Ένα ..."κενό" εξηγεί τους λόγους που ο υπουργός οικονομικών κι άλλοι εμφανίζονται αισιόδοξοι για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από τα τέλη του 2013.
Πόσο δίκιο έχουν;
Το περιστατικό που ακολουθεί είναι πραγματικό και συνέβη χθες.
Ο εργολάβος-μηχανικός από μια μεσαία τεχνική εταιρεία της Ανατολικής Αττικής ακουγόταν στο τηλέφωνο πιο.. απογοητευμένος από ποτέ.
«Ο Ιανουάριος ήταν πολύ άσχημος μήνας», τόνισε, προσθέτοντας ότι οι πελάτες της εταιρείας του δεν πληρώνουν, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει οξύ πρόβλημα.
Τόσο που αναγκάστηκε να προχωρήσει σε μειώσεις μισθών για πρώτη φορά, ενώ ίσως χρειαστεί να απολύσει κάποιους μέχρι τον Μάρτιο, όπως ανέφερε.
Με δεδομένη την άσχημη κατάσταση που βιώνει σε έναν κλάδο όπως οι κατασκευές, που είναι βαριά χτυπημένος από την κρίση, ο άνθρωπος είχε μία απορία, που πιθανόν έχουν κι άλλοι:
Από πού αντλούν οι επίσημοι την αισιοδοξία τους ότι η ελληνική οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει προς το τέλος της χρονιάς και το 2013 θα είναι το τελευταίο έτος ύφεσης, έχοντας προφανώς υπόψη τις δηλώσεις του υπουργού οικονομικών Γ. Στουρνάρα στο BBC.
Η άποψη που θέλει οι αγορές να λειτουργούν ως προεξοφλητικοί μηχανισμοί των μελλούμενων, με το ράλι στα ελληνικά ομόλογα και στις μετοχές να προδικάζει καλύτερες μέρες για την οικονομία, έγινε μεν κατανοητή, αλλά οι αμφιβολίες παρέμειναν.
«Κι αν οι αγορές κάνουν λάθος; Δεν θα είναι η πρώτη φορά», απάντησε.
Συμφωνήσαμε με την παρατήρηση, αλλά αντιτάξαμε το ότι στηρίζονται σε μια σειρά ευνοϊκές εξελίξεις, όπως η μείωση των δίδυμων ελλειμμάτων, η μερική επιστροφή των καταθέσεων και η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
«Αν είναι να παίρνουμε μέτρα λιτότητας 100 ευρώ και να μειώνουμε το έλλειμμα κατά 20 ή 30 ευρώ, δεν κάνουμε τίποτα. Φτωχαίνουν άνθρωποι για να μειωθεί λίγο το έλλειμμα», τόνισε.
Ομολογούμε ότι μας έφερε σε κάπως δύσκολη θέση, οπότε αποφασίσαμε να επιστρατεύσουμε τα «μεγάλα μέσα», έχοντας κατά νου εκείνο που μας είχε αναφέρει σε ανύποπτο χρόνο κυβερνητικός αξιωματούχος.
Οι αισιόδοξες δηλώσεις αφορούν τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και στηρίζονται κυρίως στην πίστη ότι το παραγωγικό κενό της ελληνικής οικονομίας είναι μεγάλο και θα πρέπει να κλείσει.
Το παραγωγικό κενό (output gap) ορίζεται ως η διαφορά του πραγματικού ΑΕΠ από το δυνητικό ΑΕΠ, δηλαδή εκείνο που θα προέκυπτε αν η οικονομία δούλευε με όλους τους κυλίνδρους της, διά το δυνητικό ΑΕΠ.
Το ΔΝΤ εκτιμά το παραγωγικό κενό της ελληνικής οικονομίας στο 7,3% το 2012, ενώ το ανεβάζει στο 10,2% το 2013.
Κοινώς, το παραγωγικό κενό είναι τεράστιο και η Ιστορία διδάσκει ότι αργά ή γρήγορα συνήθως κλείνει αφού όλες οι υφέσεις πιάνουν σε κάποιο σημείο πάτο.
Κι αυτό γιατί πολλοί άνθρωποι είναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται, αλλά πρέπει να επιζήσουν και γι’ αυτό βρίσκουν τρόπους να συνεισφέρουν στην εθνική οικονομία.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η ψαλίδα μεταξύ του πραγματικού και του δυνητικού ΑΕΠ κλείνει μέσω ενίσχυσης του πρώτου, με αποτέλεσμα το παραγωγικό κενό να συρρικνωθεί.
Μετά από 5 χρόνια συνεχούς ύφεσης και μάλλον 6, αν συνυπολογίσουμε το φετινό, με σωρευτικές απώλειες του ΑΕΠ της τάξης του 21%, είναι εύλογο να ελπίζει ή να ποντάρει κανείς στο σταδιακό κλείσιμο του παραγωγικού κενού.
Όμως, το ανωτέρω αποτέλεσμα δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο όταν εφαρμόζεται πολιτική λιτότητας και ο υγιής ιδιωτικός τομέας έχει μικρή πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό.
Υπό αυτές τις συνθήκες, έχουμε έναν αγώνα δρόμου μεταξύ, από τη μία πλευρά, των αρνητικών επιρροών και από την άλλη της φυσικής τάσης του παραγωγικού κενού να κλείσει.
Έχουμε την εντύπωση ότι ο συνομιλητής έπιασε το νόημα, αν και δεν μας φαίνεται ότι πείστηκε.
Dr. Money