Η κατοχή των μέσων επικοινωνίας και χειραγώγησης από τα αφεντικά των ΜΜΕ με παράλληλες δραστηριότητες σε άλλους τομείς της παραγωγής που εξασφαλίζουν την κερδοφορία και την παραγωγή υπεραξιών σε πρώτο επίπεδο, αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη διαπλοκή των μέσων ενημέρωσης με το καπιταλιστικό κράτος και τις εξουσίες.
Σεπροηγούμενο άρθρο του blog είχαν αναλυθεί οι σχέσεις διαπλοκής κράτους και αφεντικών των ΜΜΕ με μια σειρά διευκολύνσεων και ρυθμίσεων ευνοϊκών προς τα αφεντικά των ΜΜΕ από τους εξουσιαστές της κυβέρνησης. Στο σημερινό άρθρο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε τη σχέση της εξουσίας με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο ίντερνετ ως ένα ακόμα μηχανισμό διάχυσης της εξουσιαστικής καπιταλιστικής προπαγάνδας για τον αποπροσανατολισμό της κοινωνίας και τη διασπορά φόβου και εξαπάτησης που αναπαράγουν και στερεώνουν το οικοδόμημα της εκμετάλλευσης προς όφελος των αφεντικών.
Η κυβέρνηση Σαμαρά, περισσότερο από κάθε άλλη κυβέρνηση στο παρελθόν, έχει απλώσει τα δίκτυα παραπληροφόρησης και προπαγάνδας και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο ίντερνετ με μια σειρά μηχανισμών και ανθρώπων που εθελοντικά ή έμμισθα αναπαράγουν τις θέσεις της εξουσίας και ταυτόχρονα επιτίθενται σε όσους τις κριτικάρουν και τις αποδομούν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων μηχανισμών μπορεί κανείς να εντοπίσει εύκολα στο twitter όπου ένα πλήθος έμμισθων υπαλλήλων και συμβούλων έχουν αναλάβει με ανάθεση ρόλων τις επιθέσεις σε πολιτικούς αντιπάλους, την προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση. Είναι ακόμα πιο έντονη η παρουσία των μηχανισμών της εξουσίας στο twitter σήμερα, δεδομένης της απαξίας που περιβάλλει πλέον τα κυρίαρχα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, που βρίσκονται στα χέρια των αφεντικών που κάνουν δουλειές με την κυβέρνηση. Η εξουσία σήμερα δεν θέλει να αφήσει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης της κυριαρχίας της και στο επικοινωνιακό πεδίο, που προνομιακά είναι πάντοτε υπέρ της, δεδομένων των σχέσεων διαπλοκής της εξουσίας του καπιταλιστικού κράτους με τους καπιταλιστές-αφεντικά με δραστηριότητες σε όλο το φάσμα της οικονομίας (εφοπλισμός, εργολαβίες δημόσιων έργων, διυλιστήρια πετρελαίου και εμπόριο, ασφαλιστικές εταιρίες, εκδοτικές επιχειρήσεις τύπου, κτλ).
Η κοινωνική απαξίωση των παραδοσιακών αλλά ακόμα κυρίαρχων μηχανισμών προπαγάνδισης. Πηγή από tvxs [1]
Ωστόσο τα social media δεν θεωρούνται ουδέτεροι μηχανισμοί ως προς τα καπιταλιστικά συμφέροντα και τις σχέσεις με την εξουσία. Πίσω από τα πιο μεγάλα social media σε πλήθος χρηστών βρίσκονται μεγάλες εταιρίες με σημαντικά οικονομικά συμφέροντα, ενταγμένες σε χρηματιστήρια και με ύποπτες διασυνδέσεις με κυβερνητικούς οργανισμούς, μυστικές υπηρεσίες και κράτη. Ύστερα από τις αποκαλύψεις Snowdenείμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σήμερα τις προσπάθειες συλλογής δεδομένων εκατομμυρίων χρηστών από τα social media και τις σύνθετες λειτουργίες ταξινόμησης και κατηγοριοποίησης για την αποκάλυψη πιθανών στόχων των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Επιπλέον, γνωρίζουμε σήμερα ότι το facebook στα πρώτα βήματα επέκτασής του έχει χρηματοδοτηθεί από funds και εταιρίες που έχουν κατηγορηθεί για προνομιακές σχέσεις με μυστικές υπηρεσίες ή ακόμα και αποτελούν βιτρίνες μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Υπάρχουν μάλιστα πολλά παραδείγματα “οικειοθελούς” συνεργασίας μεγάλων εταιριών λογισμικού που ειδικεύονται στα social media με κυβερνήσεις των ΗΠΑ και άλλων καθεστώτων με σκοπό τον έλεγχο και καταστολή κινημάτων και πολιτών. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις το κίνημα Occupy Wall Street, οι ύποπτες συνεργασίες της Google με το κινέζικο καθεστώς εναντίον Κινέζων πολιτών, αλλά και πιο κραυγαλέες περιπτώσεις όπως η διακοπή πρόσβασης πολιτών σε ιστότοπους και social media σε χώρες με έντονο κοινωνικό αναβρασμό (Τυνησία, Αίγυπτος, Ιράν) σε συνεργασία με εταιρίες της Δύσης που συνεργάστηκαν για την υλοποίηση αυτών των τεχνικών εμποδίων πρόσβασης.
Στην ελληνική περίπτωση, ένα μεγάλο πλήθος από blogs και δικτυακούς τόπους σχετίζεται με ανθρώπους και μηχανισμούς της εξουσίας. Οι σχέσεις αυτές, άλλοτε φανερές και ξεκάθαρες αλλά συνήθως υποχθόνιες και κρυφές, προκύπτουν από τη θεματολογία, την επιλογή και προβολή στοχευμένων θεμάτων και θέσεων με εξουσιαστικά φιλική ματιά και διάθεση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και σε γεγονότα της επικαιρότητας που δεν σχετίζονται με τον πυρήνα των πολιτικών εξαθλίωσης της κοινωνίας αλλά με περιφερειακά θέματα, πολλά blogs και δικτυακοί τόποι αναπαράγουν πιστά χωρίς κανένα έλεγχο τα τηλεγραφήματα του κρατικά ελεγχόμενου ΑΠΕ αλλά και πληροφορίες με μορφή κειμένων που διανέμονται από την κρατική ασφάλεια και τους μηχανισμούς καταστολής. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις δεκάδων δικτυακών τόπων που αναπαράγουν απολύτως τα κείμενα που τους μοιράζονται από τη ΓΑΔΑ για πλήθος περιπτώσεων αναρχικών, αγωνιστών που έχουν συλληφθεί κτλ. Τα παραδείγματα αυτά αποτυπώνουν μια πραγματικότητα που αφορά την προσπάθεια των εξουσιαστικών μηχανισμών που συνδέονται με την προπαγάνδιση και την παραπληροφόρηση από τη μεριά της κυβέρνησης να καθιερώσει ένα τοπίο απόλυτης μονομέρειας και μιας ορθής άποψης και ματιάς ακόμα και στο χώρο της δικτυακής ενημέρωσης, όπως ακριβώς το απολύτως ελεγχόμενο τοπίο στα κυρίαρχα ΜΜΕ.
Στην προσπάθεια αυτή έχουν επιστρατευθεί και δεκάδες, ομοκρέβατοι της εξουσίας, δημοσιογράφοι που φτιάχνουν ιστοσελίδες και blogs και αναλαμβάνουν είτε τις στοχευμένες επιθέσεις συχνά με το μανδύα της ανωνυμίας εναντίον πολιτικών αντιπάλων και όσων ασκούν κριτική αλλά και την προώθηση επιχειρηματικών συμφερόντων κατά παραγγελία. Ο χώρος του ελληνικού ιντερνετ παραληρούσε πριν λίγα χρόνια με το φαινόμενο του troktiko, ενός blog που αναλάμβανε καθημερινά την προβολή δεκάδων ειδήσεων συχνά με χροιά επικοινωνιακή που προωθούσε ως αισθητική και αντίληψη τις φασιστικές αναγνώσεις των θεμάτων. Η περίπτωση του troktiko συνδέθηκε με την κόντρα του ιδρυτή του Γκιόλια με άλλον εκδότη και μεγαλοδημοσιογράφο, τον Τριανταφυλλόπουλο και κορυφώθηκε ως θέμα με την ύποπτη δολοφονία του Γκιόλια από την οργάνωση ΣΕΧΤΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ. Από τότε, δεκάδες άλλες προσπάθειες έχουν λάβει χώρα στον κόσμο της ελληνικής μπλογκόσφαιρας, με blogs δημοσιογράφων που αναλάμβαναν τη συκοφάντηση αντιπάλων τους, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση το blog fimotro.
Όσο όμως η εξουσία προσπαθεί να κυριαρχήσει στο νέο κόσμο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, υπάρχει και αναπτύσσεται δραστήρια και η τάση των blogs και χρηστών στα social media που βρίσκουν ζωτικό χώρο έκφρασης, αισθανόμενοι αποκομμένοι και λογοκριμένοι από τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Η δυναμική ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με την απότομη είσοδο χιλιάδων νέων χρηστών παρέχει δυνατότητες διάχυσης της αντιπληροφόρησης και αντι-προπαγάνδας που δεν παρείχαν παραδοσιακά μέσα στο παρελθόν. Όσο σημαντική και συμβολική είναι η κατάληψη ενός ραδιοφωνικού σταθμού ή ακόμα περισσότερο ενός τηλεοπτικού σταθμού ή η δημιουργία των παραδοσιακών κινηματικών μέσων αντιπληροφόρησης, ο χώρος του διαδικτύου αποκάλυψε νέες οργανωτικές δυνατότητες, τρόπους παρέμβασης και επικοινωνίας. Είναι άλλωστε χαρακτηριστική η λύσσα βουλευτών και μηχανισμών της εξουσίας να λογοκρίνουν το athens indymedia κάτι που αποδεικνύουν οι πρόσφατες προσπάθειες της πρυτανείας ΕΜΠ σε συνεργασία με το κράτος αλλά και οι ερωτήσεις βουλευτών της ακροδεξιάς και του νεοναζισμού για τη λειτουργία του.
Στο παιχνίδι της κρατικά ελεγχόμενης προπαγάνδας συχνά μπαίνουν και οι ίδιοι οι εξουσιαστές ώστε να περιβάλλουν τις παρεμβάσεις τους με το κύρος της εξουσίας και να αποκομίσουν τα προσωπικά οφέλη του επικοινωνισμού για την προώθηση της καριέρας τους. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις στο χώρο του twitter αποτελούν ο σύμβουλος και διευθυντής του γραφείου τύπου του Σαμαρά, Μουρούτης αλλά και ο σημερινός υπουργός υγείαςΓεωργιάδης. Δίπλα τους φυτρώνει ένας στρατός από “εθελοντές” της κοινωνικής δικτύωσης. Δεκάδες λογαριασμοί και χρήστες αναλαμβάνουν τις διαδοχικές επιθέσεις σε χρήστες που κριτικάρουν και αντιπαρατίθενται με τους εξουσιαστές. Η γκάμα ποικίλει και περιλαμβάνει από απλούς ιδεολογικούς συνοδοιπόρους των εξουσιαστών μέχρι λογαριασμούς που επιτίθενται σε χρήστες με μόνο σκοπό τη δημιουργία σύγχυσης και αποπροσανατολισμού με προσβολές και χυδαιότητες. Όποιος έχει επιχειρήσει να συνομιλήσει με τους συγκεκριμένους δύο εξουσιαστές ασκώντας κριτική και έλεγχο θα διαπιστώσει σύντομα ότι θα γίνει αποδέκτης δεκάδων μηνυμάτων χυδαιότητας, προπαγάνδας, παραπληροφόρησης αλλά και προσωπικών προσβολών.