Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*
Σε μαύρα χάλια εξακολουθεί να βρίσκεται το τραπεζικό σύστημα σχεδόν όλων των χωρών της Ευρώπης και πρωτίστως εκείνων που ανήκουν στην Ευρωζώνη. Εξαιρετικά δύσκολη αναμένεται η διετία 2014-2015 για τις τράπεζες της Ευρωζώνης, μην αφήνοντας έτσι κανένα περιθώριο ελπίδας στους Ελληνες επιχειρηματίες και ιδιώτες ότι θα ήταν δυνατόν να βελτιωθεί η δανειοδότησή τους από τις ελληνικές τράπεζες, ανεξαρτήτως του τι λένε τώρα ακόμα και δημόσια η κυβέρνηση και οι τραπεζίτες.
Αναφερθήκαμε σε διετία επειδή μέχρι τα τέλη του 2014 θα ολοκληρωθεί η ποιοτική ανάλυση των ισολογισμών των τραπεζών της Ευρωζώνης από την ΕΚΤ προκειμένου αυτή να αναλάβει στη συνέχεια τα νέα της καθήκοντα της εποπτείας όλων των τραπεζών της Ευρωζώνης. Επειδή αυτός ο έλεγχος θεωρείται βέβαιο ότι θα αποκαλύψει «κεφαλαιακή τρύπα» των τραπεζών ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων (!) ευρώ, ευνόητο είναι ότι η «τρύπα» αυτή θα προκαλέσει τεράστιες δυσκολίες στις τράπεζες για να καλυφθεί και φυσικά η αρχή της διαδικασίας κάλυψης θα είναι εξαιρετικά επώδυνη για πάρα πολλά τραπεζικά ιδρύματα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η παγκοσμίως γνωστότατη εταιρεία χρηματοπιστωτικών ελέγχων «Πράις - Γουότερχαους - Κούπερ» (PwC) εκτιμά ότι η «κεφαλαιακή τρύπα» των τραπεζών των 17 κρατών της ευρωζώνης (18 από την 1η Ιανουαρίου 2014 με την προσθήκη της Λετονίας) θα ανέλθει στο εφιαλτικό ύψος των 280 δισεκατομμυρίων ευρώ! Αξίζει να σημειωθεί ότι η ίδια εταιρεία, η PwC, περί τα τέλη Οκτωβρίου φέτος υπολόγισε τα «κόκκινα» δάνεια στην Ευρώπη - δηλαδή τα μη εξυπηρετούμενα κανονικά, πράγμα που σημαίνει καθυστέρηση στην εκπλήρωση των δανειακών υποχρεώσεων μεγαλύτερη των τριών μηνών ή 90 ημερών- στο αστρονομικό ύψος του 1,2 τρισεκατομμυρίου (ναι, τρισεκατομμυρίου!) ευρώ!
Η ΕΚΤ φρονίμως ποιούσα δεν έχει ακόμη ανακοινώσει τα κριτήρια βάσει των οποίων θα κριθεί η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών της Ευρωζώνης στα σκληρά «τεστ κοπώσεως» που θα υποβληθούν το 2015. Αν όμως επιβεβαιωθούν από την ΕΚΤ οι εκτιμήσεις της PwC που προαναφέρθηκαν, τότε θεωρείται εκ των προτέρων αδύνατον να έχουν οι τράπεζες της Ευρωζώνης την δυνατότητα να καλύψουν με δικά τους λεφτά -δηλαδή με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου- την «κεφαλαιακή τρύπα».
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι πρώτον, θα υπάρξει νέος γύρος αλληλοσπαραγμού μεταξύ των τραπεζών της Ευρωζώνης ως προς το ποιες θα επιβιώσουν και δεύτερον, ζέουσας σημασίας για τους Ευρωπαίους επιχειρηματίες και ιδιώτες, ότι θα συνεχίσουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες να είναι εξαιρετικά σφικτές στη χορήγηση δανείων, γιατί θα μαζεύουν όλο και μεγαλύτερο μέρος από τα λεφτά που θα πέφτουν στα χέρια τους για δική τους χρήση. Αυτή η στάση των ευρωπαϊκών τραπεζών παρατηρείται ήδη.
Οσα λεφτά και αν δίνει η ΕΚΤ στις τράπεζες της Ευρωζώνης και γενικότερα της ΕΕ, όση ρευστότητα και αν τους παρέχει αφειδώς, όσο κι αν τα επιτόκια δανεισμού της ΕΚΤ βρίσκονται στο ιστορικό ναδίρ τους και τείνουν κυριολεκτικά στο μηδέν, οι τράπεζες της Ευρωζώνης χορηγούν ολοένα και λιγότερα δάνεια στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά! Είναι αποκαλυπτικό ότι τον Οκτώβριο συμπληρώθηκαν 18 συνεχείς μήνες, χωρίς ούτε μία εξαίρεση, όπου μειώνονται διαρκώς τα δάνεια σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα της προηγούμενης χρονιάς.
Δεκαοχτώ διαδοχικοί μήνες, είναι εντυπωσιακό. Τον Οκτώβριο, μάλιστα, οι χορηγηθείσες τραπεζικές πιστώσεις συρρικνώθηκαν σε ετήσια βάση σε ποσοστό 2,1%, το οποίο είναι και η μεγαλύτερη μείωση που έχει καταγραφεί ποτέ στη σχεδόν δωδεκαετή ιστορία της Ευρωζώνης! Οταν αυτό το κλίμα επικρατεί σε όλη την Ευρωζώνη, αναμενόμενο είναι η κατάσταση να εξελίσσεται ακόμη χειρότερα στην ήδη εξουθενωμένη από την κρίση και διαρκώς επιδεινούμενη ελληνική οικονομία.
Πραγματικά, τον Οκτώβριο η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα, επιχειρήσεις και ιδιώτες συνολικά, μειώθηκε κατά 3,9% σε ετήσια βάση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τον Οκτώβριο οι ελληνικές τράπεζες έδωσαν σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ λιγότερα (937 εκατομμύρια για την ακρίβεια) δάνεια στον ιδιωτικό τομέα. Ακόμα χειρότερη μάλιστα ήταν η κατάσταση με τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις τον Οκτώβριο: οι τράπεζες έδωσαν 4,8% μικρότερα ποσά στους επιχειρηματίες, πράγμα που μεταφράζεται σε 737 εκατομμύρια λιγότερα. Ετσι όμως γίνεται όλο και δυσκολότερη η έξοδος από την κρίση...
