Η απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στην Ευρώπη ξεκινά από τη δεκαετία του ’90 και συμπίπτει με μια ριζική αλλαγή στην ενεργειακή πολιτική της Ε.Ε. υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), τη χρήση του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, και του διασυνοριακού εμπορίου ενεργειακών αγαθών. Απώτερος στόχος, η δημιουργία μιας κοινής Ευρωπαϊκής αγοράς με ενιαίους κανόνες για όλες τις χώρες μέλη, η οποία θα διέπεται από το πνεύμα του ανταγωνισμού και της ελεύθερης αγοράς.
Στην Ελλάδα, η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας έγινε σε συμμόρφωση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών. Οι ΑΠΕ ήταν το όπλο της απελευθέρωσης και μάλιστα με στοιχεία «λαϊκού καπιταλισμού» καθώς, μέχρι και το 2009, ήταν ενταγμένες στους αναπτυξιακούς νόμους και στηρίχτηκαν σε δημόσιες επιχορηγήσεις ιδιωτικών επενδύσεων, σε ποσοστό μέχρι και 40%.Το νομοθετικό πλαίσιο ήταν κυριολεκτικά λαβύρινθος (Ν. 2244/94, Ν. 2773/99, Ν. 3851/2010 γνωστός και ως νόμος Μπιρμπίλη, Ν. 4001/2011), μεταβάλλονταν συνέχεια υπέρ των επενδυτών και εις βάρος της ΔΕΗ Α.Ε. και εξαρχής ήταν προσανατολισμένο στην εξασφάλιση των επενδύσεων και της κερδοφορίας των ιδιωτικών κεφαλαίων. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ Α.Ε. τέθηκε ως βασικός όρος στο Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα του Μνημονίου (Αύγουστος 2010). Με το ΦΕΚ Α168/24-07-2013 η πώληση τουλάχιστον του 30% της ΔΕΗ Α.Ε. και του 66% του δικτύου μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ Α.Ε.) έγινε νόμος του κράτους. Τα χρονοδιαγράμματα που προβλέπονται είναι ασφυκτικά και η πώληση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2014.
Κάπως έτσι λοιπόν, έρχεται η συγκυβέρνηση να παραπλανήσει τους πολίτες για άλλη μία φορά λέγοντας πως η πώληση της «μικρής» ΔΕΗ γίνεται προς καλό του τόπου και της ελεύθερης αγοράς. Είναι άραγε έτσι;;; Ας ξεκαθαρίσουμε λίγο τα πράγματα που αφορούν αυτό το ενεργειακό αγαθό.Σε ότι αφορά τη λειτουργία της αγοράς, η πώληση της ΔΕΗ θα σηματοδοτήσει την διάλυση του σκηνικού με την έννοια ότι οι υποδομές θα περάσουν στα χέρια υπερεθνικών ομίλων με κερδοσκοπικό χαρακτήρα ή και με αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα. Η εικόνα αυτή δεν είναι καινούργια. Αρκεί κανείς να θυμηθεί ότι στις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρχαν δεκάδες εταιρείες ηλεκτρισμού. Πριν τη ΔΕΗ, όμως, δεν υπήρχε ηλεκτρισμός στην Ελλάδα!! Επιπλέον,
- Η ηλεκτρική ενέργεια είναι ζωτικής σημασίας για τη σύγχρονη κοινωνία και αποτελεί ανεκτίμητο αγαθό για την ίδια την ανθρώπινη ζωή. Η μετατροπή αυτού του κοινωνικού αγαθού σε εμπόρευμα, η συνακόλουθη κερδοσκοπία και η διαμορφούμενη ενεργειακή πενία πλατιών στρωμάτων του πληθυσμού, συνιστά έγκλημα κατά του λαού.
- Το ενεργειακό αγαθό δεν μπορεί να αφήνεται έρμαιο της «ελεύθερης αγοράς», η λειτουργία της οποίας προϋποθέτει διαρκή αύξηση της ζήτησης που οδηγεί στην κατασπατάληση ενέργειας, στην υλοποίηση μη βιώσιμων επενδύσεων και τελικά στην κερδοσκοπία. Το παράδειγμα της Ελλάδας είναι από τα πλέον αποκαλυπτικά σε όλο τον κόσμο. H παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με εγγυημένες τιμές από ΑΠΕ είναι μια μορφή ανακατανομής εισοδήματος υπέρ των πλουσίων: τη στιγμή που ο φτωχός δυσκολεύεται να πληρώσει το λογαριασμό του ρεύματος, ο εύπορος που έχει πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό επενδύει π.χ. σε μια ασήμαντη μονάδα 10kW Φ/Β και μετακυλύει το κόστος απόσβεσης της επένδυσής του στον υπερχρεωμένο φτωχό. Αυτό είναι ανήθικο, κοινωνικά άδικο και πρέπει να σταματήσει.
- Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι το αγαθό αυτό κοστίζει. Οι ενεργειακοί πόροι είναι περιορισμένοι και δεν είναι ανεξάντλητοι. Είναι ουτοπικό να διατείνεται κανείς ότι η διάθεση της ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να γίνεται δωρεάν. Πρέπει να γίνεται στην τιμή κόστους, πλέον μιας πρόβλεψης για αναγκαίες επενδύσεις που θα βασίζονται στις μελλοντικές ανάγκες της κοινωνίας. Οι εταιρίες ηλεκτρικής ενέργειας δεν πρέπει και δεν μπορεί να είναι κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ορθολογικό, διαφανή και απόλυτα ελεγχόμενο. Οι εταιρίες ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να υπάγονται σε έναν κεντρικό ενεργειακό σχεδιασμό. Η λειτουργία τους είναι τόσο πολύπλοκη και πολυσύνθετη που οποιοιδήποτε ισχυρισμοί περί «αυτοδιαχείρισης» ή «αυτόνομων ενεργειακών χώρων» κ.λπ. είναι ουτοπικοί, εσφαλμένοι και αδυνατούν να εξασφαλίσουν ενεργειακή αυτάρκεια στο λαό.
- Το ενεργειακό αγαθό πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πολύτιμος φυσικός πόρος και ως βασικός πυλώνας ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας. Ως τέτοιο, απαιτεί απόλυτα ορθολογική μεταχείριση και πρέπει να καταναλώνεται με φειδώ. Η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να σέβεται απόλυτα το περιβάλλον, την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και την ιστορία του κάθε τόπου.
Κλείνοντας θέλω να επισημάνω πως η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού στην Ε.Ε. δεν έφερε τα πολυπόθητα αποτελέσματα της μείωσης των τιμών του ρεύματος για τους καταναλωτές. Αντίθετα μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Commission οδήγησε σε αυξήσεις τιμολογίων έως και 89 %».
Αλλού, οι ιδιωτικοί όμιλοι εκμεταλλεύτηκαν το άνοιγμα της αγοράς και λειτούργησαν σαν Καρτέλ, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία, όπου αύξησαν ταυτόχρονα τις τιμές… Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Νορβηγίας, όπου το 2000 ένα μέσο νοικοκυριό πλήρωνε 0.0720 ευρώ την κιλοβατώρα, ενώ σήμερα πληρώνει 89% περισσότερο. Στη Σουηδία 71% αύξηση, στην Ιρλανδία 84%, στη Δανία 63% και στη Φινλανδία 36%».
Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ πρώτα χρησιμοποίησαν τη ΔΕΗ για να εξυπηρετήσουν τα πελατειακά τους συμφέροντα, στη συνέχεια την απαξίωσαν και την ιδιωτικοποίησαν, ενώ τώρα θέλουν να την παραδώσουν εξ ολοκλήρου στους ιδιώτες. Η ΔΕΗ είναι μια επιχείρηση στρατηγικής σημασίας για τη χώρα, δυνάμει εργαλείο ανάπτυξης, παραγωγικής ανασυγκρότησης και άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Εμείς ως πολίτες αυτής της χώρας δεν πρέπει να αφήσουμε την ΔΕΗ έρμαιο ιδιωτικών συμφερόντων. Εμείς ως Ανεξάρτητοι Έλληνες πρέπει όλοι μαζί να ενώσουμε τις δυνάμεις μας στην αντίσταση κατά της πώλησης της ΔΕΗ γιατί αυτό που πρέπει να καταλάβουν κάποιοι είναι πως η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται μέσα από το χώμα το οποίο πατάμε και είναι δημόσιο αγαθό!!
Με εκτίμηση
Γιάννης Κοσκοσάς – Στέλεχος των ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
