Με δέος αντιμετωπίζει η τρόικα τον ορατό κίνδυνο μιας διπλής εισπρακτικής αποτυχίας της κυβέρνησης, στους φόρους και τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, αλλά και τα διαπιστωμένα αδιέξοδα στη στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης, καθώς οι μισθοί καταρρέουν, αλλά οι τιμές παραμένουν στα ύψη. Στην αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου θα αρχίσει να διαφαίνεται αν υπάρχουν περιθώρια διόρθωσης πορείας, ή αν θα χρειασθεί να ενεργοποιηθούν τα μυστικά σχέδια, για την ύπαρξη των οποίων προειδοποίησε εμμέσως πλην σαφώς το ΔΝΤ, που προβλέπουν ακρωτηριασμό του Δημοσίου με νέα κύματα μαζικών απολύσεων. Την ίδια ώρα, ο Πόουλ Τόμσεν βάζει «πάγο» στις ελπίδες της κυβέρνησης για οριστική διευθέτηση του προβλήματος του χρέους το 2014, τονίζοντας ότι οι αποφάσεις θα ληφθούν σε δύο φάσεις, το 2014 και το 2015.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, δημοσιοποιώντας αυτή την εβδομάδα τη δική του αξιολόγηση για την ελληνική οικονομία, παρουσίασε με πολύ περισσότερη ειλικρίνεια τα προβλήματα που απειλούν να «ρίξουν στα βράχια» το μνημονιακό πρόγραμμα προσαρμογής, προειδοποιώντας ότι, αν δεν γίνει γρήγορα κάτι για να «αναστηθούν» τα δημόσια έσοδα, ο προϋπολογισμός του 2014 θα πρέπει να στηριχθεί σε «επώδυνες περικοπές δαπανών».
Αυτή η προειδοποίηση αποκρυπτογραφείται από όσους γνωρίζουν τους υπολογισμούς που κάνει το Ταμείο, ως προαναγγελία μιας ενδεχόμενης δραματικής αλλαγής πορείας στην ήδη εξαιρετικά επώδυνη για την κυβέρνηση και την κοινωνία αναδιάρθρωση του Δημοσίου. Το παρόν σχέδιο για το Δημόσιο, που με πολλές δυσκολίες υλοποιεί η κυβέρνηση, προβλέπει 25.000 διαθεσιμότητες υπαλλήλων ως το τέλος του 2014, εκ των οποίων οι 15.000 θα απολυθούν, για να αντικατασταθούν από ισάριθμους νεοπροσλαμβανόμενους, μέσω διαγωνισμών του ΑΣΕΠ (στο νέο μνημόνιο, πάντως, οι προσλήψεις αυτές τίθενται εν αμφιβόλω, καθώς αναφέρεται ότι μπορεί να ματαιωθούν από την τρόικα, εάν διαπιστωθεί ότι δεν επιτυγχάνεται ο συνολικός στόχος για τη μείωση της απασχόλησης στο Δημόσιο).
Όμως, όπως έχει παραδεχθεί και η κυβέρνηση, αυτές οι κινήσεις θα έχουν πολύ περιορισμένο δημοσιονομικό όφελος, την ώρα μάλιστα που οι υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί για τη δημοσιονομική εξυγίανση δεν σταματούν με ένα καλό αποτέλεσμα το 2013, όπως θα ήθελε να πείσει την κοινωνία η κυβέρνηση, αλλά θα πρέπει να συνεχισθούν με ακόμη πιο σκληρή προσπάθεια, ώστε να φθάσουμε στο τέλος του 2016 σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα-μαμούθ (4,5% του ΑΕΠ!), το οποίο μάλιστα θα πρέπει να διατηρηθεί ως το τέλος της δεκαετίας!
Σε αυτό το πλαίσιο, η ομάδα του Πόουλ Τόμσεν έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, εάν διαπιστωθεί ότι δεν επιτυγχάνονται οι εισπρακτικοί στόχοι του προγράμματος, θα είναι μονόδρομος η εκ βάθρων αναθεώρηση των στόχων για το Δημόσιο, με ένα εφιαλτικό πρόγραμμα κλεισίματος ολόκληρων τομέων του Δημοσίου και μαζικών απολύσεων υπαλλήλων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τόμσεν επέμενε εδώ και μήνες, ακόμη και σε δημόσιες δηλώσεις του, στην ανάγκη να «σπάσει το ταμπού» των απολύσεων στο Δημόσιο, κάτι που ήδη γίνεται αυτό το καλοκαίρι, με τις πρώτες μαζικές υπαγωγές υπαλλήλων στο λεγόμενο «πρόγραμμα κινητικότητας», αλλά και με τον ακρωτηριασμό ολόκληρων τομέων του Δημοσίου, όπως έγινε με τη δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου θα τεθούν επί τάπητος όλες οι υστερήσεις στα έσοδα, με βάση τα στοιχεία του καλοκαιριού, όπως και οι υστερήσεις στο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων, που επηρεάζουν ευθέως τους υπολογισμούς για τη βιωσιμότητα του χρέους, αλλά και για το χρηματοδοτικό κενό της χώρας, αφού έχει υπολογισθεί ότι ένα μέρος των αναγκών θα καλυφθεί με έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις. Αν διαπιστωθεί ότι οι αποκλίσεις δεν διορθώνονται, θα ζητηθεί, ενόψει και της κατάρτισης του προϋπολογισμού για το 2014, που αναμένεται να εισαχθεί στη Βουλή τον Οκτώβριο, να αποφασίσει η κυβέρνηση ποιοι τομείς του Δημοσίου μπορούν να «ακρωτηριασθούν».
Σε αυτό το πολύ επικίνδυνο για την κυβέρνηση σκηνικό που ήδη στήνουν οι ξένοι πιστωτές, ήλθε η... κραυγή αγωνίας Στουρνάρα (με τη συνέντευξη στο Reuters περί κόπωσης των βουλευτών), που αποτελούσε ουσιαστικά μια προειδοποίηση στους ξένους δανειστές να αποφύγουν να ζητήσουν μέτρα, τα οποία με βεβαιότητα θα φέρουν τη δικομματική κυβέρνηση στα ακραία όρια της πολιτικής της αντοχής.
Αποτυχίες και... αφανείς «τρύπες»
Η αξιολόγηση της οικονομίας από το ΔΝΤ και οι δηλώσεις του επικεφαλής της αντιπροσωπείας του, Πόουλ Τόμσεν, ήταν σαφώς πολύ πιο «γκρίζα» από την αντίστοιχη έκθεση της Κομισιόν, όπου έγινε εμφανής προσπάθεια να υπερτονισθούν τα θετικά στοιχεία και να υποβαθμισθούν τα αρνητικά. Οικονομολόγοι, όπως ο Γ. Βαρουφάκης, μπορεί να χαρακτηρίζουν χρήσιμη αυτή την ειλικρίνεια του Ταμείου, πλην όμως οι αποτυχίες του προγράμματος είναι τόσες και τόσο σημαντικές, που φαίνεται ότι οδηγούν με βεβαιότητα σε μια νέα κορύφωση του «ελληνικού δράματος», αμέσως μόλις οριστικοποιηθούν τα εκλογικά αποτελέσματα στην Γερμανία:
Οι ειδικοί του Ταμείου δεν ανησυχούν μόνο για τον ορατό κίνδυνο να υπάρξει μεγάλη υστέρηση εσόδων κατά το δεύτερο εξάμηνου του 2013, που θα απαιτήσει νέα διορθωτικά μέτρα, τόσο για φέτος, όσο και για το 2014. Αλλά τονίζουν, επίσης, ότι υπάρχει άλλη μια... αφανής «τρύπα» στις προβλέψεις του προγράμματος, καθώς το υπουργείο Οικονομικών δεν φαίνεται να φέρνει αποτελέσματα με την αναδιάρθρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, από την οποία υπολογιζόταν ότι θα υπήρχαν πρόσθετα έσοδα ίσα με 0,4% του ΑΕΠ το 2014 και σωρευτικά 1,5% του ΑΕΠ ως το τέλος του προγράμματος. Το σύνολο των υστερήσεων στα έσοδα, όπου περιλαμβάνονται και οι υστερήσεις στις εισπράξεις εισφορών από τα Ταμεία, θα επιχειρηθεί να υπολογισθούν το Σεπτέμβριο και ουδείς ρισκάρει σήμερα προβλέψεις για το νέο κενό που πιθανότατα θα εμφανισθεί.
Για τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, τόσο η έκθεση του Ταμείου, όσο και ο Τόμσεν σε δηλώσεις του, εκφράζουν έντονη απογοήτευση. «Είναι σαφές ότι οι αποκρατικοποιήσεις είναι ένα πεδίο όπου το πρόγραμμα συνεχίζει να απογοητεύει και υπήρξε απογοητευτικό εξαρχής. Εξακολουθούμε να βρισκόμαστε πολύ μακριά από τους στόχους», τόνισε ο Τόμσεν, εκφράζοντας την αγωνία του για τα χαμηλά έσοδα, που μπορεί από την κυβέρνηση να αποδίδονται σε «ατυχίες» (βλ. ΔΕΠΑ), αλλά η τρόικα φοβάται ότι αντανακλούν πολύ σοβαρότερα προβλήματα. Σε κάθε περίπτωση, και το νέο μνημόνιο επαναλαμβάνει την υποχρέωση της κυβέρνησης να διορθώνει αυτομάτως, με νέα δημοσιονομικά μέτρα, κάθε μελλοντική υστέρηση στα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις: για κάθε ευρώ που θα χάνεται, η κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να αυξάνει το πρωτογενές πλεόνασμα κατά μισό ευρώ.
Απογοητευτικά, όμως, είναι και τα ευρήματα της έκθεσης του ΔΝΤ, σχετικά με την πορεία της στρατηγικής της εσωτερικής υποτίμησης, που υποτίθεται ότι πρέπει να αποκαταστήσει τη χαμένη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Όπως διαπιστώνεται στην έκθεση του Ταμείου, οι μεγάλες μειώσεις του μοναδιαίου κόστους εργασίας δεν έχουν περάσει στις τιμές, οι οποίες εκτιμάται ότι θα πρέπει να υποχωρήσουν τουλάχιστον 10% επιπλέον, για να βελτιωθεί ουσιαστικά η διεθνής θέση της οικονομίας. Επίσης, τονίζεται ότι, παρότι η μεγάλη συμπίεση των εισαγωγών φαίνεται να έχει μειώσει το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών, το διαρθρωτικό έλλειμμα του ισοζυγίου, χωρίς δηλαδή να υπολογίζεται η συγκυριακή «βουτιά» των εισαγωγών λόγω της ύφεσης, παραμένει εξαιρετικά υψηλό, στο 6% του ΑΕΠ το 2012. Το μνημόνιο προβλέπει για τους επόμενους μήνες μεγάλες αλλαγές στις αγορές και τα κλειστά επαγγέλματα, με στόχο την αποκατάσταση των συνθηκών ελεύθερου ανταγωνισμού, σύμφωνα και με υποδείξεις ειδικών του ΟΟΣΑ, αλλά είναι σαφές ότι συνεχίζεται παράλληλα η πίεση για νέες θυσίες των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, παρότι αυτοί έχουν πληρώσει ως τώρα το «μάρμαρο» της εσωτερικής υποτίμησης.
Σε ό,τι αφορά το χρέος και τη γνωστή διαμάχη Ευρώπης-ΔΝΤ για την ανάγκη νέου «κουρέματος», έχει μεγάλο ενδιαφέρον η δήλωση του Πόουλ Τόμσεν, που δείχνει να εξανεμίζει τις ελπίδες της κυβέρνησης για μια οριστική διευθέτηση του προβλήματος την άνοιξη του 2014, εφόσον έχουμε επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013.
Όπως τόνισε ο επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στην Ελλάδα, οι αποφάσεις για το ελληνικό χρέος έχει συμφωνηθεί να ληφθούν σε δύο φάσεις, στις αρχές του 2014 και στις αρχές του 2015. Αυτό σημαίνει ότι τον Απρίλιο του 2014 θα γίνει μόνο ένα πρώτο βήμα για την ελάφρυνση της χώρας από τα τεράστια βάρη των χρεών, αλλά θα παραμείνουμε υπό την αυστηρή επιτήρηση της τρόικας για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και του επόμενου έτους, πριν ανοίξει ο δρόμος για μια νέα «ανακούφιση», στις αρχές του 2015.
http://www.sofokleous10.gr/
