πρ. Διευθυνων Συμβουλος ΟΛΠ
Υποψήφιος Ευρωβουλευτής
‘ΔΡΑΧΜΗ, Ελληνική Δημοκρατική Κίνηση’
Ο κύριος Χρυσόγονος σε άρθρο του στις 8-5-2014 στο Crash on Line ισχυρίζεται ότι το κυριότερο πρόβλημα της Ελλάδος είναι η υπερχρέωση της που είναι μάλιστα υπό το αγγλικό δίκαιο. Με βάση αυτή την θέση καταλήγει ότι η προσφυγή στην δραχμή δεν θα έλυνε το πρόβλημα του χρέους, αφού μάλιστα είναι πέραν των ορίων του Έλληνα νομοθέτη...... Προσθέτει ακόμα ότι αν όλοι συμφωνούσαν να εξέλθουμε από την ευρωζώνη, και πάλι θα εξακολουθούσαμε να δεσμευόμαστε, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τους όρους του Δημοσιονομικού Συμφώνου του 2012 (για σώρευση πρωτογενών πλεονασμάτων ώστε να μειώνεται σταδιακά το χρέος), που είναι αρκετοί για να μας οδηγήσουν σε οικονομική ασφυξία αν δεν προηγηθεί διαγραφή χρέους. Τέλος χρησιμοποιεί άλλο ένα επιχείρημα πως ούτως ή άλλως, η μονομερής έξοδος από το ενιαίο νόμισμα δεν αποτελεί ρεαλιστική επιλογή για μια μικρή χώρα που στερείται συναλλαγματικά αποθέματα, ενώ το δημόσιο χρέος της έχει καταστεί διακρατικό και υπάγεται σε ξένο δίκαιο. Αυτή είναι και η επίσημη θέση του ΣΥΡΙΖΑ.
Με άλλα λόγια το πρόβλημα της χώρας είναι η υπερχρέωση, και μόνο αν μειωθεί το χρέος μπορούμε, με το ευρώ ως νόμισμα, να οδηγηθούμε στην οικονομική ανάπτυξη. Δεν υπάρχει η αμφισβήτηση του ευρώ ως αναπτυξιακού νομίσματος. Θα δείξω γιατί είναι ασθενή τα επιχειρήματα του Σύριζα και του κυρίου Χρυσόγονου.
Όλοι οι απολογητές του ευρώ, εννοώ ΝΔ, Σύριζα, Ελιά, Ποτάμι, Δημάρ έχουν παρόμοια άποψη επειδή δεν έχουν αντιληφθεί τι είναι το ευρώ και πως αυτό διαφέρει απόλυτα από τα άλλα γνωστά νομίσματα που κυκλοφορούν στον κόσμο.
Συνοπτικά η θεωρία που κρύβεται πίσω από το οικοδόμημα που λέγεται ΕΕ έχει ως εξής.
Δεδομένης της τεχνολογίας, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης, εξαρτάται από το μέγεθος του εργατικού δυναμικού και από τον κεφαλαιουχικό εξοπλισμό. Κατά συνέπεια, η πραγματική παραγωγή συμπίπτει με την πλήρη απασχόληση αφού η δαπάνη πάντα θα είναι επαρκής, για να αγοραστεί οτιδήποτε μπορεί να παραχθεί. Αν κάποιος δεν μπορεί να βρει δουλειά, δεν έχει παρά να ζητήσει δουλειά με μικρότερο μεροκάματο και αμέσως θα βρει εργασία. Αν ένα εμπόρευμα δεν πωλείται στην αγορά δεν έχει παρά ο επιχειρηματίας να μειώσει την τιμή του και αμέσως θα πουλήσει. Άρα βασικό προαπαιτούμενο του συστήματος είναι οι τιμές εργασίας και προϊόντων να είναι εύκαμπτες και η διακίνηση τους ελεύθερη. Οι δυνάμεις της αγοράς αν αφεθούν ελεύθερες από τις στρεβλώσεις που δημιουργεί η παρέμβαση του κράτους, θα οδηγήσουν στην μεγίστη δυνατή απασχόληση όλων των πόρων της οικονομίας και στην καλύτερη δυνατή διανομή του παραχθέντος προϊόντος.
Αλλά οι άνθρωποι επιθυμούν να αποταμιεύουν, και κατά συνέπεια μπορεί να σημειωθεί έλλειψη ζήτησης. Όχι, γιατί αυτά τα κεφάλαια τα δανείζονται οι επιχειρηματίες και τα χρησιμοποιούν για τις επενδύσεις τους. Οι αποταμιευτές τα δανείζουν γιατί εισπράττουν τόκο. Το επιτόκιο είναι το κλειδί του συστήματος. Το επιτόκιο διακυμαίνεται και φτάνει σε εκείνο το επίπεδο που κάνει τους επιχειρηματίες να επενδύσουν αυτό το ποσό που οι αποταμιευτές θα επιθυμούσαν να αποταμιεύσουν. Αυτή η εξίσωση αποταμίευσης και επένδυσης είναι υπεραρκετή να διατηρεί την παραγωγή σε επίπεδο πλήρους απασχόλησης.
Είδατε εσείς πουθενά εδώ το χρήμα να παίζει ρόλο; Το χρήμα δεν παίζει κανένα ρόλο σε αυτή την περιοχή. Δεν επηρεάζει ούτε την απασχόληση, ούτε το επιτόκιο, ούτε το ΑΕΠ. Τα ουσιαστικά πράγματα καθορίζονται από τις πραγματικές δυνάμεις της αγοράς. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες και η συνολική απασχόληση καθορίζονται από την προσφορά υλικού κεφαλαίου, από το μέγεθος του εργατικού δυναμικού και από την υπάρχουσα τεχνολογία. Το επιτόκιο καθορίζεται από την φειδώ του κοινού και την παραγωγικότητα του κεφαλαίου. Στην πραγματική οικονομία, στη διαδικασία της παραγωγής, δεν υπάρχει το χρήμα πουθενά.
Εν τούτοις το χρήμα υπάρχει, μην τρελαθούμε κιόλας!
Το χρήμα στην ΕΕ είναι απλά το μέσο ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών και μέσο αποθησαυρισμού έως την στιγμή που ούτως η άλλως ο τραπεζίτης-αποταμιευτής θα το επιστρέψει στην αγορά.
Με άλλα λόγια το ευρώ είναι απλά μέσο ανταλλαγής και τίποτα άλλο. Θα ζητηθεί αν οι πραγματικές δυνάμεις της αγοράς έχουν δημιουργήσει συνθήκες επένδυσης. Δεν δημιουργεί η δαπάνη του χρήματος τις συνθήκες για επένδυση, αλλά οι δυνάμεις της αγοράς που θα συναντήσουν μετά τις τράπεζες-αποταμιευτές για να πάρουν τις αποταμιεύσεις, το χρήμα, για την απλή ανταλλαγή υλικών και υπηρεσιών στην υλοποίηση μιας επένδυσης. Το ευρώ είναι αποθεματικό νόμισμα. Η δαπάνη του δεν δημιουργεί επενδύσεις. Αυτό που συχνά λέγεται ‘να πέσουν λεφτά στην αγορά για ανάπτυξη’ είναι ανοησία. Οι πραγματικές δυνάμεις της αγοράς δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη και όχι η δαπάνη του ευρώ. Ποιες είναι αυτές οι προϋποθέσεις; Μα τις ζούμε. Τα ελάχιστα μεροκάματα, οι ελάχιστοι μισθοί, η ιδιωτικοποίηση των πάντων, το ξεχαρβάλωμα τους κράτους, της υγείας, ταμείων κα.
Αυτή είναι η εικόνα που έχει στο νου της η ΕΕ για την λειτουργία της οικονομίας και με βάση αυτή την εικόνα κατασκεύασε το ευρώ.
Έτσι η διοίκηση, η διαχείριση και η έκδοση του ευρώ ανατέθηκε στην ΕΚΤ που δεν έχει καμία σχέση με τις Κυβερνήσεις και τους Λαούς. Η αξία του ευρώ είναι σταθερή αφού η προσφορά του είναι συνδεδεμένη με επιτόκιο που αντιστοιχεί σε μηδενικό πληθωρισμό βραχυχρονίως και μακροχρονίως. Αν ο μηδενικός πληθωρισμός αντιστοιχεί σε υψηλή ανεργία αυτό είναι αδιάφορο, γιατί η δαπάνη του ευρώ δεν δημιουργεί απασχόληση, αλλά οι πραγματικές δυνάμεις της αγοράς. Η νομισματική πολιτική ανατέθει πλήρως στην ΕΚΤ, ενώ στα κράτη, αφού μετατράπηκαν σε εταιρείες ως προς τον δανεισμό τους, ανατέθηκε η άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής μέσα σε πλαίσια που η ΕΚΤ καθορίζει, όπως και η εισοδηματική πολιτική, με στόχο πάντα την διατήρηση της αξίας του ευρώ.
Πολιτικά αυτό σημαίνει ότι η διοικητική ιεραρχία στην Ευρώπη με το ευρώ ανετράπη. Το προβάδισμα το έχουν οι τραπεζίτες και έπονται οι πολιτικοί ως υπάλληλοι τους. Για τους λαούς δε, επιφυλάσσεται η διαρκής λιτότητα και ανεργία πάντα με τον ίδιο στόχο, την διαφύλαξη της αξίας του ευρώ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των αποτελεσμάτων της δομής της ιεραρχίας στην Ευρώπη είναι αυτά που συνέβησαν στις Κάννες. Με προεξάρχοντες τους Κινέζους και τους Αμερικανούς, επειδή έχουν ευρώ στα αποθεματικά τους, στις Κάνες απαίτησαν η Ελλάδα να μην βγει από το ευρώ, και ο Διοικητής της ΕΚΤ σε λίγες μέρες διόρισε πρωθυπουργούς δυο Τραπεζίτες σε Ελλάδα και Ιταλία. Αμέσως μετά το σύστημα ανέτρεψε δια των εκλογών και τον Ισπανό πρωθυπουργό. Τα υπόλοιπα ήσαν καραγκιοζιλίκια των πολιτικών. Το ευρώ όπως και ο χρυσός δεν έχουν σχέση με την Δημοκρατία. Τόσο απλά, το είδαμε.
Ποια είναι η διαφορά του ευρώ από τα νομίσματα των κυρίαρχων κρατών που εκδίδουν το δικό τους νόμισμα και από την δραχμή;
Το κράτος εκδίδοντας το νόμισμα του έχει δυο κύρια καθήκοντα. Αφ ενός μεν να κινητοποιήσει όλους τους διαθέσιμους πόρους της οικονομίας και να δημιουργήσει τους όρους για πλήρη απασχόληση του εργατικού δυναμικού, και αφ’ ετέρου να διατηρήσει και να αυξήσει την αξία του νομίσματος. Για να τα κάνει αυτά το κράτος δεν έχει ανάγκη ούτε από εσωτερικό δανεισμό και ούτε έχει ανάγκη από την φορολογία των πολιτών του. Αφού αυτό εκδίδει το νόμισμα γιατί να προσφύγει σε αυτά τα μέσα; Είναι ανόητο να πιστεύει κάποιος κάτι τέτοιο.
Επειδή το κράτος μπορεί να αγοράσει οτιδήποτε του χρειάζεται από τους πολίτες του, και ταυτόχρονα αυτό το χρήμα δέχεται για την αποπληρωμή των υποχρεώσεων των πολιτών προς αυτό, το χρήμα έχει μια εξωτερική αξία. Η αξία λοιπόν του χρήματος προκύπτει από την παραγωγική κυκλοφορία που αυτό την θέτει σε κίνηση. Αν δεν είχε αξία το χρήμα δεν θα μπορούσε αυτό να το κάνει. Δεν είναι κάποιο ειδικό αγαθό. Σε αυτό ενσωματώνεται το εισόδημα που όταν δαπανηθεί αποκτώνται αγαθά, που θα παραχθούν τώρα και στο μέλλον. Η δαπάνη γεννά πραγματικό πλούτο.
Κατά συνέπεια η αξία του χρήματος αυξάνεται όσο αυξάνεται μέσω του κράτους η δαπάνη για πλήρη απασχόληση, το δε κράτος που εκδίδει το νόμισμα του εξ αντικειμένου δεν ‘ξεμένει ποτέ από ρευστό, δεν πτωχεύει’ και μπορεί να χρηματοδοτήσει-αγοράσει οτιδήποτε.
Να τα συνοψίσουμε όλα με δυο κουβέντες. Στο ευρώ η δαπάνη θεωρείται κόστος, στα επικυρίαρχα νομίσματα η δαπάνη θεωρείται επένδυση. Ένα νοσοκομείο ή ένα σχολείο μια κοινωνική δαπάνη στο ευρώ θεωρείται κόστος ενώ στην δραχμή, στο δολάριο κα θεωρείται επένδυση. Αυτή είναι η μεγάλη διάφορα που έχει την ρίζα της στη φιλοσοφία των πραγμάτων, στον τρόπο θεώρησης των πραγμάτων και των ανθρώπων, στο ‘θεωρείν’ που έλεγαν οι Έλληνες
Ας γυρίσουμε στα επιχειρήματα του κυρίου Χρυσόγονου χωρίς να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες, γιατί δεν έχουν επαρκή οικονομική βάση. Θα συμφωνήσω μαζί του βεβαίως ότι κανείς λογικός άνθρωπος δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα μπορεί να αποπληρώσει 320 δις ευρώ. Αυτό το γνωρίζουν και οι εταίροι μας. Κάποτε, όταν τους βολέψει, και αφού θα έχουν κάνει την χώρα ρημαδιό, και δικό τους οτιδήποτε έχει αξία, ίσως κάνουν την χειρονομία να κόψουν κάποιο χρέος προς όφελος τους αφού το παραγωγικό κομμάτι θα το εχουν οικειοποιηθεί. Αλλά το πρόβλημα παραμένει. Το ευρώ δεν είναι αναπτυξιακό νόμισμα, η ΕΕ έχει διαφορετικές παραγωγικότητες και το ευρώ είναι ισχυρό νόμισμα. Τίποτα δεν μας εγγυάται ότι η Ελλάδα μέσα στην ευρωζώνη μπορεί να μπει στην ανάπτυξη. Άλλωστε από την οικονομική ιστορία γνωρίζουμε ότι καμία χώρα δεν το κατάφερε αυτό ποτέ με αυτούς τους όρους.
Τι μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση με το ευρώ σε σχέση με τα κόκκινα δάνεια; Με την σωτηρία της πρώτης κατοικίας; Με την δημιουργία θέσεων εργασίας; Με τα χαμηλά μεροκάματα, με τις συντάξεις; Με το ξεχαρβάλωμα της υγείας και της παιδείας; Την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα, της βιομηχανίας; Τίποτα. Θα περιμένει τον καπιταλιστή και τον τραπεζίτη.
Θα πρέπει λοιπόν τα επιχειρήματα αυτού του ειδους, που προέρχονται από αριστερό κόμμα υποτίθεται, να βασιζονται σε μεγαλυτερη και καλυτερη γνωση γιατι στο τελος μπορουν να μετατραπουν σε νάρκη κατά του Λαου.
spyridonstalias@hotmail.com
Σύντομο Βιογραφικό Σημείωμα
Όνομα -Επώνυμο: Σπύρος Στάλιας
Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το Κόμμα: ‘ΔΡΑΧΜΗ, Ελληνική Δημοκρατική Κίνηση’.
Γεννήθηκα στην Αθήνα. Είμαι παντρεμένος και έχω μια κόρη που είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης όπου εκεί διαμένει.
Σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και μετά στην Νέα Υόρκη. Είμαι οικονομολόγος, ΒΑ, ΜΑ, Ph.D.
Υπήρξα στέλεχος της ΕΤΕΒΑ-ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ (1981-2010)
Υπήρξα Σύμβουλος στο Υπουργείο ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Στέλεχος του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Α. Γ. Παπανδρέου (1985-1989)
Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΛΠ
Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΛΚΕ
Διεθνών Σύμβουλος των Αμοιβαίων Κεφαλαίων της Τραπέζης ΑΤΤΙΚΗΣ-ΤΣΜΕΔΕ.
