Η «φωτιά» δεν σβήνει με μία αμερικανική επιδρομή κατά των ισλαμιστών- Πως κινούνται Ουάσινγκτον, Άγκυρα, Βαγδάτη και Τεχεράνη- Σε ρόλο-«κλειδί» οι Κούρδοι
Της Εύας Καραμάνου
Τα λάθη στο μέτωπο της Σύριας επέστρεψαν μέσω του Ιράκ προκειμένου να στοιχειώσουν ΗΠΑ και Τουρκία. Οι λάθος υπολογισμοί και το γεγονός ότι η Βαγδάτη δεν είχε ξεκάθαρη εικόνα ότι η Μοσούλη θα καταληφθεί τελικά από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντες (ISIS) έφερε τη σημερινή χαοτική εικόνα.
Αν και η κατάσταση παραμένει ρευστή με τους ισλαμιστές να κυκλώνουν τη Βαγδάτη και την ανησυχία ότι θα ξεσπάσει εμφύλιος θρησκευτικός πόλεμος να φουντώνει εντούτοις ορισμένα γεγονότα και οι κινήσεις των βασικών παικτών μπορούν να ρίξουν φως στις εξελίξεις.
Αρχικά οι ισλαμιστές της ISIS ξεκίνησαν από το Ιράκ αλλά απέκτησαν μία εξαιρετική επιχειρησιακή ικανότητα στο μέτωπο της Συρίας κατά του προέδρου, Μπασάρ αλ Άσαντ. Ως παρακλάδι της αλ Κάιντα η ISIS προχώρησε σε απίστευτες αγριότητες στο συριακό μέτωπο με αποτέλεσμα ακόμη και η αλ Κάιντα να την αποκηρύξει. Υπήρξαν, μάλιστα, αναφορές για εκτελέσεις άμαχων πολιτών και ηγετικών στελεχών άλλων ένοπλων μαχητών της συριακής αντιπολίτευσης. Τώρα με τις νίκες του συριακού στρατού και την υποχρέωση των ανταρτών να εγκαταλείψουν το Χαλέπι η ISIS «σπρώχτηκε» προς το ιρακινό μέτωπο με τα σημερινά αποτελέσματα.
Οι ΗΠΑ και η Τουρκία, μάλιστα, έστρεψαν το βλέμμα σε αυτή την κατάσταση. Μάλιστα, η Άγκυρα επέτρεψε στην ISIS να κινείται στα τουρκοσυριακά σύνορα, να ελέγχει τουλάχιστον δύο φυλάκια και να εξάγει το πετρέλαιο που είχε πέσει στα χέρια της μέσω της Τουρκίας.
Ο στόχος της Άγκυρας ήταν διπλός. Η ISIS κρατούσε απασχολημένους τους Κούρδους της Συρίας προκειμένου να μην μπορούν να συμμετέχουν σε εχθροπραξίες με τους Τούρκους και στο Ιράκ αποδυνάμωνε την ιρακινή κυβέρνηση. Έτσι η Τουρκία μπορούσε ανενόχλητη τον τελευταίο μήνα να εξάγει δύο πετρελαιοφόρα με πετρέλαιο από την αυτόνομη κουρδική περιοχή του Ιράκ, παρά τις φωνές και τις διαμαρτυρίες στη Βαγδάτη. Φυσικά τώρα η τουρκική αντιπολίτευση ζητά την κεφαλή επί πίνακι του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου για τις λάθος πολιτικές που ακολουθήθηκαν.
Και μπορεί το φυτίλι να ανάψαν ΗΠΑ και Τουρκία αλλά η αδυναμία της ιρακινής κυβέρνησης να ενεργήσει προώθησε με γρήγορους ρυθμούς τις εξελίξεις. Το βασικό δεδομένο είναι ότι η σουνιτική μειονότητα κατηγορεί τον σιίτη πρωθυπουργό, Νούρι αλ Μαλίκι ότι προωθεί αποκλειστικά τους «δικούς» του στα ανώτατα αξιώματα και διοικεί μία άκρως διεφθαρμένη κυβέρνηση. Αυτή η θρησκευτική διαμάχη ήταν που έδωσε στην ακραία σουνιτική ISIS το χώρο για να εξελιχθεί σε μία σοβαρή απειλή.
Το παρασκηνιακό παζάρι
Οι Αμερικανοί αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράκ. Είναι, όμως, αλήθεια τόσο εύκολο; Αν υποθέσουμε ότι βομβαρδιστούν περιοχές προπύργια της ISIS στη Συρία τότε μπορεί να χτυπηθούν και αντάρτες που στηρίζουν οι ΗΠΑ στη μάχη κατά του Άσαντ. Εάν τελικά υποτεθεί ότι θα χτυπηθούν στόχοι στο Ιράκ τότε μόνο υποστηρικτές θέσεις της οργάνωσης θα αποτελέσουν στόχο, καθώς στη Μοσούλη υπάρχουν ακόμη εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι, όμηροι και η πόλη αποτελεί βασικό εξαγωγέα του πετρελαίου του Ιράκ.
Το βασικό σενάριο αυτή τη στιγμή για το οποίο φαίνεται ότι εργάζονται όλες οι πλευρές είναι να ενωθούν σε ένα κοινό μέτωπο όλοι οι βασικοί παίκτες. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία θα πρέπει να κλείσει τα σύνορα της στην οργάνωση. Ερώτημα παραμένει εάν θα συνταχθεί στο πλευρό των Κούρδων του Ιράκ με τους οποίους έχει κοινά συμφέροντα στα πετρέλαια με το ρίσκο να ενδυναμώσει το PKK. Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι πιέζουν και τον Ιρακινό πρωθυπουργό να παραχωρήσει ανταλλάγματα στους σουνίτες φυλάρχους προκειμένου να αποκηρύξουν την οργάνωση. Επιπλέον, η Ουάσινγκτον είδε με καλό μάτι την εμπλοκή των σιιτών Ιρανών, χωρίς να την σχολιάζει. Ήδη υπάρχουν αναφορές ότι επίλεκτες ιρανικές δυνάμεις μάχονται μαζί με τον ιρακινό στρατό και εντείνουν τις επιθέσεις τους στα συριακά εδάφη κατά της ISIS.
Τον ρόλο – «κλειδί» σε αυτή διαμάχη κατέχουν οι Κούρδοι του βορείου Ιράκ, που φημολογείται ότι έχουν λάβει ανταλλάγματα προκειμένου να στοιχηθούν με τους Ιρακινούς στρατιώτες. Ο κουρδικός στρατός ονόματι Πεσμεργκά, που σημαίνει «αυτοί που έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο με το θάνατο», κατέλαβε τα ιρακινά φυλάκια στο Κιρκούκ, με τις μεγάλες πετρελαιοπηγές, και εγγυήθηκε την ασφάλεια εκατοντάδων χιλιάδων αμάχων προσφύγων από τη Μοσούλη. Εάν τελικά θα δεχθούν, όμως, να δώσουν μάχες πέρα από το Κιρκούκ το οποίο εδώ και χρόνια θέλουν να προσαρτήσουν στις αυτόνομες κουρδικές περιοχές μένει να αποδειχθεί.
Οι επιλογές που έχουν μπροστά τους όλοι οι παίκτες στο Ιράκ είναι «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» και μένει να δούμε τη θέση που θα πάρουν τα επόμενα 24ωρα.
