Στα χθεσινά γενέθλιά του ο Εμμ. Κριαράς έκανε έκκληση στους νέους να μη φεύγουν.
Είχε την τύχη να ζήσει όλη τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, αλλά και παγκόσμια γεγονότα. Και την ατυχία να βλέπει αγαπημένα πρόσωπα, και παλιούς φοιτητές του ακόμη, πολύ νεότερους, να φεύγουν από τη ζωή. «Το ξέρω καλά. Οι περισσότεροι, ειδικά κάποιοι νεόκοποι από τις τηλεοράσεις που έρχονται να με δουν, να μου ζητήσουν "δηλώσεις", δεν είναι γιατί γνωρίζουν και εκτιμούν το έργο και την προσωπικότητά μου. Είναι η ηλικία μου που τους κάνει εντύπωση», δήλωσε χθες σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό
Πρακτορείο Ειδήσεων.
Πολυγραφότατος και με πλήρη διαύγεια πνεύματος, συγγράφει συνεχώς, ιδίως από το 1967 και μετά, που τον έδιωξε η χούντα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο τυπογραφείο το τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Απόλογος Βίου», στο οποίο, όπως λέει: «Προσθέτω ό,τι ίσως παρέλειψα στις προηγούμενες εργογραφίες και βιογραφίες μου». Πράγματα που ώς τώρα είχε αναφέρει μόνο σε προσωπικές συζητήσεις, όπως για τη ζωή του, για τη σύζυγό του, Αικατερίνη Στρυφτού-Κριαρά, με την οποία έζησε 65 χρόνια έγγαμου βίου, για τις δραστηριότητές του. Και ως τίτλο στον απόλογο του βίου του βάζει τη φράση: «Στη ζωή μου έκαμα αυτό που θεωρούσα καθήκον μου»...
Πρώτη φορά ο Εμμ. Κριαράς αναφέρεται στα πολιτικά κόμματα. Αλλωστε, είχε ως όραμα και μόνη λύση για το μέλλον της χώρας το δημοκρατικό σοσιαλισμό. Είχε μάλιστα δεχτεί πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου να τεθεί στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, όταν το κόμμα κέρδισε τις εκλογές και ο ΓΑΠ έγινε πρωθυπουργός. «Μου είχε τηλεφωνήσει τότε ο κ. Πετσάλνικος για να ζητήσει την έγκρισή μου και του είχα πει -θυμάμαι- ότι αποδέχομαι, αλλά... θα ήθελα να είναι πιο σοσιαλιστικό το κόμμα... Δυστυχώς, δεν τα κατάφερε...». Αλλά ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ τον ικανοποιεί. «Οχι, όχι δεν είμαι υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έχω εμπιστοσύνη σ' αυτά που λέει ο κ. Τσίπρας». Και για το ΚΚΕ: «Τον κομμουνισμό τον γνωρίσαμε στη Ρωσία έτσι όπως εφαρμόστηκε...». Δείχνει την προτίμησή του προς τον Φ. Κουβέλη. «Ημουν υπέρ του κ. Κουβέλη. Πίστευα πως είναι αυτός που εκφράζει μια αριστερή πολιτική, αλλά δημοκρατική. Οπως ήταν και το όνομα του κόμματός του. Είναι λυπηρό, όμως, το ότι και σ' αυτό τον πολιτικό χώρο υπήρξαν εσωτερικές διαφωνίες και διασπαστικές κινήσεις που οδήγησαν και στην αποχώρησή του από την κυβέρνηση».
Καλεί τους νέους να μη φεύγουν στο εξωτερικό. «Να μάθουν να επιμένουν και να υπομένουν. Χάνουμε το αίμα μας ως έθνος με τη φυγή των νέων. Να μείνουν εδώ, να δουλέψουν, να αγαπήσουν την εργασία, να μην απεργούν (ειδικά οι δάσκαλοι, οι γιατροί...)».
Στα 65 χρόνια έγγαμου βίου, δεν ευτύχησε να αποκτήσει παιδιά, εξαιτίας της ασθένειας της συζύγου του. Αλλά «το σπίτι είναι γεμάτο παιδιά», λέει και δείχνει τις βιβλιοθήκες του με τα ράφια γεμάτα βιβλία. Εζησε τον έρωτα, τη διδασκαλία, τον αγώνα για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας, έγγραψε βιβλία και συγγράμματα. Και πλέον, αν και παλιότερα έλεγε «έχω πολλά πράγματα να γράψω ακόμη», δηλώνει κουρασμένος από τη μακροζωία. «Δεν επεπόθησα, ξέρετε, τόσο μακρύ βίο... Εγινε. Δεν θέλω πια άλλο να ζήσω. Η χαρά μου -η αγαπημένη μου σύζυγος- έφυγε. Ο έρωτας, τον οποίο η ύπαρξή της και μόνο μου ενέπνεε, ο έρωτας για τη ζωή, τη δημιουργία και την εργασία, για τη δημιουργία, δεν υπάρχει πια».
Τα 107 του χρόνια έκλεισε χθες ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς. Και τα γιόρτασε με λίγους καλούς φίλους, που τον επισκέφτηκαν για να του ευχηθούν και να φάνε μαζί. Γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1906 στον Πειραιά.
Είχε την τύχη να ζήσει όλη τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, αλλά και παγκόσμια γεγονότα. Και την ατυχία να βλέπει αγαπημένα πρόσωπα, και παλιούς φοιτητές του ακόμη, πολύ νεότερους, να φεύγουν από τη ζωή. «Το ξέρω καλά. Οι περισσότεροι, ειδικά κάποιοι νεόκοποι από τις τηλεοράσεις που έρχονται να με δουν, να μου ζητήσουν "δηλώσεις", δεν είναι γιατί γνωρίζουν και εκτιμούν το έργο και την προσωπικότητά μου. Είναι η ηλικία μου που τους κάνει εντύπωση», δήλωσε χθες σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πολυγραφότατος και με πλήρη διαύγεια πνεύματος, συγγράφει συνεχώς, ιδίως από το 1967 και μετά, που τον έδιωξε η χούντα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο τυπογραφείο το τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Απόλογος Βίου», στο οποίο, όπως λέει: «Προσθέτω ό,τι ίσως παρέλειψα στις προηγούμενες εργογραφίες και βιογραφίες μου». Πράγματα που ώς τώρα είχε αναφέρει μόνο σε προσωπικές συζητήσεις, όπως για τη ζωή του, για τη σύζυγό του, Αικατερίνη Στρυφτού-Κριαρά, με την οποία έζησε 65 χρόνια έγγαμου βίου, για τις δραστηριότητές του. Και ως τίτλο στον απόλογο του βίου του βάζει τη φράση: «Στη ζωή μου έκαμα αυτό που θεωρούσα καθήκον μου»...
Πρώτη φορά ο Εμμ. Κριαράς αναφέρεται στα πολιτικά κόμματα. Αλλωστε, είχε ως όραμα και μόνη λύση για το μέλλον της χώρας το δημοκρατικό σοσιαλισμό. Είχε μάλιστα δεχτεί πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου να τεθεί στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, όταν το κόμμα κέρδισε τις εκλογές και ο ΓΑΠ έγινε πρωθυπουργός. «Μου είχε τηλεφωνήσει τότε ο κ. Πετσάλνικος για να ζητήσει την έγκρισή μου και του είχα πει -θυμάμαι- ότι αποδέχομαι, αλλά... θα ήθελα να είναι πιο σοσιαλιστικό το κόμμα... Δυστυχώς, δεν τα κατάφερε...». Αλλά ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ τον ικανοποιεί. «Οχι, όχι δεν είμαι υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν έχω εμπιστοσύνη σ' αυτά που λέει ο κ. Τσίπρας». Και για το ΚΚΕ: «Τον κομμουνισμό τον γνωρίσαμε στη Ρωσία έτσι όπως εφαρμόστηκε...». Δείχνει την προτίμησή του προς τον Φ. Κουβέλη. «Ημουν υπέρ του κ. Κουβέλη. Πίστευα πως είναι αυτός που εκφράζει μια αριστερή πολιτική, αλλά δημοκρατική. Οπως ήταν και το όνομα του κόμματός του. Είναι λυπηρό, όμως, το ότι και σ' αυτό τον πολιτικό χώρο υπήρξαν εσωτερικές διαφωνίες και διασπαστικές κινήσεις που οδήγησαν και στην αποχώρησή του από την κυβέρνηση».
Καλεί τους νέους να μη φεύγουν στο εξωτερικό. «Να μάθουν να επιμένουν και να υπομένουν. Χάνουμε το αίμα μας ως έθνος με τη φυγή των νέων. Να μείνουν εδώ, να δουλέψουν, να αγαπήσουν την εργασία, να μην απεργούν (ειδικά οι δάσκαλοι, οι γιατροί...)».
Στα 65 χρόνια έγγαμου βίου, δεν ευτύχησε να αποκτήσει παιδιά, εξαιτίας της ασθένειας της συζύγου του. Αλλά «το σπίτι είναι γεμάτο παιδιά», λέει και δείχνει τις βιβλιοθήκες του με τα ράφια γεμάτα βιβλία. Εζησε τον έρωτα, τη διδασκαλία, τον αγώνα για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας, έγγραψε βιβλία και συγγράμματα. Και πλέον, αν και παλιότερα έλεγε «έχω πολλά πράγματα να γράψω ακόμη», δηλώνει κουρασμένος από τη μακροζωία. «Δεν επεπόθησα, ξέρετε, τόσο μακρύ βίο... Εγινε. Δεν θέλω πια άλλο να ζήσω. Η χαρά μου -η αγαπημένη μου σύζυγος- έφυγε. Ο έρωτας, τον οποίο η ύπαρξή της και μόνο μου ενέπνεε, ο έρωτας για τη ζωή, τη δημιουργία και την εργασία, για τη δημιουργία, δεν υπάρχει πια».