"Άρμεγε, με τα μάτια του, το φως της οικουμένης".
Αυτός ο στίχος του ποιητή
έρχεται και ξανάρχεται στο μυαλό μου
κάθε φορά που κοιτάζω τη φωτογραφία,
με την οποία πέρασε στην αθανασία
ο Νίκος Μπελογιάννης,
σαν ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο.
Μια φωτογραφία, του Κώστα Μεγαλοκονόμου,
από τις πολλές που τράβηξαν
οι φωτορεπόρτερ της εποχής
σε κάποιο από τα διαλείμματα της δίκης.
Μια φωτογραφία που έμελλε να γίνει η εικόνα του,
πάνω στο διαβατήριο, για την αιωνιότητα.
Ήταν μια στιγμή, μετά το πέρας της απολογίας του
στην πρώτη δίκη, που κάποια από τις γυναίκες
που κάθονταν μαζί του στο ειδώλιο,
του πρόσφερε ένα γαρύφαλλο.
Ένα κίτρινο γαρύφαλλο πολύ πιθανόν
από τη σύντροφό του Έλλη
και το οποίο πράγματι βάφτηκε κόκκινο αργότερα.
Μια φωτογραφία που έκανε το γύρο του κόσμου,
μια φωτογραφία που ενέπνευσε
στον Πάμπλο Πικάσο το σκίτσο,
ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο.
Ένα σκίτσο και μία φωτογραφία
που έγιναν πρωτοσέλιδα,
αφίσα αλλά και παντιέρα.
Ο Νίκος Μπελογιάννης καταδικάστηκε σε θάνατο
επί εσχάτη προδοσία,
αλλά η εκτέλεσή του θύμιζε δολοφονία.
Ο Μπελογιάννης έπεσε θύμα
της λογικής του χλοοτάπητα
πως ότι ξεχωρίζει κόβεται.
Από την γέννησή του,
προς το τέλος του 1915 στην Αμαλιάδα
μέχρι και την τελευταία του αναπνοή,
ξεχώρισε σαν μπροστάρης και ηγετική μορφή.
Ήταν άνθρωπος που έχει ιδέες
και αγωνίζεται με συνέπεια για αυτές.
Κάποιοι όμως δεν άντεχαν
την μυθοποίηση που του πρόσφεραν τελικά,
κάνοντάς τον παγκόσμια γνωστό σύμβολο.
Εκτελέστηκε στο Γουδί, ημέρα Κυριακή
30 του Μάρτη του 1952
την Κυριακή ούτε οι Γερμανοί, στην Κατοχή,
δεν εκτελούσαν μελλοθανάτους
στις 4 και 12 και πριν ακόμα ξημερώσει,
με φώτα από προβολείς αυτοκινήτων,
μαζί με τους συντρόφους του
Νίκο Καλούμενο, Ηλία Αργυριάδη
και Δημήτρη Μπάτση.
Δημήτρης Μπάτσης, Νίκος Καλούμενος
και ο Ηλίας Αργυριάδης
Ο Δημήτρης Μπάτσης ήταν νομικός και οικονομολόγος
και είχε γράψει το περίφημο βιβλίο:
«Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα»
που είχε εκδοθεί το 1947 και είχε σκοπό
να υποδείξει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδας
και να βοηθήσει στην ανάπτυξή τους.
.................................................................
Ο εξόριστος τότε, στον Αη Στράτη, ποιητής
Γιάννης Ρίτσος
έγραψε ένα μεγάλο ποίημα
"Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ"
που οι δυο του τελευταίοι στίχοι είναι:
Μ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
Μ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει!
Φωτογραφία - Κείμενο © Παν Καρτσωνάκης
Υ.Γ: Ο ήλιος ήθελε κάπου δυο ώρες ακόμα να βγει.
Η εκτέλεση έγινε υπό το φως των προβολέων
των στρατιωτικών αυτοκινήτων!
Η πρωτότυπη φωτογραφία.
