Τατιάνα Λίσινα, ειδικά για τη RBTH
Οι οικονομικές επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης στη Ρωσία. Τα σενάρια διαχείρισης και οι παράπλευρες απώλειες για τις τράπεζες και τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην Ουκρανία. Πώς ετοιμάζεται η Μόσχα να απορροφήσει τους κραδασμούς στην οικονομία της, από το κραχ του γείτονα.
 |
| Πηγή: wikipedia.org / Max |
Το ενδεχόμενο μιας χρεωκοπίας της Ουκρανίας θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις και στη ρωσική οικονομία, προειδοποιούν οι ειδικοί. Ωστόσο, τόσο οι πολιτικοί, όσο και οι ρώσοι επιχειρηματίες, λαμβάνουν ήδη μέτρα για να μετριάσουν τις συνέπειες από το «χτύπημα» που θα δεχθεί η χώρα από την οικονομική κατάρρευση του δυτικού της γείτονα.
Η Ουκρανία απειλείται με κραχ. Αν τα απαισιόδοξα σενάρια επαληθευτούν, η «βουτιά» της οικονομίας θα είναι στα πολύ βαθιά. Το δολάριο στην ουκρανική διατραπεζική αγορά συναλλάγματος κυμαίνεται σήμερα στο όριο των 10 γκριβνών. (Η γκρίβνα, είναι το εθνικό νόμισμα της Ουκρανίας. Η συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου – γκρίβνας στις αρχές του Ιανουαρίου 2014 ήταν 1:8,2). Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Εθνικής Τράπεζας της Ουκρανίας (Κεντρική Τράπεζα), μειώθηκαν από τα 17,8 δισεκατομμύρια δολάρια στα 15 δις. Η εισροή ξένων κεφαλαίων έχει σχεδόν σταματήσει, αντίθετα, έχει αρχίσει μια μαζική εκροή κεφαλαίων από τη χώρα.
Άδεια ταμεία
«Η κατάσταση του κρατικού θησαυροφυλακίου στην Ουκρανία είναι απελπιστική… Τα ταμεία είναι άδεια! Στο Ενιαίο Δημόσιο Ταμείο, έχουν μείνει στο λογαριασμό 400.000 δολάρια (4 εκατομμύρια γκρίβνες), ποσό που δεν είναι αρκετό για τίποτα», δήλωσε ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός της χώρας Αρσένι Γιατσενιούκ, μιλώντας την Πέμπτη 27.02.14 στη Βερχόβνα Ράντα (το ουκρανικό Κοινοβούλιο). Σύμφωνα με τον ίδιο, το συνολικό εξωτερικό χρέος της Ουκρανίας ξεπερνά τα 130 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι αναλυτές της Capital Economics, εκτιμούν ότι το Κίεβο χρειάζεται επειγόντως οικονομική βοήθεια τουλάχιστον 20 – 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για να αποφευχθεί η χρεωκοπία από την μη εκπλήρωση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας στο εξωτερικό.
Η Ευρώπη δεν βιάζεται καθόλου για να προστρέξει σε βοήθεια της δοκιμαζόμενης χώρας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε υποσχεθεί ότι δεν θα εγκαταλείψει την Ουκρανία στην τύχη της, μιάμιση εβδομάδα πριν, αλλά μέχρι στιγμής, ούτε το μέγεθος, ούτε το χρονοδιάγραμμα εκταμίευσης της πιθανής βοήθειας δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Είναι πολύ πιθανόν, η βοήθεια να αρχίσει να πηγαίνει στο Κίεβο μόνο μετά τις προεδρικές εκλογές του Μαΐου. Και αυτό είναι κατανοητό: Η Δύση είναι έτοιμη να διαθέσει χρηματικούς πόρους, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η νέα ηγεσία θα συμφωνήσει σχετικά με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, τις οποίες θεωρεί σαν αναγκαία προϋπόθεση για την ανόρθωση της ουκρανικής οικονομίας. Έτσι, όλοι ελπίζουν προς το παρόν μόνο στο ΔΝΤ, από το οποίο το Κίεβο αναμένει να λάβει 15 δισεκατομμύρια δολάρια.
Απειλές για τη Ρωσία
Οι αναλυτές της Fitch προειδοποιούν, ότι η κρίση μπορεί να χτυπήσει τόσο την οικονομία της Ουκρανίας, όσο και αυτή της Ρωσίας. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, λόγω του κινδύνου από την αδυναμία εξόφλησης των δανείων που έχει πάρει η Ουκρανία από το εξωτερικό, μπορεί να πληγούν οι ρωσικές τράπεζες που έχουν υποκαταστήματα και δραστηριοποιούνται ενεργά στη γειτονική χώρα. Τα δάνεια που έχουν χορηγήσει οι ρωσικές τράπεζες στην Ουκρανία, αγγίζουν τα 28 δισεκατομμύρια δολάρια. Περισσότερο από το μισό ποσό, είναι δάνεια σε τοπικές επιχειρήσεις, το 25%, έχει διατεθεί σε ρώσους και ουκρανούς επιχειρηματίες οι οποίοι δανείστηκαν για να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία στην Ουκρανία. Για τα δάνεια αυτά, υπάρχουν τόσο οικονομικοί, όσο και πολιτικοί κίνδυνοι, «συμπεριλαμβανομένων, των επιπτώσεων μιας παρατεταμένης ύφεσης, της δυνητικής απειλής της δέσμευσης/ακινητοποίησης περιουσιακών στοιχείων, αλλά και των συνεπειών από την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, δεδομένου ότι περίπου το 60% των δανείων, έχουν εκδοθεί σε ξένο νόμισμα», αναφέρεται στη έκθεση της Fitch.
Φυσικά, οι ρωσικές τράπεζες έχουν προβλέψει αυτούς τους πιθανούς κινδύνους. Τις προάλλες, ο πρόεδρος της κρατικής τράπεζας VTB Αντρέι Κόστιν, δήλωσε ότι η τράπεζα περιορίζει τις χορηγήσεις νέων δανείων. Ωστόσο, το μερίδιο των περιουσιακών στοιχείων της VTB στην Ουκρανία στον ενοποιημένο κύκλο εργασιών του ομίλου είναι μικρό, μόνο το 2-3%. Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Vedomosti», που βασίζεται σε αναφορά του διαχειριστή του ουκρανικού τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης πελατών της VTB, οι εταιρείες και οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν μπορούν πλέον να πάρουν δάνειο. Τα κεφάλαια είναι διαθέσιμα, μόνο σε φυσικά πρόσωπα που είναι σταθεροί πελάτες της τράπεζας.
Ο πρόεδρος της «Sberbank» Γκέρμαν Γκρεφ, μετά την ολοκλήρωση της αντιπαράθεσης στο Μαϊντάν, ανακοίνωσε επίσης το μερικό «πάγωμα» του δανεισμού στην Ουκρανία. Αυτό κυρίως ισχύει για τους «τυχαίους» πελάτες, όπως λέει το δημοσίευμα του ITAR - TASS. Οι περιορισμοί δεν επηρέασαν τις μεγάλες επιχειρήσεις για τις οποίες ήταν αναγκαία η χρηματοδότηση. Ωστόσο, σύμφωνα με την Fitch, η κορυφαία ρωσική τράπεζα είναι το ίδιο εκτεθειμένη στους κινδύνους όπως και οι άλλες τράπεζες.
Κίνδυνοι παραμονεύουν παντού
Διαβάστε επίσης:
Εκτός από τις τράπεζες, σύμφωνα με τους αναλυτές, η αρνητική επίδραση της ουκρανικής κρίσης μπορεί να διαπεράσει βαθμιαία αρκετούς τομείς της ρωσικής οικονομίας. Περισσότερο θα πληγούν οι παραγωγικές επιχειρήσεις που συνεργάζονται με ουκρανικές εταιρείες. Σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο της ING Bank Ντμίτρι Πολεβόϊ, η κρίση θα χτυπήσει κυρίως τις κατασκευαστικές εταιρείες. Η κατάσταση, θα επηρεάσει επίσης τον τομέα των καταναλωτικών αγαθών καθώς και το εμπόριο αγροτικών προϊόντων. «Ωστόσο, τα προβλήματα που τυχόν προκύψουν από την έλλειψη ουκρανικών αγροτικών προϊόντων στη Ρωσία, μπορεί να επιλυθούν, εν μέρει, από τη Λευκορωσία», σημείωσε ο εμπειρογνώμονας, υπενθυμίζοντας ότι στο παρελθόν λόγω των περιορισμών των εισαγωγών εμπορευμάτων από την Ουκρανία, τη ζημιά, την υπέστη κυρίως η ουκρανική και όχι η ρωσική πλευρά. Εκτός αυτού, είπε, η πολιτική προχωρά με τους δικούς της ρυθμούς, ενώ το «επιχειρείν» καταλαβαίνει ότι πρέπει να υπάρξει συνεννόηση.
Όσον αφορά τον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, για τον οποίο είναι πολύ σημαντικό να συνεχιστεί η συνεργασία με την Ουκρανία, τυχόν επιπλοκές στην οικονομικο-πολιτική κατάσταση θα φέρουν σε δύσκολη θέση και πάλι το Κίεβο. Όπως ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα, ο εκτελών χρέη υπουργού Ενέργειας και Βιομηχανίας Άνθρακα Εντουάρντ Σταβίτσκι, η Ουκρανία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για τη διατήρηση της έκπτωσης επί των τιμών φυσικού αερίου που παραχωρήθηκε στο πρώτο τρίμηνο του έτους και για το δεύτερο τρίμηνο, καθώς και για τη ρύθμιση των προβλημάτων που αφορούν στις πληρωμές για το φυσικό αέριο.
Το ρούβλι χάνει αξία
Η Ουκρανία είναι ένας βασικός εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, έτσι, η υποτίμηση του εθνικού της νομίσματος, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου, λέει ο επικεφαλής οικονομολόγος της «Deutsche Bank - Russia», Γιαροσλάβ Λισοβόλικ. Για το λόγο αυτό, η αδυναμία της ουκρανικής οικονομίας μπορεί να επιβραδύνει την ανάπτυξη του ΑΕΠ της Ρωσίας.
Υπάρχει λύση;
Παρά τους κινδύνους για την οικονομία της, η Ρωσία δεν βιάζεται και αυτή τόσο πολύ να σώσει το γείτονα της. Σύμφωνα με το ρώσο υπουργό Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ, η Μόσχα πάγωσε τη διάθεση των 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα 15 δις. που είχε υποσχεθεί στο Κίεβο νωρίτερα. Μέρος αυτού του ποσού, 3 δισ. δολάρια, η Μόσχα τα έχει ήδη επενδύσει σε κρατικά ομόλογα της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τον κ. Πολεβόϊ, σε περίπτωση κινδύνου χρεωκοπίας της Ουκρανίας το σενάριο που θα παίξει αφορά στην αναδιάρθρωση των χρεών, κάτι που φυσικά δεν συμφέρει τη Ρωσία. Ωστόσο, οι κίνδυνοι για το κράτος και τους ρώσους επενδυτές δεν είναι υπερβολικοί, δεδομένου ότι πάνω από το 80% των τίτλων του ουκρανικού Δημοσίου (κρατικά ομόλογα), ανήκουν σε επενδυτές από τις ΗΠΑ.
