Σε ένα προφητικό κείμενο τον Μάιο του 2009, ο «Economist» έγραφε φόρα παρτίδα πως η κρίση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος παρέχει πρώτης τάξεως ευκαιρία στη Γερμανία να σώσει τις δικές της τράπεζες - όπερ και εγένετο.
«Συνήθως η εξήγηση που δίνεται για το κραχ των στεγαστικών στην Αμερική είναι η προσωπική απληστία. Στη Γερμανία οι περισσότερες κακές αποφάσεις δεν ελήφθησαν από golden boys των τραπεζών της Φρανκφούρτης, αλλά από "καλών προθέσεων" δημόσιους λειτουργούς τραπεζών των γερμανικών κρατιδίων, γνωστών ως Landesbanken», έγραφε η βρετανική επιθεώρηση. Ένα μήνα νωρίτερα η «Sόddeutsche Zeitung» αποκάλυπτε έκθεση του ρυθμιστικού οργάνου των γερμανικών τραπεζών Bafin, βάσει της οποίας οι Landesbanken είχαν σωρεύσει 816 δισεκατομμύρια ευρώ τοξικών προϊόντων, με αποτέλεσμα να υποβαθμιστούν από τη Standard & Poor's. Άλλο όμως Ισλανδία, άλλο Γερμανία, όπως θα έλεγε και ο κήρυκας του δικαίου των ισχυρών, κ. Σόιμπλε.
Επιπλέον, τη στιγμή που η Γερμανία μιλά ανερυθρίαστα για υπερτροφικό τραπεζικό τομέα στην Κύπρο και αλλού, ο «Εconomist» την κατηγορεί ότι έχει τεράστιο αριθμό τραπεζών σε σχέση με τον πληθυσμό της, που ανταγωνίζεται σε αναλογία τις ΗΠΑ και είναι διπλάσιος σε σχέση με τη Γαλλία και την Ιταλία, τριπλάσιος από τη Βρετανία και εικοσαπλάσιος από την Ιαπωνία, την τρίτη οικονομική δύναμη στον κόσμο!
«Σε συζητήσεις με το ΔΝΤ το 2008, η γερμανική κυβέρνηση παραδέχθηκε πως το κατακερματισμένο τραπεζικό της σύστημα δημιουργεί τεράστιους κινδύνους», έγραψε μεταξύ άλλων ο «Economist».
Να σημειωθεί πως την ίδια περίοδο η Γερμανία δανειζόταν με επιτόκια ανάλογα των σημερινών της Ιταλίας και της Ισπανίας και η πιστοληπτική της ικανότητα βρισκόταν σε κίνδυνο. Πώς αντιμετώπισε λοιπόν το πρόβλημα; Αντί να εξυγιάνει τις τράπεζές της, οδηγώντας τις πιο προβληματικές σε εκκαθάριση, μετέθεσε το πρόβλημα στις χώρες του Νότου, από τις οποίες μάλιστα φρόντισε στη συνέχεια να «απολυμανθεί», ξεφορτώνοντας τα ομόλογά τους. Ιδιοφυές!
Το κόλπο επισήμαιναν από το 2010 κυρίως αμερικανικά και βρετανικά έντυπα, ενώ τον Μάιο του 2012 το πρακτορείο Bloomberg «ξεφώνισε» ανοιχτά το Βερολίνο ότι με τις δήθεν διασώσεις των άλλων εξασφαλίζει μόνο τη δική του.
Όμως, «ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον». Στις τελευταίες τους αξιολογήσεις η Moody's, η Goldman Sachs και ο όμιλος Rotschild ξεσκέπασαν τη γύμνια των γερμανικών τραπεζικών γιγάντων, που είναι τραγικά εκτεθειμένοι σε επισφαλή δάνεια του ναυτιλιακού κλάδου και των ακινήτων, έχουν μεγάλες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης παρά τους ποταμούς χρηματοδότησης που έλαβαν από το γερμανικό κράτος, παραμένουν έρμαια της μόχλευσης της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής φούσκας, που, σύμφωνα με το περιοδικό «ΤΙΜΕ», ξεπερνά το ... 1 τετράκις εκατομμύριο και οι προοπτικές τους είναι δυσμενείς.
Πέραν των άλλων, τους ευμεγέθεις σκελετούς του γερμανικού τραπεζικού συστήματος αποκάλυψε τόσο η Διεθνής Τράπεζα Διακανονισμών όσο και το πανευρωπαϊκό «τεστ κοπώσεως», που έβγαλε έξι από αυτές στη σέντρα.
Η επικοινωνιακή προπαγάνδα, ο οικονομικός προτεσταντικός δαρβινισμός του κ. Σόιμπλε και η πλήρης συνεργασία της ΕΚΤ στο γερμανικό «έγκλημα» επιτρέπουν προσώρας τη συνέχισή του. Έπαψε όμως να είναι αδιατάρακτη, από τη στιγμή που οι ίδιοι οι Γερμανοί έχασαν την εμπιστοσύνη τους στην ασφάλεια των καταθέσεων, την «ιερή αγελάδα» του οικονομικού πολιτισμού τους.
Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα θα εξαρτηθεί από το αν το Βερολίνο θα πετύχει να δημιουργήσει μια υγειονομική ζώνη ασφαλείας γύρω από το «ευρωμάρκο» ή τουναντίον οι δαίμονες που απελευθέρωσε ο ευήθης υπηρέτης του, Γερούν Ντάισελμπλουμ, θα σαρώσουν τα πάντα στο πέρασμά τους.
Οργή κατά των «αχάριστων Γερμανών»
Αγωνιώδεις προσπάθειες να διαχωρίσουν την εικόνα τους από την Κύπρο καταβάλλουν Λουξεμβούργο, Σλοβενία και Μάλτα, χαρακτηρίζοντας άστοχες τις συγκρίσεις τους με τη Μεγαλόνησο και προβάλλοντας τις «ποιοτικές» διαφορές τους.
Σε πλεονεκτικότερη θέση βρίσκεται σαφώς το Λουξεμβούργο. Με τις φωνές του κέρδισε τη συμπάθεια ακόμη και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μολονότι ανώτερα στελέχη του SPD επέμειναν πως το «μικρό αδελφάκι» της Γερμανίας δεν πρέπει να εξαιρεθεί από το τραπεζικό καθαρτήριο. Αστράφτει και βροντάει τις τελευταίες μέρες ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και ως πρότινος επικεφαλής του Eurogroup, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, για τη μεταχείριση της χώρας του. Από τη μια, παραδέχθηκε πως οι Ευρωπαίοι φέρθηκαν στην Κύπρο σαν γκάνγκστερ, από την άλλη όμως την «κάρφωσε» ως παράδεισο του ολιγαρχικού ρωσικού κεφαλαίου - κάτι που, όπως τόνισε, δεν είναι η χώρα του.
Το Λουξεμβούργο των 517.000 κατοίκων διαχειρίζεται τραπεζικά κεφάλαια 750 δισ. έως 1 τρισ. ευρώ, τη στιγμή που στην Κύπρο των 800.000 κατοίκων τα ανάλογα ποσά δεν ξεπερνούν τα 80 δισ. - έστω 150 δισ. κατά τους πιο κακόπιστους.
«Με ενοχλεί που η κυπριακή μέθοδος θεωρήθηκε οδικός χάρτης. Η Κύπρος αποτελεί ειδική περίπτωση και δεν χωρούν παραλληλισμοί μ' εμάς», τόνισε ο Γιούνκερ σε γερμανικά ΜΜΕ. Ο Λουξεμβούργιος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Ασελμπομ, ανέβηκε στα κάγκελα καταγγέλλοντας την «ακόρεστη δίψα της Γερμανίας για ηγεμονία στην Ευρώπη», ενώ ο συνάδελφός του των Οικονομικών, Λικ Φρίντεν, θύμισε ποντίκι που βρυχάται: Ξεκαθάρισε πως το Μεγάλο Δουκάτο όχι μόνο δεν σκοπεύει να περιορίσει τον τραπεζικό του τομέα, αλλά σκοπεύει να τον επεκτείνει, προειδοποιώντας τους Γερμανούς αναγνώστες του «Spiegel» πως η γενικευμένη φορολόγηση των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ θα προκαλέσει μαζική φυγή από τις τράπεζες της ευρωζώνης.
Σε χωριστή ανακοίνωση, εξάλλου, η λουξεμβουργιανή κυβέρνηση «μάλωσε» τους αχάριστους Γερμανούς, που δεν αναγνωρίζουν τη συμβολή του «διογκωμένου» τραπεζικού κλάδου του Λουξεμβούργου στην ανταγωνιστικότητα της ευρωζώνης.
ΜΑΛΤΑ: Αρνείται κάθε ομοιότητα με την Κύπρο
Ενώ αρχικά η Μάλτα ... έτριβε τα χέρια της και ψάρευε σαν γύπας τους καταθέτες των κυπριακών τραπεζών, αναγκάστηκε επίσης να βγει στο κλαρί ... Ο κεντρικός τραπεζίτης Τζόζεφ Μπονίτσι απέρριψε ως «παραπλανητική και επιπόλαιη» τη συσχέτιση με την Κύπρο, επισημαίνοντας πως το μέγεθος του μαλτέζικου χρηματοπιστωτικού τομέα είναι κάτω από το 300% του ΑΕΠ, δηλαδή «εντός των κανονικών ορίων με βάση τα διεθνή πρότυπα».
«Τα προβλήματα των κυπριακών τραπεζών περιελάμβαναν ζημιές από τις θέσεις τους σε ελληνικά ομόλογα, ενώ οι μαλτέζικες τράπεζες έχουν περιορισμένη έκθεση σε χρεόγραφα κρατών με προγράμματα στήριξης», υπογράμμισε με νόημα ο Μπονίτσι στους «Times of Malta».
ΣΛΟΒΕΝΙΑ: Τράπεζες και ελλείμματα τη σπρώχνουν σε Μνημόνιο
Ως «περιττές και άστοχες» χαρακτήρισε τις συγκρίσεις Ντάισελμπλουμ με την Κύπρο και η 44χρονη πρωθυπουργός της Σλοβενίας, Αλένκα Μπράτουσεκ, απορρίπτοντας την υπαγωγή της χώρας της σε πρόγραμμα στήριξης. Ωστόσο, οι καμπάνες για την υπαγωγή της βαλκανικής χώρας σε Μνημόνιο χτυπούν εδώ και καιρό, λόγω του άρρωστου τραπεζικού της τομέα και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Άλλωστε, η κρίση προκάλεσε την παραίτηση του πρωθυπουργού Γιάνες Γιάνσα και θεωρείται βέβαιο πως θα φέρει την τρόικα και στη Λιουμπλιάνα.
Ενδεικτική των σλοβενικών φόβων ήταν η έκκληση του κεντρικού τραπεζίτη Μάρκο Κράνιετς στην κυβέρνηση να προβεί άμεσα στη σύσταση μιας «κακής τράπεζας» και στην ιδιωτικοποίηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και άλλων κρατικών επιχειρήσεων. Το ΔΝΤ υπολογίζει σε 1 δισ. τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των σλοβενικών τραπεζών, ενώ, σύμφωνα με την Deutsche Welle, το άνοιγμά τους σε τοξικά δάνεια ξεπερνά τα 7 δισ. Επομένως το πρόβλημα της Σλοβενίας των 2 εκατομμυρίων κατοίκων είναι συγκρίσιμο με της Κύπρου, μολονότι ο Κράνιετς προσπάθησε να πείσει πως «η κατάσταση της χώρας δεν επιβάλλει πακέτο διάσωσης». Την αγωνία του, πάντως, πρόδωσε η προχθεσινή του ανακοίνωση ότι «οι κανόνες της Ε.Ε. δεν προβλέπουν έξοδο μιας χώρας από το ευρώ». Ή μήπως όχι;
Σε «θεραπεία» και το Λιχτενστάιν
Ακόμη και το πιο δακτυλοδεικτούμενο τραπεζικό πλυντήριο της Ευρώπης ετοιμάζεται για θεραπεία λιτότητας! Την Τετάρτη ο πρίγκιπας Αλόις του Λιχτενστάιν κάλεσε το Κοινοβούλιο να προετοιμάσει το ταχύτερο δυνατόν έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό για τη σωτηρία της χώρας.
Οι προβλέψεις για το 2013 δείχνουν ένα έλλειμμα 210 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (172 εκατομμύρια ευρώ) που αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο των δαπανών. Γι' αυτό ο ανώτατος άρχων του κρατιδίου προειδοποίησε: «Παρακολουθώ την κατάσταση με πολλή ανησυχία για το καλό του κράτους μας μακροπρόθεσμα. Η επισφαλής κατάσταση πολλών ευρωπαϊκών κρατών μας δείχνει πού μπορεί να οδηγήσει μια πολιτική υπερχρέωσης».
Το Λιχτενστάιν αξιολογείται με ΑΑΑ από τη Standard& Poor's και το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα πλησιάζει τα 100.000 δολάρια. Ουσιαστικά αποτελεί μια μεγάλη τράπεζα της οποίας ηγείται ο πριγκιπικός οίκος, που ελέγχει το χρηματοπιστωτικό σύστημα και διατηρεί προνόμια που δεν απολαμβάνει καμιά άλλη μοναρχία στην Ευρώπη. Μετά την κρίση του 2008 το Λιχτενστάιν κατηγορήθηκε ως φορολογικός παράδεισος από διεθνείς οργανισμούς και τη Γερμανία. Γι' αυτό αναγκάστηκε να λάβει κάποια μέτρα διαφάνειας του τραπεζικού του τομέα, χωρίς ωστόσο να αλλοιώσει τον πυρήνα του.
Γιάννης Παπαδάτος, στον «Τύπο της Κυριακής»