Ένας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα από την ένταξη της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά ο ενθουσιασμός των πολιτών που γιόρτασαν το γεγονός στις πλατείες όλων των μεγάλων πόλεων στις 30 Ιουνίου του 2013 «σίγησε» ήδη από την επόμενη μέρα λόγω της κρίσης στην ευρωζώνη και των οικονομικών προβλημάτων που ταλανίζουν τη χώρα.
Η προσχώρηση στην Ένωση των τότε 27 κρατών-μελών ήταν ένα μεγάλο βήμα για τη χώρα που είχε βιώσει έναν πόλεμο όχι στο πολύ μακρινό παρελθόν, αλλά η ίδια η ένταξη δεν έλυσε τα οικονομικά προβλήματα, το υψηλό ποσοστό ανεργίας και το δημόσιο χρέος, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων.
Αφού εκπλήρωσε τα πιο δύσκολα μέχρι τότε κριτήρια και ολοκλήρωσε τις πιο μακρόχρονες ενταξιακές διαπραγματεύσεις, που διήρκεσαν 2.827 μέρες, με «τα πάνω και τα κάτω», με εμπόδια, άρση εμποδίων και συχνές απογοητεύσεις και λιγότερο συχνές στιγμές ικανοποίησης, τα πρώτα λεπτά της 1ης Ιουλίου του 2013, η Κροατία πραγματοποίησε τη φιλοδοξία και τον κεντρικό στρατηγικό στόχο αιώνων: έγινε το 28ο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όταν οι πρώτες νότες της Ωδής στη Χαρά ακούστηκαν, τα μεσάνυχτα της 1ης Ιουλίου του 2013 και ο ουρανός φωτίστηκε από πυροτεχνήματα στο πάρκο Μπούντεκ του Ζάγκρεμπ, χιλιάδες κάτοικοι της πρωτεύουσας -οικογένειες με παιδιά, συνταξιούχοι, νέοι, καθώς και ξένοι τουρίστες- συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Μπαν Γέλασιτς και χειροκρότησαν την εκπλήρωση του πιο σημαντικού στόχου της χώρας μετά την ανεξαρτητοποίησή της και τον πόλεμο για την προάσπισή της το 1990.
Οι καμπάνες του Καθεδρικού Ναού του Ζάγκρεμπ και του Ναού του Αγίου Μάρκου ήχησαν για το ιστορικό γεγονός που γιορτάστηκε στην κεντρική πλατεία, παρουσία 170 ανώτατων αξιωματούχων διαφόρων χωρών.
Έναν χρόνο αργότερα, οι πολιτικοί στη χώρα υποστηρίζουν ότι η Κροατία αξιοποίησε καλά την ένταξη στην ΕΕ, κυρίως τα ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου πιστεύουν ότι η χώρα έπρεπε να προετοιμαστεί καλύτερα για την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά των 500 εκατομμυρίων ανθρώπων.
«Η απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων εξελίσσεται καλά και είμαστε μεταξύ των χωρών με τα θετικότερα αποτελέσματα σε αυτό το πεδίο», δήλωσε ο πρωθυπουργός, Ζόραν Μιλάνοβιτς.
«Υποστηρίζω ότι είμαστε καλοί σε αυτό και ότι είμαστε καλά οργανωμένοι. Επιβαρυνόμαστε από την κρίση, οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται είναι ελάχιστες και δεν είμαι ικανοποιημένος γι αυτό, αλλά πιστεύω ότι το επόμενο έτος θα είναι καλύτερο χάρη στις συνθήκες έχουμε δημιουργήσει», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός της Κροατίας.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της κυβέρνησης, τους πρώτους 5,5 μήνες του 2014 η Κροατία άντλησε 740 εκ. κούνα περισσότερα απ’ όσα κατέβαλε για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το 2013 το πλεόνασμα ήταν 136 εκ. κούνα.
Η υπουργός Εξωτερικών της Κροατίας, Βέσνα Πούσιτς δήλωσε ότι τον πρώτο χρόνο η ένταξη στην ΕΕ έφερε αρκετά οφέλη, με σημαντικότερο τη συμπερίληψη της χώρας στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη.
Οι τελωνειακοί δασμοί μεταξύ Κροατίας και όλων των κρατών της ΕΕ καταργήθηκαν, οι Κροάτες μπορούν να κάνουν τηλεφωνήματα με χαμηλότερες τιμές και να ταξιδεύουν σε όλα τα κράτη-μέλη της Ένωσης με τις ταυτότητές τους, χωρίς διαβατήρια, είπε η κ. Πούσιτς, προσθέτοντας ότι η χώρα σχεδιάζει να εκπληρώσει τα κριτήρια ένταξης στη ζώνη Σένγκεν έως την 1η Ιουλίου του 2015.
Λίγο πιο επιφυλακτικός στις εκτιμήσεις του, ο πρόεδρος της Κροατίας, Ίβο Γιοσίποβιτς τόνισε για πρώτη φορά πως η εθνική συναίνεση επιτεύχθηκε με την ένταξη της Κροατίας στην ΕΕ, αλλά η έλλειψη στρατηγικής είχε ως αποτέλεσμα περιστασιακά προβλήματα.
«Η ευρω-ατλαντική ενσωμάτωση ήταν η μοναδική πολιτική συναίνεση, αλλά η συνεισφορά μας επισκιάστηκε από την κρίση και από το ζήτημα Lex Perkovic», τόνισε.
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ένας χρόνος εντός της ΕΕ είναι πολύ μικρή χρονική περίοδος για να γίνουν αισθητά τα αποτελέσματα και ότι είναι φανερό ότι η χώρα πρέπει να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις.
«Το μεγαλύτερο όφελος από την ένταξη στην ΕΕ ήταν η ίδια η διαδικασία προσχώρησης, η οποία διευκόλυνε τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων μετάβασης, βοήθησε στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, είχε αντίκτυπο σε οικονομικούς μηχανισμούς και ενίσχυσε στοιχεία του κράτους δικαίου», δήλωσε ο Μπράνκο Τσάραταν, καθηγητής της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Ζάγκρεμπ.
Ο κοσμήτορας της Σχολής, Νέναντ Ζάκοσεκ δήλωσε απογοητευμένος από τη συμπεριφορά των πολιτικών ελίτ, οι οποίες, σύμφωνα με την άποψή του, δεν έχουν αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρονται από την ΕΕ, ενεπλάκησαν σε συγκρούσεις και δεν σφυρηλάτησαν συμμαχίες, με την κυβέρνηση να αποτυγχάνει να προετοιμάσει έργα για χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους.
«Οι πολιτικοί αξιοποίησαν λιγότερο την ένταξη στην ΕΕ, σε αντίθεση με τους πολίτες, τους εργαζόμενους και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις», επισήμανε ο κ. Ζάκοσεκ.
Οικονομικοί αναλυτές θεωρούν ότι δεν υπήρξε θετική επίδραση της ένταξης στην ΕΕ στην εθνική οικονομία.
«Βραχυπρόθεσμες άμεσες θετικές επιπτώσεις, όπως η αύξηση των εξαγωγών και μια ισχυρότερη εισροή ξένων επενδύσεων, δεν έχουν συμβεί, λόγω της αργής ανάκαμψης της οικονομίας της ΕΕ, καθώς και των διαρθρωτικών αδυναμιών», ανέφερε ο Ζντέσλαβ Σάντιτς, οικονομολόγος της τράπεζας Splitska Banka.
