας τότε γίνεται εύκολα αντιληπτό πως τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των ηγεσιών τους. Έτσι, προβλέπονται τοπικές εκλογές στις περιοχές των Λαϊκών Δημοκρατιών με βάση τον ουκρανικό νόμο και την παρουσία διεθνών παρατηρητών, όμως οι νέες αρχές που θα προκύψουν –και θα είναι προφανώς ξανά οι σημερινές ηγεσίες των λαϊκών δημοκρατιών– θα έχουν στα χέρια τους το δικαίωμα ορισμού των τοπικών δικαστικών αρχών, δημιουργίας τοπικών λαϊκών πολιτοφυλακών για τη «διατήρηση της τάξης στην περιοχή» και, ακόμα σημαντικότερο, το δικαίωμα βέτο στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις του ουκρανικού κράτους που θα αφορούν το «ειδικό καθεστώς» της περιοχής. Με αυτό τον τρόπο, η πρόβλεψη για πέρασμα του ελέγχου των ρωσοουκρανικών συνόρων ξανά στο ουκρανικό κράτος συνδέεται με την πρόοδο των εν λόγων συνταγματικών μεταρρυθμίσεων και τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών ηγεσιών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ.
Τέλος, στο παράρτημα της Συμφωνίας ορίζεται ρητά ότι οι εξουσίες που θα προκύψουν για τις τοπικές ηγεσίες απ’ τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις δεν θα είναι ανακλητές. Αυτά υπέγραψε μια ουκρανική κυβέρνηση που ως σήμερα χαρακτήριζε τις Λαϊκές Δημοκρατίες «τρομοκρατικές οργανώσεις».
Επιπλέον, Ρωσία, Γαλλία και Γερμανία εμφανίζονται εγγυήτριες δυνάμεις της ειρήνης στην περιοχή, αρμόδιες για την παρακολούθηση της εκεχειρίας. Είναι προφανής η διπλωματική νίκη της Ρωσίας. Από εκεί που ονομαζόταν «επιτιθέμενο κράτος» τώρα παρουσιάζεται «εγγυήτρια της ειρήνης» και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Η διπλωματική αυτή νίκη της Ρωσίας αποτυπώνει τους δυσμενείς στρατιωτικούς συσχετισμούς για την Ουκρανία, η οποία είδε τελικά να επαναλαμβάνεται το καλοκαιρινό σενάριο, με περίπου 10.000 στρατιώτες της να περικυκλώνονται στην πόλη Ντεμπάλτσεβο απ’ τις λαϊκές πολιτοφυλακές. Ήταν αυτή η καμπή που έκανε τους Μέρκελ – Ολάντ να σπεύσουν πρώτα στη Μόσχα και μετά στο Μινσκ για την υπογραφή εκεχειρίας για να περισώσουν το γόητρο του ουκρανικού καθεστώτος.
Επ’ ουδενί όμως δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι το Μινσκ 2 βάζει τελεία στην ουκρανική κρίση. Ήδη την επομένη της υπογραφής της εκεχειρίας ο ουκρανικός στρατός βομβάρδισε νηπιαγωγείο στο Ντονιέτσκ δολοφονώντας τέσσερα παιδιά και επτά άτομα συνολικά. Απ’ την πλευρά τους, οι πολιτοφυλακές των Λαϊκών Δημοκρατιών το βράδυ της Παρασκευής άρχιζαν να μπαίνουν στο ίδιο το Ντεμπάλτσεβο, με τις μάχες να μαίνονται σπίτι το σπίτι και δρόμο το δρόμο. Το σημαντικότερο είναι ότι με τη δεδομένη κοινοβουλευτική σύνθεση στην Ουκρανία οποιαδήποτε προσπάθεια ομοσπονδοποίησης ή εκχώρησης ευρείας αυτονομίας στις ρωσόφωνες περιοχές της χώρας είναι αδύνατη. Το φιλοπόλεμο-αμερικανόφιλο μπλοκ στον κυβερνητικό συνασπισμό της Ουκρανίας είναι πολύ ισχυρό για να δεχτεί κάτι τέτοιο. Απ’ την πλευρά τους, οι ηγεσίες των λαϊκών δημοκρατιών έχουν δει την ουκρανική κυβέρνηση να καταπατά κάθε προηγούμενη συμφωνία γι’ αυτό και την ίδια μέρα της υπογραφής της εκεχειρίας οι ηγέτες τους, Ζαχαρτσένκο και Πλοτνίτσκι, δήλωσαν ότι σε περίπτωση νέας παραβίασης των όρων της εκεχειρίας δεν θα υπάρξει τρίτη συμφωνία. Καθοριστικός παράγοντας ανωμαλίας παραμένουν οι ΗΠΑ, οι οποίες εμφανώς δεν έχουν διάθεση συμβιβασμού ενώ έχουν ήδη εξαγγείλει την αποστολή 600 αμερικανών εκπαιδευτών που θα αναλάβουν την προετοιμασία ειδικών μονάδων του ουκρανικού στρατού.
Στο οικονομικό πεδίο η υπογραφή της εκεχειρίας συνοδεύτηκε από την ανακοίνωση του ΔΝΤ για παροχή νέου δανείου, ύψους 17,5 δισ στα επόμενα τέσσερα χρόνια προς την ουκρανική κυβέρνηση. Οι ανάγκες της τελευταίας όμως είναι τουλάχιστον τριπλάσιες, ενώ τα οικονομικά μέτρα που προβλέπει το πρόγραμμα του ΔΝΤ αναμένεται να δημιουργήσουν κοινωνικές εκρήξεις. Για παράδειγμα, η τιμή του φυσικού αερίου προβλέπεται να πενταπλασιαστεί μες στα επόμενα τέσσερα χρόνια, ενώ στην ίδια τετραετία οι δημόσιες δαπάνες πρόκειται να μειωθούν κατά 5% – μείωση αντίστοιχη με αυτή που υπέστη η Ελλάδα τα έτη 2010-2014. Όλα αυτά σε μια χώρα όπου ο πληθωρισμός καλπάζει, τα επιτόκια ανεβαίνουν διαρκώς και το εθνικό νόμισμα κατρακυλά χάνοντας το 1/3 της αξίας του μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ο εκφασισμός κι η στρατιωτικοποίηση της καθημερινής ζωής με τη φίμωση του Τύπου και τους νόμους για την υποχρεωτική επιστράτευση έρχονται να ολοκληρώσουν την εικόνα. Αυτό είναι το τίμημα που πληρώνει μια χώρα που καθοδηγούμενη απ’ τα διεθνή ιμπεριαλιστικά κέντρα διοικείται από ένα μπλοκ ολιγαρχών και πολεμοκάπηλων εθνικιστών. Η ειρήνη στην Ουκρανία περνάει αναγκαστικά μέσα από τη συντριβή ναζιστών κι ολιγαρχών.
http://prin.gr
