Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, δεν υπέγραψε τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε., για πολλούς λόγους, αρκετοί εκ των οποίων είναι εσωτερικοί. Σίγουρα, όμως, όχι επειδή τον «εξαγόρασε» η Μόσχα. Στο μεταξύ, το παζάρι Κιέβου – Βρυξελλών – Μόσχας, καλά
Η στάση του Ουκρανού προέδρου αποτέλεσε σοκ για σημαντικό τμήμα της κοινής γνώμης στη χώρα, η οποία έχει κολλήσει το «μικρόβιο» της ιδέας της ένωσης με την Ευρώπη. Η ουκρανική αντιπολίτευση, μάλιστα, κατάφερε να συγκεντρώσει χιλιάδες κόσμου σε συλλαλητήρια σε πολλές πόλεις της χώρας, ενώ στο Κίεβο το πλήθος επιχείρησε να εισβάλει στο κτίριο του υπουργικού συμβουλίου. Οι ηγέτες των «πορτοκαλί» εξηγούσαν στους οπαδούς τους ότι η άρνηση του προέδρου να υπογράψει τη συμφωνία αποτελεί προδοσία των ουκρανικών συμφερόντων προς όφελος των προσωπικών συμφερόντων του Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Άλλοι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης «είδαν» πίσω από αυτή την απόφαση, τον παράγοντα Ρωσία, η οποία θέλει να επανιδρύσει την «αυτοκρατορία του κακού». Συγκεκριμένα, ο Βίκτορ Γιούσενκο δήλωσε: «Η Ουκρανία περιλαμβάνεται σε όλα τα σχέδια ανασύστασης της ΕΣΣΔ ως βασικό συστατικό. Πρόκειται για ένα θέμα που αφορά την εθνική ταυτότητα της Ρωσίας, η οποία στη νεότερη εκδοχή της βασίζεται στο ολοκληρωτικό παρελθόν της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Σε αυτό συνίσταται η επικίνδυνη διαφορά της Ρωσίας από την ΕΕ».
Ο ρωσικός παράγων
Στην πραγματικότητα όμως η κατάσταση δεν είναι τόσο δραματική, ούτε τόσο απλή, όπως την παρουσιάζει η ουκρανική αντιπολίτευση. Πράγματι, η Μόσχα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάσχεση της διαδικασίας πρόσδεσης της Ουκρανίας στην Ευρώπη. Ωστόσο, δεν πρόκειται για ανασύσταση της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά για στοιχειώδη προστασία των συμφερόντων της. Τόσο των οικονομικών (πολλές ουκρανικές και ρωσικές βιομηχανικές επιχειρήσεις αποτελούν ουσιαστικά στοιχεία της ίδιας βιομηχανικής αλυσίδας), όσο και των πολιτικών.
Η Ρωσία είναι μια τυπική ηπειρωτική μεγάλη δύναμη, η οποία βίωσε πάρα πολλές επιδρομές και γι’ αυτό πάντα προσπαθούσε να δημιουργήσει μαζί με άλλες ισχυρές χώρες μία συμπαγή δύναμη αποτροπής. Τέλος, η Ουκρανία έχει ιδιαίτερη σημασία για τη Ρωσία, καθώς στην ουκρανική επικράτεια γεννήθηκε η Ρωσία ως κρατική οντότητα. Επομένως, η Μόσχα δεν θα ήθελε να υπογράψει το Κίεβο τη συμφωνία, βάσει της οποίας η Ουκρανία θα γινόταν οικονομικά και πολιτικά ένα κομμάτι του άρματος των Βρυξελλών.
Προεδρικές φιλοδοξίες
Όσον αφορά τα συμφέροντα του Βίκτορ Γιανουκόβιτς, αυτά είναι συνολικά τρία. Και ενώ το πρώτο έχει απόλυτα στρατηγικό χαρακτήρα (η Ουκρανία θέλει να διατηρήσει το καθεστώς ουδέτερου κράτους και να συνεχίσει να ελίσσεται μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας, εισπράττοντας οφέλη και από τις δυο πλευρές), τα άλλα δύο είναι επί της ουσίας βραχυπρόθεσμα. Δηλαδή, είναι η ιδιαιτερότητα των σημερινών ουκρανικών ελίτ να μην βλέπουν πέρα από τον ορίζοντα της επόμενης εκλογικής μάχης. Μια βασική αιτία, λοιπόν, είναι ότι «ο Γιανουκόβιτς δεν θέλει να διακινδυνεύσει παραμονές των προεδρικών εκλογών του 2015, προχωρώντας σε μια αντιπαράθεση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν», εξηγεί ο διευθυντής του ουκρανικού Ινστιτούτου παγκόσμιων στρατηγικών, Βαντίμ Καράσεφ.
«Αν αυτό συμβεί –προσθέτει ο ίδιος- τότε ο Γιανουκόβιτς ρισκάρει όχι μόνο να δεχθεί την εχθρική στάση των ρωσικών ΜΜΕ, τα οποία νυχθημερόν τον επικρίνουν για την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στις νοτιοανατολικές βιομηχανικές περιοχές της χώρας, αλλά και να αντιμετωπίσει έναν ισχυρό και φιλικό προς τη Ρωσία αντίπαλο με καλή χρηματοδότηση. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πούτιν φωτογραφίζεται συνεχώς με τον Βίκτορ Μεντβεντσούκ, πρώην επικεφαλής του προεδρικού γραφείου του Λεονίντ Κούτσμα».
Η «πορτοκαλί πριγκίπισσα»
Η δεύτερη αιτία, είναι η Γιούλια Τιμοσένκο. Ως γνωστόν, η ΕΕ συνέδεσε την υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης με την αποφυλάκιση της Τιμοσένκο. Μάλιστα, οι Βρυξέλλες ήταν σύμφωνες με οποιαδήποτε μορφή απελευθέρωσης, είτε επρόκειτο για αμνηστία, είτε για προσωρινή θεραπεία στο εξωτερικό. Ωστόσο, οι βουλευτές του κυβερνητικού «Κόμματος των περιφερειών» απέρριψαν έξι νόμους με διάφορες επιλογές αποφυλάκισης της Τιμοσένκο, ενώ στη συνέχεια τα ηγετικά στελέχη του κόμματος δήλωσαν ότι η «πορτοκαλί πριγκίπισσα» θα παραμείνει έγκλειστη. «Η Ευρώπη πρέπει να κάνει την επιλογή της ανάμεσα στην Ουκρανία και σε έναν άνθρωπο. Αν ο ένας άνθρωπος είναι για την Ευρώπη πιο σημαντικός από ότι ένα ολόκληρο κράτος και ένας λαός, τότε μάλλον δεν αξίζει να γίνει η μεταξύ μας προσέγγιση», ανέφερε η σύμβουλος του προέδρου της χώρας, Άννα Γκέρμαν.
Διαβάστε επίσης:
Η άρνηση του Γιανουκόβιτς να χαρίσει την ελευθερία στην Τιμοσένκο δεν οφείλεται μόνο στην προσωπική του αντιπάθεια προς αυτήν, ή στην άρνησή του να επιδείξει αδυναμία. Η Τιμοσένκο είναι γι’ αυτόν ο κύριος αντίπαλος για τις εκλογές του 2015. Χαρισματική και έντονη προσωπικότητα, φαντάζει ως προτιμότερη, τόσο για το ουκρανικό εκλογικό σώμα, όσο και για τις ξένες δυνάμεις.
Σύμφωνα με τον Καράσεφ, «στον μετασοβιετικό χώρο, οι πρόεδροι πάντοτε έπαιζαν το ρόλο του μεσολαβητή μεταξύ των ελίτ και των παγκόσμιων κέντρων εξουσίας. Ο Ουκρανός πρόεδρος πρέπει να είναι ο ενδιάμεσος στις ουκρανικές ελίτ και στο Κρεμλίνο, καθώς και ανάμεσα στις ελίτ της Ουκρανίας και τις Βρυξέλλες-Ουάσιγκτον». Ενώ, λοιπόν, ο Γιανουκόβιτς «κατάφερε», με τις αμφιταλαντεύσεις του, να απαξιώσει τον εαυτό του τόσο απέναντι στην Ευρώπη, όσο και στη Ρωσία, από την άλλη η Τιμοσένκο διατηρεί αρκετά καλές σχέσεις με αυτά τα κέντρα ισχύος.
Η ειρωνεία και η τραγικότητα της κατάστασης για την Τιμοσένκο βρίσκεται στο γεγονός ότι η παραμονή της στη φυλακή ευνοεί όχι μόνο τον Γιανουκόβιτς, αλλά και τους ηγέτες της αντιπολίτευσης. Αισθάνονται έτσι πιο ήσυχοι, διότι γνωρίζοντας την αγάπη της Τιμοσένκο για την εξουσία, δεν αμφιβάλλουν πως όταν αυτή αποφυλακιστεί, θα ξεκινήσει αμέσως τον αγώνα για την ηγεσία στο «πορτοκαλί στρατόπεδο» και για τον έλεγχο των χρηματικών ροών μέσα σε αυτό.
Από τη μεριά της, η αντιπολίτευση παίρνει πόντους λόγω του ότι η Τιμοσένκο βρίσκεται στη φυλακή, αν και γνωρίζει ότι ο Γιανουκόβιτς δεν θα την αποφυλακίσει σε καμία περίπτωση, όσες εγγυήσεις κι αν του δοθούν. Ο Ουκρανός πολιτικός αναλυτής, Γεβγκένι Μάγκντα, παρατηρεί ότι ο Γιανουκόβιτς δεν αποκλείει την πιθανότητα αποφυλάκισης της Τιμοσένκο, αλλά θα πρέπει να γνωρίζει σίγουρα ότι αυτή δεν θα συμμετάσχει στην πολιτική ζωή και τις προεδρικές εκλογές. Γνωρίζοντας όμως τον χαρακτήρα της Τιμοσένκο, καθώς και ότι είναι αποφασισμένη για πολιτικό αγώνα όσο κανείς άλλος από τους πολιτικούς, προτιμά να μην το διακινδυνεύσει.
Το μεγάλο παζάρι
Αντίθετα με τη μοίρα της Γιούλια Τιμοσένκο, που φαίνεται να είναι προδιαγεγραμμένη, τα πάντα στο θέμα της σύνδεσης μπορεί κάποια στιγμή να αλλάξουν. Ο Μάγκντα θεωρεί ότι «το σχέδιο της ευρωπαϊκής προοπτικής της Ουκρανίας, αποτελεί ένα κομμάτι του μεγάλου παιχνιδιού που κάνει το Κίεβο στο παζάρι με τις Βρυξέλλες και με τη Μόσχα. Σήμερα δε, υπάρχει η πιθανότητα υπογραφής της στις αρχές του 2014. Καθότι, η συμφωνία δεν είναι απαραίτητη μόνο για την Ουκρανία, αλλά και για τους ευρωπαίους πολιτικούς, οι οποίοι την Ανοιξη του 2014 έχουν τις εκλογές για νέο Ευρωκοινοβούλιο. Χρειάζονται επομένως συγκεκριμένες επιτυχίες, και η μονογραφή των συμφωνιών σύνδεσης με τη Γεωργία και τη Μολδαβία στο Βίλνιους, φυσικά δεν συγκρίνονται με την υπογραφή συμφωνίας με την Ουκρανία».
Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας κάτω από το κείμενο ή στη σελίδα μας στο Facebook!