Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος ΜΑ, Ph.D
πρώην Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΠ
Οι ευρωεκλογές τέλειωσαν χωρίς καμία έκπληξη. Τα κόμματα του ευρώ ΝΔ, Ελιά, Σύριζα, Ποτάμι, θριάμβευσαν με μερικές παράπλευρες απώλειες (Δημάρ). Ουσιαστικά είμαστε η μόνη χώρα της ευρωζώνης και της ΕΕ, που δεν στείλαμε έστω ένα απλό εξωστρεφές μήνυμα ευρωσκεπτικισμού, που σκληρά έστειλαν όλοι οι Λαοί της Ευρώπης.
Αντίθετα, και ενώ όλοι παρατηρούμε κάθε μέρα την οικονομική ανισότητα να αυξάνει, την φτώχεια να γιγαντώνεται, την οικονομική ανασφάλεια σε σχέση με τους μισθούς και τις συντάξεις να ριζώνει, την επιχειρηματικότητα να υποχωρεί, την συστηματική αποδόμηση της μεσαίας τάξης, την υπονόμευση των θεσμών και των νόμων, την καταστροφή των κοινωνικών υποδομών, την ανεργία να καλπάζει, εμείς δημοψηφιστικά θα έλεγα, επιβεβαιώσαμε και το ευρώ και την συνθήκη του Μάαστριχτ και το κυριότερο, την συνέχιση της παρουσίας της Τρόικας στην Χώρα μας. Οι Έλληνες ψηφίσαν ‘μια χαρά φροντίζει η Τρόικα για τα δικά μας’ (http://youtu.be/-x8zBzxCwsM).
Η εκλογική μάχη δόθηκε στην γνωστή στέρεη βάση για τους Έλληνες, δεξιά, κέντρο, αριστερά, με τις παραφυάδες της. Η βάση όμως αυτή ήδη έχει εξατμιστεί από την 1η Ιανουαρίου 2002 που μας ήρθε το ευρώ. Δηλαδή εξάτμισε ότι είχε απομείνει από αυτές τις κατηγοριοποιήσεις, που τις είχε διαλύσει η Συνθήκη του Μάαστριχτ από το 1992.
Εν τούτοις, παρ’ ότι το βασικό οικονομικό τοπίο άλλαξε πλήρως με την έλευση του ευρώ, πράγμα που συνεπάγετε άλλη πολιτική οργάνωση και ιεράρχηση, εμείς εδώ στην Ελλάδα παραμείναμε προσκολλημένοι σε μια πολιτική δομή που δεν αντιστοιχεί στις ανάγκες που σηματοδοτεί το ευρώ. Παραμείναμε προσκολλημένοι σε μια φαντασίωση που την θεωρούμε πραγματικότητα.
Θέλω να πω ότι από το 2002 και μετά ξεκάθαρα η ΕΕ εισήλθε στο καθεστώς του νεοφιλελευθερισμού που είναι και η μονή ένωση κρατών που το αποτόλμησε αυτό. Καμία άλλη χώρα στον κόσμο δεν είναι νεοφιλελεύθερη όσο η ΕΕ.
Ο νεοφιλελευθερισμός της ΕΕ αποτελείται από ένα σύνολο ιδεών για το πώς θα πρέπει να είναι οργανωμένες οι σχέσεις ατόμων, κράτους και αγοράς. Η κυρίαρχη ιδέα της ΕΕ είναι ότι το κράτος θα πρέπει να είναι το ελάχιστον δυνατόν με κύριο μέλημα την προστασία της οικονομικής ελευθερίας και δράσης των ατόμων, και την προστασία της περιουσίας τους. Οι μηχανισμοί της αγοράς, ντόπιοι και διεθνείς, θα πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι, αυθορμήτως να οργανώνουν την οικονομική ζωή, με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα σε σχέση με την διανομή των πόρων, την ελευθερία των ατόμων, και την καλυτέρευση των συνθηκών της ζωής μας.
Ως προς τα άτομα, οι νεοφιλελεύθεροι πιστεύουν, ότι ενάρετος και καλός άνθρωπος είναι αυτός από αποδέχεται τους όρους της ελεύθερης αγοράς και συμμετέχει σε αυτή, υιοθέτει τις αλλαγές που επέρχονται και είναι υπεύθυνος για τις αποφάσεις του.
Αν η αγορά παράξει οποιοδήποτε ‘άνισο’ ή ‘άδικο’ αποτέλεσμα αυτό θα πρέπει να γίνει αποδεκτό γιατί είναι προϊόν ελευθέρων αποφάσεων. Οποιασδήποτε επικαλεστεί το κράτος να επανορθώσει αυτές τις ‘αδικίες’ θεωρείται ανήθικος και υπέρμαχος του κολεκτιβισμού (πλατωνιστής, κεϋνσιανός, μαρξιστής, σοσιαλιστής, αριστερός, λαϊκός δεξιός κτλ).
Ο νεοφιλελευθερισμός της ΕΕ λοιπόν δεν αποτελεί μια πολιτική θεωρία με την έννοια πως η πολιτική διαδικασία θα πρέπει να οργανωθεί. Η κοινωνικές ενέργειες θα πρέπει να αφεθούν ελεύθερες, ως επιλογές ιδιωτών μέσα στις ελεύθερες αγορές, και το κράτος παρεμβαίνει, τότε και μόνο τότε, όταν αυτή η ελευθερία παρεμποδίζεται να εκδηλωθεί. Βασικά οι νεοφιλελεύθεροι Ευρωπαίοι είναι σκεπτικιστές και φιλύποπτοι ως προς την δημοκρατία και τις δημοκρατικές διαδικασίες, που μπορεί να περιορίσουν την ελευθερία των αγορών. Έτσι η δημοκρατία παραμερίζεται και στη θέση της μπαίνει η γνώμη των ειδικών.
Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα όργανο άσκησης νομισματικής πολίτικης της ΕΕ, το ευρώ, που για την διαχείριση του άποψη έχει μόνο η ΕΚΤ, καμία Κυβέρνηση και κανένας Λαός.
Αυτή η άποψη που έχει επικρατήσει στην ΕΕ συνετέλεσε στο να επαναπροσδιοριστεί η πολιτική δύναμη στην ΕΕ, με προεξάρχουσα πολιτική δύναμη τους τραπεζίτες, και να έπονται πολιτικοί, κυβερνήσεις και κοινοβούλια.
Όταν το 1992 λοιπόν το κατεστημένο αποφάσισε να μπούμε στο ευρώ, μαζί με ένα μέρος της αριστεράς, που ως τότε απολογείτο και ορκιζόταν στο σταλινικό υπόδειγμα, ουσιαστικά, αν ήσαν σοβαροί, υποτίθεται ότι αποφάσισαν να βάλουν την χώρα στην ελεύθερη αγορά, όπως την περιγράφει με σαφήνεια η Συνθήκη του Μάαστριχτ και τα κόμματα πια να υπηρετήσουν τον νεοφιλελευθερισμό.
Μελετώντας την βιβλιογραφία δεν θα βρείτε κανένα οικονομικό επιχείρημα υπέρ της εισόδου της χώρας στο ευρώ. Η αποθέωση του τετριμμένου και του τίποτα είναι τα επιχειρήματα του κυρίου Σημίτη όταν κατέθεσε τον Δεκέμβριο του 2001 τον πρώτο προϋπολογισμό του κράτους σε ευρώ. Μα πουθενά δεν δικαιώθηκε.
Υποθέτω ότι η απόφαση του κατεστημένου το 1992 να βάλει την χώρα στο ευρώ ήταν ο φόβος του πληθωρισμού. Θεώρησαν ότι με το ευρώ το κακό αυτό θα εξαλειφόταν από την ΕΚΤ, κάτι που αυτοί δεν είχαν την τόλμη να κάνουν.
Το όπλο μιας χώρας να εξαλείψει τον πληθωρισμό, όταν εκδίδει το δικό της νόμισμα, είναι το αυστηρό και δίκαιο φορολογικό σύστημα. Αυτό, το κατεστημένο σιχαινόταν να το κάνει από την οικοδόμηση του ελληνικού κράτους. Δεν θα μπορούσε να επιβιώσει η κομματοκρατία και η εγχώρια αριστερά. Από την άλλη δεν ήθελε και το χρήμα του να χάνει την άξια του. Έτσι η λύση ήρθε με το ευρώ.
Από το 1992 έως το 2002 θα έπρεπε η χώρα να ακολουθήσει μια πορεία προσαρμογής στο ευρώ, που θα σήμαινε την διάλυση του κράτους, η ανεργία να φθάσει στο 40% και να υιοθετήσει η ιδιωτική οικονομία την ελεύθερη αγορά. Το όλο εγχείρημα όμως εγκαταλείφθηκε εν τη γενέσει του από το 1996 και μετά, λόγω της απελευθέρωσης του παγκοσμίου τραπεζικού συστήματος που είχε γίνει καζίνο. Το σύστημα προμήθευε φτηνό χρήμα σε όλους, οι κίνδυνοι ήσαν μη ορατοί και με πολιτικά κριτήρια η Ελλάδα μπήκε στο ευρώ.
Το πολιτικό σύστημα επιβίωνε λόγω του τραπεζικού συστήματος έως το 2008 που κατέρρευσε, και ζήτησε πίσω τα δικά του. Ότι δεν έγινε έως το 2002 άρχισε να γίνεται από το 2008 και μάλιστα βιαίως για να αποδειχθεί περίτρανα ότι το Μάαστριχτ είναι καταστροφή της Ευρώπης και ότι το εγχείρημα του ελληνικού πολιτικού κόσμου και του κατεστημένου το 1992 ήταν επιεικώς απαράδεκτο.
Μα ήταν δυνατόν η Ελλάδα να έχει το ίδιο νόμισμα με την Γερμανία μέσα σε δέκα χρόνια; Ή η Γερμανία θα γινόταν Ελλάδα ή η Ελλάδα Γερμανία. Πράγμα αδύνατον.
Μην ξεχνάμε όμως τον βασικό οικονομικό κανόνα. Τα έλλειμμα του κράτους είναι ο πλούτος του ιδιωτικού τομέα και των ιδιωτών. Στο μεσοδιάστημα 1992-2008 τα ελλείμματα δημιούργησαν πλούτο, υψηλούς μισθούς, συντάξεις, ανέσεις, αδιαφορία, αμορφωσιά, ανευθυνότητα, λάϊφ στάϊλ, που αιφνιδίως το 2008 διεκόπησαν. Δημιούργησαν όμως και πλουσίους που η κρίση μέχρι στιγμής δεν τους αγγίζει αλλά που θα τους αγγίξει.
Τους δίνει ακόμα την πολυτέλεια να μιλούν με πολιτικούς όρους αριστεράς, δεξιάς και κέντρου, αναντίστοιχους προς του οικονομικούς όρους της ΕΕ. Δεν αντιπροσωπεύουν τίποτα στην κυριολεξία εκτός από την νομή της εξουσίας. Εξουσία που τους άφησαν οι τραπεζίτες, που αφορά όμως στην άσκηση της εισοδηματικής πολίτικης με στόχο τον χαμηλό πληθωρισμό, για να έχει άξια το ευρώ, ασχέτως του ύψους της ανεργίας και της φτώχειας.
Μέρος του λαού λόγω της πολιτικής αδράνειας, της προπαγάνδας και του φόβου είναι ακόμα προσκολλημένο σε αυτό το κατεστημένο, που έχει συμμαχήσει με τις δυνάμεις του ευρώ για την σωτηρία του. Η δυναμική όμως που τους έδωσε ο λαός δεν φαίνεται ότι για πολύ καιρό ακόμα θα ακολουθούν το πολιτικό κατεστημένο. Έχει άλλωστε αντιληφθεί ο λαός ότι τα εγχειρήματα μεγάλης δεξιάς ή μεγάλης αριστεράς μέσα στο ευρώ είναι κενά περιεχομένου και κάτι άλλο εξυπηρετούν.
Η αίσθηση μου είναι ότι μέσα από αυτές τις ιστορικές και σημερινές συνθήκες δεν θα μπορούσε να είναι άλλο το μήνυμα από αυτό που διατυπώθηκε από το εκλογικό σώμα συμπεριλαμβανόμενου και του μηνύματος της ΧΑ. Ένα άλλο μέρος του λαού γεμάτο μίσος πήγε στη ΧΑ. Είναι προϊόν της λιτότητας γνωστό ως επικίνδυνο φαινόμενο από το 1920 και το 1930. Η λιτότητα έφερε τον Χίτλερ στην εξουσία.
Οι νηφάλιοι πολίτες του Νέου Εθνικού Νομίσματος μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, που η ανάγκη ακόμα δεν έχει διογκωθεί λογω άγνοιας και φόβου δεν μπόρεσαν να πείσουν. Αλλά ο χρόνος λειτουργεί υπέρ των ιδεών τους.
Έχει γίνει πλέον κατανοητό από μεγάλη μερίδα ελλήνων και ευρωπαίων πολιτών, μετά από 12 χρόνια χρήσης του ευρώ και ενός τραπεζικού συστήματος καζίνο, ότι όσο αυτό το κατασκεύασμα θα λειτουργεί, θα τείνει να γίνει ένα φεουδαλικό σύστημα με πλουτοκράτες, και η ΕΕ θα τείνει να γίνει το Χομπσιανό φυσικό κράτος..
Αν η ΕΕ και το ευρώ πλήρως δεν αναθεωρηθούν από νέες υγιείς δυνάμεις, αν το ευρώ δεν γίνει αναπτυξιακό νόμισμα από αποθεματικό που είναι, οι ευρωπαϊκοί λαοί θα χάσουμε την αίσθηση ότι μπορούμε να νοιαστούμε για το κοινό όφελος και τα κοινά αγαθά. Θα απολέσουμε την έννοια της ενότητας, ότι αποτελούμε κοινωνία, και την ικανότητα ότι αποτελεσματικά θα μπορούμε να ενεργούμε για να περισώσουμε τα αγαθά του ανθρωπιστικού πολιτισμού.
Η άλλη λύση, και άμεση μάλιστα, είναι η επιστροφή στα εθνικά μας νομίσματα. Συνεχίζουμε ενωμένοι.
spyridonstalias@hotmail.com
Θερμές ευχαριστίες σε όλες και όλους που ψηφίσαν τα κινήματα της Δραχμής και εμένα. Ευχαριστώ ειδικά τους 115 της Κέρκυρας.
https://www.facebook.com
