Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη
Μερικές όψεις των σύγχρονων και αδιανόητης, πράγματι, εμβέλειας ανισοτήτων κατανομής αναφέρονται, ενδεικτικά, στη συνέχεια:
Καταρχήν, στην εντελώς ιδεατή κατάσταση, που θα επικρατούσε, απολύτως, ίση κατανομή του παγκόσμιου ΑΕΠ-πράγμα ασφαλώς αδύνατον- ο κάθε πολίτης του κόσμου θα...
εξασφάλιζε για το έτος 2011 εισόδημα ίσο με 10.000$. Όμως, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική, αφού στα 7 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού το 1,2 δισεκατομμύριο επιβιώνει σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, διαθέτοντας 1,25$ την ημέρα, ενόσω το 1% των πιο πλούσιων κατοίκων της Γης ελέγχει το 45% περίπου του παγκόσμιου πλούτου….και το 50% των φτωχότερων κατοίκων του πλανήτη οφείλει να μοιραστεί το 1% του παγκόσμιου πλούτου.
Μια παράλληλη όψη της αμέσως προηγούμενης αναφοράς των ανεξέλεγκτων πια ανισοτήτων εκφράζεται με τη διαπίστωση ότι οι 400 πλουσιότεροι Αμερικανοί έχουν στην κατοχή τους μεγαλύτερο πλούτο από τους φτωχότερους, που ανέρχονται σε 150 εκατομμύρια. Το 15% από το φτωχότερο πληθυσμιακό τμήμα, περίπου 46 εκατομμύρια, ζουν σε νοικοκυριά που κερδίζουν λιγότερο από 22,050$ το χρόνο.
Για μετά το τέλος της κρίσης προβλέπεται ότι το ποσοστό ελέγχου της παγκόσμιας ελίτ θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Το 2012 η παγκόσμια περιουσία ήταν 135 τρις δολάρια. Από το συνολικό αυτό ποσό, το 1% του πλουσιότερου τμήματος του παγκόσμιου πληθυσμού ελέγχει τα 52,8τρις δολάρια. Σύμφωνα με την έρευνα αυτήν η παγκόσμια περιουσία θα αυξάνεται με ρυθμό ίσο με 4,8% το χρόνο, μέσα στην επόμενη πενταετία (Boston Consulting Group). Ακόμη, οι 100 πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου πλούτισαν με 212$ δις. το 2012.
Η ανεξέλεγκτη αυτή αύξηση του πλούτου των ολιγαρχών της υφηλίου, που εξυπακούεται ότι έχει ως αντίκρισμα την πτώχευση ή και εξαθλίωση μεγάλων κοινωνικοοικονομικών ομάδων, προέρχεται-όπως θα ήταν αναμενόμενο- από άνοδο της τιμής μετοχών τηλεπικοινωνιών. Η περιουσία αυτών των 100 μεγιστάνων του πλούτου εκτιμάται σε 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια. Και να συνεχίσουμε στο πεδίο αυτών των απίστευτων ανισοτήτων: Σε όλη τη Γη, έχουν μετρηθεί να είναι 29 εκατομμύρια που διαθέτουν περιουσία μεγαλύτερη από 1 εκατομμύριο δολάρια και εκπροσωπούν το 0,6% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η συνολική, λοιπόν περιουσία αυτών των ολιγαρχών υπολογίζεται σε 87,5 τρισεκατομμύρια δολάρια. Να στραφούμε, τώρα, σ ε ότι θα μπορούσε να ορισθεί ως το σύνολο των ευπόρων του κόσμου, δηλαδή αυτών που διαθέτουν περιουσία από 100.000 ως 1 εκατομμύριο δολάρια. Εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν το 7,5% του ενήλικου πληθυσμού της Γης και ότι ελέγχουν το 43,1% του συνολικού πλούτου της υφηλίου.
Συνεχίζοντας, αν προσθέσουμε εύπορους και εκατομμυριούχους θα οδηγηθούμε στο όντως ανατριχιαστικό πόρισμα με βάση το οποίο το 8,1% του παγκόσμιου πληθυσμού εξουσιάζει το 82,4% του συνολικού πλούτου της υφηλίου, ενώ το υπόλοιπο 92% του παγκόσμιου πληθυσμού υποχρεούται να αρκεστεί και να επιβιώσει με το 18% του παγκόσμιου πλούτου. Και, πηγαίνοντας ακόμη πιο κάτω, δηλαδή στους φτωχούς, με περιουσία 10.000$, που αντιπροσωπεύουν πάνω από 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή το 69,3% του ενήλικου πληθυσμού, οδηγούμαστε στο εφιαλτικό συμπέρασμα ότι οφείλει να επιβιώσει με μόνο το 3,3% του παγκόσμιου πλούτου (Bloomberg και Crédit Suisse).
Τέλος, ειδικά για την περίπτωση των ΗΠΑ ο P. Krugman σχολιάζει ότι από το 2009 το 60% της αύξησης πηγαίνει στο 0.1% των πιο πλουσίων που διαθέτουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 1.9$ εκατομμύρια. Από πού και γιατί αυτές οι εξωφρενικές ανισότητες; Επισημαίνεται ως πολύ βασικός παράγοντας η εκπαίδευση, και σημειώνεται ενδεικτικά ότι η Business School-Harvard δημιουργεί δύο κόσμους: αυτόν που προέρχεται από πλούσιες οικογένειες και αυτόν που προέρχεται από συνηθισμένους φοιτητές (Adford 2013).
Το παραπάνω αυτό το συμπέρασμα θα πρέπει να συμπληρωθεί με τη διαπίστωση ότι τα πολύ υψηλά εισοδήματα προέρχονται από τον χρηματοοικονομικό τομέα, ο οποίος κινδύνευσε με κατάρρευση και εξαγοράστηκε από τους φορολογούμενους.
Να επανέλθω, όμως, στην «πλούσια» Αμερική πάντοτε, που όμως έχει δυο όψεις, εφόσον όσο αδιανόητο κι αν φαίνεται, είναι ωστόσο αλήθεια ότι 48 εκατομμύρια από τα 317 του συνολικού πληθυσμού της ζουν κάτω από συνθήκες πείνας και επιβιώνουν χάρη σε καθημερινό συσσίτιο.
Το νέο στοιχείο, στη συμπεριφορά των σύγχρονων Κροίσων, είναι η απροκάλυπτη πεποίθησή τους ότι οι λοιποί «συνηθισμένοι άνθρωποι» οφείλουν να αποδεχθούν χωρίς συζήτηση, αυτήν την πρωτοφανών διαστάσεων και συνεπειών ανισότητα και να τους περιβάλλουν με σεβασμό και θαυμασμό. Οι δηλώσεις ορισμένων επικεφαλής γιγαντιαίων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είναι περισσότερο από προκλητικές. Αναφέρω, ανάμεσα και σε άλλες την πρόσφατη δήλωση του Robert Benmosche, επικεφαλής της κολοσσιαίας ασφαλιστικής εταιρίας ΑΙG, ότι η «ηλικία της συνταξιοδότησης θα έπρεπε να επιμηκυνθεί ως τα 70 ή και τα 80 χρόνια» (Krugman 2013a).
Αναφέρω, ακόμη, την πληροφορία ότι 11 πολυεθνικές, φέρονται να ζήτησαν τον κατώτατο μισθό των 250 -300 Ευρώ για τους νέους από τον υπουργό Ανάπτυξης προκειμένου να κάνουν επενδύσεις!!!!
Επιτέλους, όμως, η καλπάζουσα αυτή ανισότητα είναι σε θέση να απαντήσει στα ακόλουθα αγωνιώδη ερωτήματα και στις εύλογες απορίες των κατοίκων του πλανήτη μας:
*Πως δικαιολογείται να φτωχαίνουν οι λαοί της Γης, ενόσω το παγκόσμιο ΑΕΠ αυξάνει συνεχώς;
*Γιατί επιβάλλονται περιορισμοί στο κράτος πρόνοιας, τώρα, σε σχέση με πριν, αφού γινόμαστε ολοένα πλουσιότεροι;
*Πως είναι δυνατόν να συμβαδίζουν οι συνεχώς αναγγελλόμενες αυξήσεις του παγκόσμιου πλούτου, με τις δραματικές μειώσεις μισθών και συντάξεων, σχεδόν, απανταχού της Γης;
Η πολύ επικίνδυνη αυτή κατάσταση, ωστόσο, και από κοινωνικής, αλλά και από οικονομικής άποψης είναι, δυστυχώς, το αποτέλεσμα, όχι μόνο της αβελτηρίας και αδιαφορίας των ιθυνόντων παγκοσμίως, να λάβουν εγκαίρως μέτρα για την αποσόβησή της, αλλά θα έλεγα και της ενσυνείδητης πολιτικής τους να οδηγήσουν τα πράγματα στο ακραίο αυτό σημείο. Δεν εξηγείται, πράγματι, διαφορετικά η ένοχη ανοχή των σύγχρονων κυβερνήσεων- και όχι μόνο των ελληνικών- απέναντι στη φοροδιαφυγή, που αν υπήρχε πραγματική βούληση θα είχε, προ πολλού, εξαλειφθεί. Εντελώς ενδεικτικά αναφέρω ότι στις ΗΠΑ οι αστρονομικές απολαβές των χρυσών αγοριώνφορολογούνται στο μεγαλύτερο μέρος τους μόνο με 15%.
Η ίδια παρατήρηση αναφέρεται και στην αδιαφορία των σύγχρονων κυβερνήσεων-και ιδιαίτερα των ευρωπαϊκών-, απέναντι στη χρόνια ανεργία, που πρωτοστατεί στην επιδείνωση της κατανομής του εισοδήματος. Είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικές οι διαπιστώσεις του Νομπελίστα Joseph Stiglitz, σχετικά με την κορύφωση των ανισοτήτων, των τελευταίων 30 ετών, σε παγκόσμια βάση: «Κάποιοι σηκώνουν τους ώμους, στη θέα των εισοδηματικών ανισοτήτων.
Τι είναι το κέρδος και η απώλεια ενός ατόμου; Αυτό που έχει σημασία, υποστηρίζουν, είναι όχι το πώς διανέμεται η πίττα, αλλά το μέγεθος της πίττας. Αυτό το επιχείρημα είναι εντελώς λανθασμένο. Σε μια οικονομία, όπου οι περισσότεροι πολίτες βρίσκονται σε χειρότερη μοίρα κάθε χρόνο-μια οικονομία όπως η Αμερική- δεν είναι πιθανόν να εξελιχθεί με ικανοποιητικό τρόπο σε μακροχρόνια βάση»
Καθώς η μακρόχρονη αυτή εκστρατεία φτωχοποίησης του παγκόσμιου πληθυσμού συμπίπτει με την πορεία προς την παγκόσμια διακυβέρνηση και αποτελεί, επιπλέον, μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους προετοιμασίας της, το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για ηθελημένη εξέλιξη.
* Πρ. Πρύτανης και Καθηγήτρια στο Παν/μιο Μακεδονίας
Μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Ρουμανίας
Το πιο πάνω κείμενο είναι προδημοσίευση του νέου βιβλίου της Μαρίας Νεγρεπόντη –Δελιβάνη, από τις Εκδόσεις ΙΑΝΟΣ με τίτλο «Η εν ψυχρώ δολοφονία της Ελλάδας»
