Του Γιώργου Ι. Δημητρομανωλάκη
Τρύπα πάνω από 1 δις ευρώ υπολογίζει η κυβέρνηση ότι θα έχει για το 2013 ο ελληνικός προϋπολογισμός. Το γεγονός αυτό δημιουργεί αναστάτωση στο Μέγαρο Μαξίμου και από το πρωί ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει συνεχείς επαφές με τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και τον κεντρικό τραπεζίτη Γιώργο Προβόπουλο.
Στην Αθήνα υπάρχει ανησυχία ότι, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για να καλυφθεί η τρύπα του 1 δισ., δεν αποκλείεται να τεθεί εν αμφιβόλω η επόμενη δόση των 3,2 δισ. ευρώ. Το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι για τη δόση που θα πρέπει να εκταμιευθεί άμεσα των 2,8 δισ ευρώ δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα, όμως εκτιμάται ότι για να εκταμιευθεί η δόση των 3,2 δισ ευρώ, θα πρέπει να υπάρξουν άμεσες απαντήσεις από την Τρόικα.
Εντούτοις, ο υπουργός Οικονομικών, εξερχόμενος από το Μέγαρο Μαξίμου, δήλωσε ότι δεν υπάρχει θέμα μαύρης τρύπας, ενώ πρόσθεσε ότι οι συσκέψεις συνεχίζονται.. Μπορεί ο υπουργός να οφείλει να λειτουργεί καθησυχαστικά για τη διαμόρφωση των προσδοκιών της οικονομίας, όμως, οι σχεδιασμοί που γίνονται περιλαμβάνουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της αναμενόμενης κυπριακής κατάρρευσης που, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, μπορεί τελικά να δημιουργήσει απόκλιση στους στόχους τουλάχιστον ενός δισεκατομμυρίου.
Την ίδια ώρα, η Τρόικα εξακολουθεί σταθερά να επιμένει ότι θα πρέπει να αποφασιστεί γρήγορα η απόλυση των 26.000 δημοσίων υπαλλήλων και να τεθούν σε εφαρμογή τα μέτρα για τα ασφαλιστικά ταμεία (λίγες δόσεις για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών).
Από την πλευρά του, το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να ενεργοποιήσει το σύνολο των μηχανισμών για να μην αποκλίνει η οικονομία από τους στόχους που έχουν τεθεί, γνωρίζοντας ότι η εποπτεία της τρόικας θα είναι ιδιαίτερα σκληρή κατά την επιστροφή της. Η κύρια πηγή ανησυχίας προέρχεται από τις επιπτώσεις της κυπριακής κρίσης, η οποία αναμένεται να μπει σε βαθιά ύφεση, ενώ συγχρόνως εκφράζονται αβεβαιότητες για τη γεωπολιτική της ευστάθεια.
Εκείνο επίσης που ανησυχεί κύκλους προσκείμενους στην κυβέρνηση, έχει να κάνει με το σενάριο, σύμφωνα με το οποίο, σε περίπτωση απόκλισης των μεγεθών από τους στόχους που έχουν τεθεί, η γερμανική πλευρά ενδέχεται να προχωρήσει σε αποφάσεις ακραίες που θα προσιδιάζουν με λύση αντίστοιχη που δόθηκε στην Κύπρο. Αν και κάτι τέτοιο φαίνεται ακόμη πολύ πρώιμο, εντούτοις η κωλυσιεργία σε ιδιωτικοποιήσεις, όπως στην περίπτωση του ΟΠΑΠ, όπου οι συγκρούσεις εγχώριων συμφερόντων έχουν επιβραδύνει την αποκρατικοποίηση, είτε αντίστοιχα στον τομέα των απολύσεων, όπου ο υπουργός Εσωτερικών, Α. Μανιτάκης, αλλά και η πλευρά της ΔΗΜΑΡ, δείχνουν ανελαστικοί, μπορεί να οδηγήσει σε μια εκρηκτική κατάσταση τη σχέση κυβέρνησης - Τρόικας - Γερμανών.
Ο χρόνος για την ανάκαμψη της οικονομίας πιέζει ασφυκτικά, καθώς μπορεί οι τράπεζες να προετοιμάζονται για αυξήσεις κεφαλαίου και να έχουν αποδειχθεί "λιμάνια" ασφαλείας στην κυπριακή κρίση, από την άλλη όμως, εάν η οικονομία παραμείνει σε ύφεση, τότε ενδέχεται να απειλήσει την αποτελεσματικότητα της ανακεφαλαιοποίησης. Σημάδια ανάκαμψης όμως ακόμα δεν υπάρχουν, αντίθετα, υπάρχουν ενδείξεις επιδείνωσης της ύφεσης εξαιτίας της Κύπρου, αλλά και απόκλισης από τους δημοσιονομικούς στόχους.
Στο μεταξύ, κατά τη χθεσινή μαραθώνια σύσκεψη στο υπουργείο Οικονομικών, ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ανησυχία του για την επιδεινούμενη ύφεση εξέφρασε και την απαίτησή του να επιταχυνθεί η πληρωμή των χρεών του Δημοσίου στις επιχειρήσεις για "να πέσει χρήμα" στην αγορά.
“Εμείς δίνουμε το χρήμα αλλά πρέπει να πάει στην αγορά”, τόνισε ανώτατη κυβερνητική πηγή μετά τη σύσκεψη, από την οποία δεν έλειψαν η ένταση και ο εκνευρισμός, που εκφράστηκε με πιέσεις του πρωθυπουργού για επιτάχυνση των πληρωμών στις χειμαζόμενες επιχειρήσεις.
Από πλευράς του ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Γ. Μαυραγάνης τόνισε πως έδωσε «πράσινο φως» για να εισπράξουν άμεσα επιστροφές φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ συνολικού ύψους 3,2 δισ. ευρώ περίπου 330.000 φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Σύμφωνα με εγκύκλιο την οποία υπέγραψε, περίπου 255.000 φυσικά πρόσωπα θα εισπράξουν εντός των προσεχών ημερών επιστροφές φόρων εισοδήματος ύψους 94,3 εκατ. ευρώ, ενώ 78.000 επιχειρήσεις θα πάρουν πίσω φόρους εισοδήματος ύψους 1,33 δισ. ευρώ, εντός των επομένων τριών μηνών. Επιπλέον, σε 3-4 μήνες αναμένεται να πληρωθούν και επιστροφές ΦΠΑ 1,7 δισ. ευρώ σε 11.700 επιχειρήσεις.
Ο πρωθυπουργός πάντως δεν έκρυψε στη σύσκεψη και την ανησυχία του και για τις επιπτώσεις της κυπριακής κρίσης στην Ελλάδα. Αρμόδια κυβερνητική πηγή ανέφερε πως «είναι πολύ νωρίς για να εκτιμήσουμε τις επιπτώσεις. Υπάρχει όμως γενικότερα αρνητική ψυχολογία σε όλη την Ευρώπη». Υποστήριξε πάντως πως δεν υπάρχει πρόβλημα με τις τράπεζες.
Στην κυβέρνηση έχει σημάνει συναγερμός όμως και για την υστέρηση των κρατικών εσόδων, αλλά και για την “καυτή ατζέντα” της Τρόικα που επιστρέφει στην Αθήνα.
Στη σύσκεψη που συγκάλεσε εκτάκτως ο πρωθυπουργός με το οικονομικό επιτελείο στο γραφείο του υπουργού Οικονομικών κ. Γιάννη Στουρνάρα, μετείχαν ο υπουργός Εργασίας, κ. Γιάννης Βρούτσης και σύσσωμο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Από την άλλη πλευρά και, ενώ αναμένεται το θέμα των απολύσεων να τεθεί επί τάπητος, ο υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, Α. Μανιτάκης, απουσίαζε από τη σύσκεψη.
Ανώτατη κυβερνητική πηγή ανέφερε μετά το τέλος της σύσκεψης πως η σύσκεψη έγινε για τρία ζητήματα: εκτέλεση προϋπολογισμού, ληξιπρόθεσμα που πρέπει να πηγαίνουν στην πραγματική οικονομία και η προετοιμασία ενόψει της επιστροφής της Τρόικα.
Η έλευση της Τρόικα προκαλεί πυρετό καθώς ανοιχτά παραμένουν πολλά ζητήματα που έπρεπε κανονικά να είχαν κλείσει από την προηγούμενη επίσκεψη των ξένων στην Αθήνα, ενώ διαρκώς ανακύπτουν και νέα.
Πέρα από τα "αγκάθια" των αλλαγών στη φορολογία ακινήτων και των μεγάλων ανατροπών στο Δημόσιο -για τις οποίες ο αρμόδιος υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Αντώνης Μανιτάκης απουσίαζε από μία ακόμη ευρεία σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό- η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες απαιτήσεις και ανησυχίες της Τρόικας.
Υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα που ανέκυψε τις ημέρες αυτές είναι το δημοσιονομικό "κενό" στον φετινό Προϋπολογισμό, που η Τρόικα φοβάται πως μπορεί να ξεπεράσει και το 1 δισ. ευρώ.
Άγχος υπάρχει στην κυβέρνηση και για το θέμα της «μαύρης τρύπας» στα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ φόβους προκαλεί και τυχόν «μετάσταση» του προβλήματος των κυπριακών τραπεζών στην ελληνική αγορά, που απειλεί να επιτείνει την ύφεση και την ανεργία, «ψαλιδίζοντας» τα έσοδα από εισφορές.
Ερωτηματικό παραμένει και το πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος που τυχόν θα προκληθεί για τις υπό ανακεφαλαίωση ελληνικές τράπεζες, μετά τις εξελίξεις στην Κύπρο.
Στον αέρα βρίσκονται όμως και όλες οι μεγάλες εκκρεμότητες που άφησε η Τρόικα φεύγοντας από την Αθήνα πριν δύο εβδομάδες.
- Ανοιχτό παραμένει το θέμα της κατάργησης ή μη του ΕΕΤΗΔΕ που εισπράττεται μέσω λογαριασμών της ΔΕΗ και η αντικατάστασή του με τον νέο φόρο ακινήτων.
- Στον αέρα βρίσκεται όμως και το νέο σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα.
Πισωγύρισμα διαπιστώνεται όμως και στο θέμα της ρύθμισης χρεών σε ταμεία και εφορία, θέμα το οποίο τελικώς θα κριθεί και με παρέμβαση του πρωθυπουργού.
Πιο κοντά στην τελική συμφωνία φαίνεται να βρίσκεται το θέμα των δόσεων των υπερχρεωμένων νοικοκυριών προς τις τράπεζες.
Λόγω των δυσκολιών αυτών, αβέβαιη φαντάζει και η διαπραγμάτευση για τις μειώσεις ή την κατάργηση αναποτελεσματικών και άδικων φόρων. Ήδη έχει τεθεί το αίτημα για την μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση από 23% στο 13% ενώ αναζητείται φόρμουλα και για την μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης.
