Κόλαφος για τα μνημόνια και την πολιτική της λιτότητας στην Ελλάδα είναι η έκθεση Κοινωνική δικαιοσύνη στην EE, που εκδόθηκε από το ίδρυμα Μπέρτελσμαν (εδώ το πλήρες κείμενο), καθώς η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα, πιο κάτω ακόμη κι από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, στους δείκτες κοινωνικής δικαιοσύνης! Η έκθεση δημοσιεύεται κάθε χρόνο και διεξάγεται μεταξύ 28 κρατών μελών της ΕΕ.
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
«Η Ελλάδα αξιολογείται ως η χώρα με τις χειρότερες επιδόσεις σε όρους κοινωνικής δικαιοσύνης. Η χώρα βρίσκεται μεταξύ των πέντε τελευταίων και στις έξι διαστάσεις που αποτελούν το δείκτη, ενώ είναι τελευταία στις τρεις απ’ αυτές τις διαστάσεις (πρόσβαση στην αγορά εργασίας, κοινωνική συνοχή και μη διάκριση και διαγενεακή δικαιοσύνη)», παρατηρεί η έκθεση. Και συνεχίζει: «Η κρίση είχε ένα καταστρεπτικό αποτέλεσμα στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Τα μέτρα των πακέτων διάσωσης έχουν επιδεινώσει τα υπάρχοντα κοινωνικά προβλήματα. Το τμήμα των ανθρώπων που απειλείται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό έχει αυξηθεί για μια ακόμη φορά σε σχέση με την έρευνα του προηγούμενου χρόνου: 36% του συνολικού πληθυσμού είναι τώρα σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Το ποσοστό για τα παιδιά είναι στο 36,7% και για τους μεγαλύτερους ανθρώπους στο 23%. Το κενό μεταξύ νέων και ηλικιωμένων σε όρους φτώχειας έχει αυξηθεί έντονα τα τελευταία χρόνια, με τους νέους ανθρώπους να χτυπιούνται προνομιακά από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Επιπλέον, το κομμάτι των παιδιών που ζουν υπό συνθήκες σοβαρής στέρησης έχει υπερδιπλασιαστεί από 9,7% το 2007 σε 23,8%. Οι περικοπές επίσης έχουν επιδεινώσει τις υπηρεσίες υγείας».
Η έκθεση του ιδρύματος Μπέρτελσμαν παρατηρεί σε άλλο σημείο ότι «η συνολική ανεργία της χώρας, 26,7% το 2014, ήταν η υψηλότερη στην ΕΕ. Ο αριθμός των ανέργων είναι περίπου 19 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερος απ’ ό,τι ήταν το 2008 και πολύ πιο πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ, που είναι 17,8%. Το ποσοστό της ανεργίας στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2008 φτάνοντας το 52,4% (ξανά, μακράν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ). Επιπλέον, πολλοί από τους εργαζόμενους απασχολούνται σε προσωρινές θέσεις εργασίας. Επίσης, το 86,3% των Ελλήνων σε προσωρινές θέσεις εργασίας, δεν μπορούσαν να βρουν μόνιμη θέση εργασίας». Με άλλα λόγια, οι ελαστικές μορφές απασχόλησης δεν αποτελούν επιλογή, αλλά ανάγκη.
Ωρολογιακή βόμβα
Θλιβερές είναι οι επιδόσεις της Ελλάδας και στο ζήτημα των ΝΕΕΤ, όπως αποκαλείται το τμήμα της νεολαίας που βρίσκεται εκτός εργασίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης (Not Employment Education Training). Η Ελλάδα, με το 28,4% των νέων μεταξύ 20 και 24 ετών να εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία (όταν το 2008 ήταν «μόνο» 15,8%), έχει το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό ΝΕΕΤ στην ΕΕ. Η έκθεση του γερμανικού ιδρύματος προχωράει μάλιστα και σε μια παρατήρηση ξεχωριστής βαρύτητας για το πρόβλημα των ΝΕΕΤ, όπως πλέον χαρακτηρίζεται αυτή η κατηγορία του πληθυσμού: «Αν παραμείνει άλυτο, αυτό το υψηλό ποσοστό ανενεργών νέων απειλεί μακροπρόθεσμα να αποσταθεροποιήσει σοβαρά τη χώρα». Θα δούμε, εν ολίγοις επί ευρωπαϊκού εδάφους, ό,τι έχουμε παρατηρήσει να συμβαίνει και σε άλλες χώρες, τις αποκαλούμενες αναπτυσσόμενες: Αυτή η κοινωνική κατηγορία, που είναι από τις πλέον δυναμικές, καθώς θέλει να εργαστεί και να δημιουργήσει, αλλά δεν μπορεί λόγω της ανεργίας και της φτώχειας να μετατρέπεται σε θρυαλλίδα πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων. «Κάντε κάτι, πριν να είναι αργά», προειδοποιούν οι αναλυτές του γερμανικού ιδρύματος.
Πρέπει ωστόσο να αναφερθεί, πως παρότι καμιά άλλη χώρα της Ευρώπης δεν έχει τα χάλια της Ελλάδας, η κοινωνική κατάσταση που υπάρχει στην υπόλοιπη ήπειρο, μόνο αισιοδοξία δεν προκαλεί. Κατ’ αρχήν το σημαντικότερο: Η Ευρώπη και για την ακρίβεια η κοινωνική Ευρώπη ακόμη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση. Μπορεί το έσχατο σημείο να ήταν το 2012 κι έκτοτε σε πολλούς δείκτες να σημειώνεται βελτίωση, οι μέσοι όροι ωστόσο δεν έχουν επιστρέψει στα επίπεδα που ήταν πριν το 2008. Αυτό σημαίνει ότι οι λύσεις υπέρβασης της χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξέσπασε στην αμερικάνικη αγορά ενυπόθηκων δανείων το 2007 και μεταφέρθηκε στην Ευρώπη είχαν ως θύμα τις κοινωνικές παροχές και το επίπεδο διαβίωσης της πλειοψηφίας! Αναφέρει η έκθεση από τις πρώτες της κιόλας σελίδες: «Οι κοινωνικές συνθήκες και οι ευκαιρίες συμμετοχής για τον κόσμο στις περισσότερες χώρες της ΕΕ παραμένουν σημαντικά χειρότερες από την περίοδο πριν την κρίση. Σε περισσότερες από 11 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ισπανία και η Πορτογαλία, τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί σε σύγκριση ακόμη και με την έρευνα του προηγούμενου έτους».
Βόρειοι και νότιοι
Η έκθεση τονίζει επίσης κατ’ επανάληψη τον οριζόντιο διχασμό που έχει επέλθει στην Ευρώπη, μεταξύ Νοτίων και Βορείων. «Το κενό μεταξύ των βορειοευρωπαϊκών χωρών και των χωρών της Νότιας Ευρώπης που επλήγησαν από την κρίση παραμένει σοβαρό. Σε Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα το τμήμα του πληθυσμού που απειλείται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό αυξήθηκε για μια ακόμη φορά σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο». Δεν βυθίζεται μόνη της επομένως η Ελλάδα στις κοινωνικές στατιστικές. Την ίδια καθοδική πορεία ακολουθούν επίσης κι οι άλλες χώρες που δέχθηκαν το μαρτύριο των Μνημονίων.
Ανάλογος διχασμός παρατηρείται και στο ακανθώδες πρόβλημα των ΝΕΕΤ, που σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αγγίζει το 18,6% των νέων μεταξύ 18 και 24 ετών. «Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δραματική στις χώρες της νότιας Ευρώπης: Ιταλία, Ελλάδα, Κροατία, Κύπρος και Ισπανία… Σε αντίθεση με τις νοτιοευρωπαϊκές χώρες, τα χαμηλότερα ποσοστά ΝΕΕΤ παρατηρούνται στην Ολλανδία (7,8%), Δανία (8,4%) και Γερμανία (9,5%). Η Γερμανία είναι η μοναδική χώρα που εμφανίζει ουσιαστική βελτίωση σε σχέση με το 2008», αναφέρει η έκθεση.
Κι η εικόνα ωστόσο στο αντίπερα στρατόπεδο των «βορείων» δεν είναι τόσο ειδυλλιακή όσο φαίνεται από πρώτη ματιά. Με βάση το κριτήριο της απασχόλησης, για παράδειγμα, η Γερμανία επιδεικνύει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γενικής και νεανικής ανεργίας. Φαίνεται ωστόσο ότι η τάση προς την πλήρη απασχόληση υλοποιείται σε βάρος των μισθών. Αρκεί στην χαμηλή ανεργία να αντιπαραβάλλουμε την υψηλή κατάταξη της Γερμανίας μεταξύ εκείνων των χωρών που απασχολούν χαμηλοαμειβόμενους εργαζόμενους. «Ωστόσο», σημειώνει η έκθεση, «παρατηρείται μια επιδείνωση του δείκτη “εργαζόμενοι φτωχοί” που δείχνει ότι συνεχίζεται η τάση προς μια δυαδική αγορά εργασίας. Είναι μια ένδειξη ότι πρέπει να επιταχυνθεί η μετάβαση από τις άτυπες μορφές απασχόλησης στις κανονικές εργασιακές σχέσεις».
Το συμπέρασμα που εξάγεται από την έκθεση του γερμανικού ιδρύματος είναι σαφές: Οι περικοπές των μνημονίων επιδείνωσαν μια ήδη βεβαρυμμένη κατάσταση, λόγω της χρόνιας υποχρηματοδότησης των κοινωνικών υπηρεσιών στην Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στη κατάταξη κοινωνικής δικαιοσύνης κι οι κάτοικοι αυτής της χώρας τα θύματα της μεγαλύτερης κοινωνικής αδικίας στην Ευρώπη. Τούτου δοθέντος, μπορούμε εύκολα να προβλέψουμε που θα οδηγηθεί η κατάσταση όταν θα εφαρμοστούν τα μέτρα του νέου Μνημονίου που υπέγραψε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ το καλοκαίρι του 2015. Τότε, η κατάσταση στην Ελλάδα πιο πολύ θα θυμίζει αφρικανική χώρα, παρά ευρωπαϊκή! Γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση δεν πρέπει να δεχθεί κανένα νέο αντιλαϊκό μέτρο, στο πλαίσιο της νέας αξιολόγησης…
https://leonidasvatikiotis.wordpress.com/
